हेलन गिरी स्यिएम

जन्म

हेलन गिरी स्यिएम यांचा जन्म ७ फेब्रुवारी १९४४ रोजी मेघालय, भारत येथे झाला. त्या मेघालयच्या खासी समुदायातून आल्या, ज्याचा सांस्कृतिक वारसा त्यांच्या संगीत आणि इतिहासाच्या कार्यात प्रतिबिंबित होतो. त्यांच्या कुटुंबीयांनी त्यांना स्थानिक खासी संगीत आणि परंपरांकडे आकर्षित केले, ज्याने त्यांच्या कारकीर्दीला दिशा दिली.

शिक्षण

हेलन यांनी मेघालयमधील शैक्षणिक संस्थांमध्ये प्रारंभिक शिक्षण घेतले. त्यानंतर त्या नॉर्थ इस्टर्न हिल विद्यापीठात (एनईएचयू), शिलॉंग येथे संगीतशास्त्र आणि इतिहासाच्या अभ्यासात दाखल झाल्या. त्या या विद्यापीठात शिक्षक म्हणूनही कार्यरत होत्या. त्यांनी खासी संगीताच्या परंपरा आणि इतिहासाचा सखोल अभ्यास केला, ज्याने त्यांच्या संगीत संवर्धनाच्या कार्याला बळ दिले.

कार्य

हेलन गिरी स्यिएम या खासी संगीत परंपरेच्या संवर्धनासाठी प्रसिद्ध आहेत. त्या संगीतशास्त्रज्ञ आणि इतिहासकार म्हणून ओळखल्या जातात. त्यांनी पारंपरिक खासी वाद्यांचे पुनर्स्थापन केले आणि मेघालयातील ३५ पारंपरिक संगीत संस्थांची स्थापना केली. त्या मार्टिन ल्यूथर ख्रिश्चन विद्यापीठ, शिलॉंग येथे खासी संगीताच्या प्रचारासाठी शिष्यवृत्ती निधी सुरू केला. त्या अखिल भारतीय रेडिओच्या उच्च श्रेणीच्या लोकगीत गायिका होत्या, ज्यामुळे खासी संगीत राष्ट्रीय पातळीवर पोहोचले. त्या संगीत नाटक अकादमीच्या कार्यकारी समितीच्या सदस्य होत्या आणि संगीत महोत्सवांचे आयोजन केले. शिवाय, त्यांनी शारीरिकदृष्ट्या अक्षम मुलांच्या पुनर्वसनासाठीही काम केले. त्यांचे पुस्तक ‘खासी अंडर ब्रिटिश रुल, १८२४-१९४७’ हे खासी समुदायाच्या स्वातंत्र्यपूर्व जीवनाचे ऐतिहासिक वर्णन आहे.

पुरस्कार

हेलन यांच्या उल्लेखनीय योगदानासाठी भारत सरकारने २००८ मध्ये त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले, जो चौथा सर्वोच्च नागरी सन्मान आहे. २०२३ मध्ये, त्यांना संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार मिळाला , जो मेघालयच्या लोक आणि पारंपरिक संगीतातील त्यांच्या कार्यासाठी दिला गेला. या पुरस्कारांमुळे त्यांच्या संगीत संवर्धनातील प्रयत्नांना अधिक उंची मिळाली.