सुनीती देवी

**सुनीती देवी**
	Maharani of Indian state of Cooch Behar (1864–1932)
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया
स्थानिक भाषेतील नाव	Suniti Devi
जन्म तारीख	सप्टेंबर ३०, इ.स. १८६४; कोलकाता
मृत्यू तारीख	नोव्हेंबर १०, इ.स. १९३२; रांची
चिरविश्रांतीस्थान	Brahmo Cemetery, Nabodebalay (22°34′30.12″N 88°22′22.72″E, Grave of Sunity Devi); Suniti Devi's grave;
नागरिकत्व	ब्रिटिश राज;
व्यवसाय	शैक्षणिक व्यक्ती; कार्यकर्ता; लेखक;
मातृभाषा	बंगाली भाषा;
वडील	केशवचंद्र सेन;
आई	Jaganmohinee Devi;
भावंडे	Sucharu Devi; Karuna Chunder Sen; Nirmul Chunder Sen; Prafulla Chunder Sen; Saral Chandra Sen; Subrata Chunder Sen; Sujata Devi; Sabitri Devi; Monica Mahalanabis;
अपत्य	Rajendra Narayan II of Cooch Behar (1); Princess Sukriti Devi of Cooch Behar (2); Jitendra Narayan I of Cooch Behar (3);
वैवाहिक जोडीदार	Nripendra Narayan I of Cooch Behar;
उल्लेखनीय कार्य	The autobiography of an Indian princess;
पुरस्कार	Order of the Crown of India; ऑर्डर ऑफ दी इंडीयन एम्पायरचे सहकर्मी;
अधिकार नियंत्रण
	Q2802318; आयएसएनआय ओळखण: 0000000081366274; व्हीआयएएफ ओळखण: 57046414; जीएनडी ओळखण: 104294965; एलसीसीएन ओळखण: n85103624; NACSIS-CAT author ID: DA15306886; Open Library ID: OL377133A; Nationale Thesaurus voor Auteursnamen ID: 297047760
	अनुनादक; पेटस्केन; टिप्पणी; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; चित्रित शोध;

सुनीती देवी सीआयई (३० सप्टेंबर १८६४ – १० नोव्हेंबर १९३२) या ब्रिटिश भारतातील कूच बिहार या संस्थानाच्या महाराणी होत्या.^[१]

सुरुवातीचे जीवन

त्या प्रसिद्ध ब्राह्मो समाज सुधारणावादी, कलकत्त्याचे केशवचंद्र सेन आणि जगन्मोहिनी सेन यांच्या कन्या होत्या. १८७८ मध्ये, जेव्हा त्या केवळ चौदा वर्षांच्या होत्या, तेव्हा त्यांचा विवाह कूचबिहारचे महाराजा नृपेंद्र नारायण (१८६३-१९११) यांच्याशी झाला. लग्नानंतर त्या दोन वर्षे तिच्या वडिलांकडे राहिल्या, कारण नारायण लग्नानंतर लगेचच उच्च शिक्षणासाठी लंडनला गेले होते.^[२]

त्या चार मुले आणि तीन मुलींच्या आई होत्या: राजेंद्र नारायण (जन्म १८८२), जितेंद्र नारायण (जन्म १८८६), व्हिक्टर नित्येंद्र नारायण (जन्म १८८८), आणि हितेंद्र नारायण (जन्म १८९०)/ आणि त्यांच्या मुली सुकृती देवी (जन्म १८८४), प्रतिभा देवी (जन्म १८९१) आणि सुधीरा देवी (जन्म १८९४) होत्या.

तिच्या मुली सुधीरा आणि प्रतिभा यांनी इंग्लंडमधील विटविक मॅनर येथील दोन भाऊ, ॲलन मँडर आणि माइल्स मँडर यांच्याशी लग्न केले. विटविक मॅनर हा राष्ट्रीय ट्रस्टचा भाग आहे आणि भेट देण्यासाठी खुला आहे. सुकृती देवी यांनी ज्योत्स्ना नाथ घोषाल यांच्याशी विवाह केला. ज्योत्स्ना नाथ घोषाल हे स्वर्णकुमारी देवी (रवींद्रनाथ टागोर यांची बहीण) आणि जानकी नाथ घोषाल यांचा मोठा मुलगा आहे. सुनीती देवी यांच्या मुलांपैकी राजेंद्र नारायण आणि जितेंद्र नारायण हे नंतर कूचबिहारचे महाराज झाले. गायत्री देवी आणि इला देवी या त्यांचा मुलगा जितेंद्र नारायण भूप बहादूर यांच्या मुली होत्या.

कार्य

१८८७ मध्ये, त्यांचे पती निपेंद्र नारायण यांना ऑर्डर ऑफ द इंडियन एम्पायर देण्यात आले आणि सुनीती देवींना ऑर्डर ऑफ द इंडियन एम्पायर देण्यात आले. सुनीती देवी हा पुरस्कार मिळवणाऱ्या पहिल्या भारतीय महिला ठरल्या.^[३] १८९८ मध्ये राणी व्हिक्टोरियाच्या डायमंड ज्युबली सोहळ्याला आणि १९११ च्या दिल्ली दरबारला तिचे पती, कूचबिहारचे महाराजा यांच्यासोबत तिने हजेरी लावली. ती, तिची बहीण, सुचारु देवी यांच्यासह, त्यांच्या सुंदर पोशाखासाठी प्रसिद्ध झाल्या.^[४]

१८८१ मध्ये तिच्या पतीने तिच्या नावाने मुलींची शाळा सुरू केली होती ज्याचे नाव नंतर सुनीती अकादमी असे ठेवण्यात आले. शाळेच्या स्थापनेमागे सुनीती देवी यांची इच्छा होती.

त्या मनापासून शिक्षणतज्ज्ञ आणि महिला हक्क कार्यकर्त्या होत्या व त्यासाठी त्या संस्थेला वार्षिक अनुदान देत असत. त्यांनी मुलींना शिक्षण शुल्क भरण्यापासून सूट दिली होती आणि त्या यशस्वी विद्यार्थ्यांना बक्षीसही देत असत. तिने मुलींना घरून शाळेत आणण्यासाठी आणि परतीसाठी पॅलेसच्या गाड्यांची व्यवस्था केली होती. कोणताही वाद टाळण्यासाठी, तिने गाड्यांच्या खिडक्या पडद्यांनी झाकण्याचा आदेश दिला.^[५]

१९०८ मध्ये तिने, तिची बहीण सुचारु देवी (मयूरभंजची महाराणी) सोबत दार्जिलिंगमधील महाराणी गर्ल्स हायस्कूलच्या पायाभरणीसाठी आर्थिक मदत केली.^[६] १९३२ मध्ये त्या ज्य परिषदेच्या अध्यक्षा आणि ऑल बंगाल महिला संघाच्या पहिल्या अध्यक्षा होत्या. त्यांनी चारुलता मुखर्जी, सरोज नलिनी दत्त, टी. आर. नेली आणि त्यांची बहीण सुचारु देवी यांसारख्या बंगालमधील इतर महिला हक्क कार्यकर्त्यांसोबत काम केले होते.

त्यांनी द ब्युटीफुल मोगल प्रिन्सेसेस हे पुस्तक लिहिले, जे १९१८ मध्ये डब्ल्यू. थॅकर अँड कंपनी, लंडन यांनी प्रकाशित केले. या पुस्तकात मुघल राजकन्या मुमताज महल, रेबा, झेबुनिस्सा आणि नूरजहाँ यांच्या जिव्हाळ्याच्या जीवनकथा आहेत. त्यांनी बंगाल डॅकॉइट्स अँड टायगर्स हा लघुकथा संग्रह देखील लिहिला, जो १९१६ मध्ये कलकत्ता येथील ठाकर, स्पिंक अँड कंपनीने प्रकाशित केला. त्यांचे शेवटचे प्रकाशन द लाइफ ऑफ प्रिन्सेस यशोदरा: वाईफ अँड डिसायपल ऑफ द लॉर्ड बुद्ध हे होते, जे लंडन: एल्किन मॅथ्यूज अँड मॅरोट लिमिटेड यांनी १९२९ पहिले प्रकाशित केले व त्यानंतर केसिंगर लेगसी रिप्रिंट्सद्वारे हे पुनर्मुद्रित केले गेले आहे.

१९३२ मध्ये रांची येथे सिनीती देवींचे अचानक निधन झाले.^[७]

संदर्भ

^ "Sitter: H.H. Maharani Sunity Devi". Lafayette Negative Archive.
^ Kaye, Joyoti Devi (1979). Sucharu Devi, Maharani of Mayurbhanj:Title Nirmul and Profulla Sen a Biography. Writers Workshop. pp. 18, 24.
^ North East India and her Neighbours. Indian Institute of Oriental Studies and Research. 1995. pp. 21, 24.
^ Chaudhurani, Sarala Devi; Ray, Sukhendu (2010). The Many Worlds of Sarala Devi: A Diary. Berghahn Books. p. 76. ISBN 978-81-87358-31-2.
^ "Womens crusader for 125 years - Cooch behar school salutes Suniti devi on foundation day". The Telegraph. Calcutta, India. 8 February 2006. 17 March 2014 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 27 June 2012 रोजी पाहिले.
^ Ramusack, Barbara N. (2004). The Indian Princes and Their States. 3. Cambridge University Press. p. 144. ISBN 978-0-521-26727-4.
^ North East India and her Neighbours. Indian Institute of Oriental Studies and Research. 1995. pp. 21, 24.

-

[1] "Sitter: H.H. Maharani Sunity Devi". Lafayette Negative Archive.

[2] Kaye, Joyoti Devi (1979). Sucharu Devi, Maharani of Mayurbhanj:Title Nirmul and Profulla Sen a Biography. Writers Workshop. pp. 18, 24.

[books.google.co.in-3] North East India and her Neighbours. Indian Institute of Oriental Studies and Research. 1995. pp. 21, 24.

[4] Chaudhurani, Sarala Devi; Ray, Sukhendu (2010). The Many Worlds of Sarala Devi: A Diary. Berghahn Books. p. 76. ISBN 978-81-87358-31-2.

[5] "Womens crusader for 125 years - Cooch behar school salutes Suniti devi on foundation day". The Telegraph. Calcutta, India. 8 February 2006. 17 March 2014 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 27 June 2012 रोजी पाहिले.

[6] Ramusack, Barbara N. (2004). The Indian Princes and Their States. 3. Cambridge University Press. p. 144. ISBN 978-0-521-26727-4.

[books.google.co.in2-7] North East India and her Neighbours. Indian Institute of Oriental Studies and Research. 1995. pp. 21, 24.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]