सुकन्या रामगोपाल

सुकन्या रामगोपाल
जन्म	१३ जुलै १९५७ मायलादुथुराई, तमिळनाडू, भारत
मृत्यू	हयात
व्यवसाय	घटमवादक, कर्नाटक शास्त्रीय संगीतकार
वाद्य	घटम
संगीत शैली	कर्नाटक शास्त्रीय संगीत, थरंग
सक्रिय काळ	१९७० पासून
गुरु	श्री विक्कू विनायकराम, टी.आर. हरिहर शर्मा
पुरस्कार	संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार (२०१४), नादज्योती पुरस्कार (१९९२), लयकला रत्न पुरस्कार (२००१), स्वरा भूषण (२०१४)
संकेतस्थळ	-

सुकन्या रामगोपाल (जन्म: १३ जुलै १९५७, मायलादुथुराई, तमिळनाडू) या भारतातील पहिल्या आणि प्रसिद्ध महिला घटमवादक आहेत. त्यांनी कर्नाटक शास्त्रीय संगीतात आपल्या खास शैलीने बदल घडवला. घटम हे मातीच्या भांड्यापासून बनलेले वाद्य आहे, जे ताल आणि लय तयार करते. हे वाद्य पूर्वी फक्त पुरुषांचे मानले जायचे. पण सुकन्या रामगोपाल यांनी हा समज बदलला आणि या वाद्याला नवीन ओळख दिली. त्यांच्या कामासाठी त्यांना २०१४ मध्ये संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार मिळाला, जो संगीतातील मोठा सन्मान आहे.

प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण

सुकन्या रामगोपाल यांचा जन्म मायलादुथुराई या छोट्या शहरात झाला. हे शहर संगीत आणि संस्कृतीसाठी ओळखले जाते. त्यांच्या कुटुंबात संगीताची परंपरा नव्हती, पण त्यांना लहानपणापासून संगीताची आवड होती. त्यांनी टी.आर. हरिहर शर्मा यांच्याकडून मृदंगम वादन शिकले. मृदंगम हे दुसरे तालवाद्य आहे, ज्यामुळे त्यांना ताल आणि लयीचा पाया मिळाला. नंतर त्यांनी घटम वादन शिकण्यासाठी श्री विक्कू विनायकराम यांचे मार्गदर्शन घेतले. विक्कू विनायकराम हे घटम वादनातील मोठे नाव आहेत. त्यांच्याकडून त्यांनी कोन्नकॉल आणि घटमच्या ठोक्यांचे तंत्र शिकले. अनेक वर्षांच्या मेहनतीने त्यांनी घटम वादनाला ‘थरंग’ ही नवीन शैली दिली, जी स्वर आणि लय यांचा संगम आहे.

संगीत क्षेत्रातील योगदान

सुकन्या रामगोपाल यांनी घटम वादनाला कर्नाटक संगीतात खास स्थान मिळवून दिले. त्यांनी एकट्याने घटम वाजवून मैफली केल्या आणि मोठ्या संगीतकारांसोबतही वादन केले. त्यांनी ‘श्री थरंग’ नावाचा तालाचा प्रयोग सुरू केला, ज्यात घटम, मृदंगम आणि इतर तालवाद्यांचा समन्वय आहे. या प्रयोगाने त्यांनी घटमला संगीत सादरीकरणाचे साधन बनवले. त्यांनी देशभरातील संगीत समारंभांत आणि आंतरराष्ट्रीय मंचावर कला सादर केली, ज्यामुळे घटम वादन लोकप्रिय झाले.

त्यांनी बेंगळुरू दूरदर्शनसाठी एक छोटा चित्रपट बनवला, जो २०१४ मध्ये दाखवला गेला. या चित्रपटात त्यांनी घटम वादनाची तंत्रे आणि संगीत प्रवास दाखवला. त्या उत्तम शिक्षिका आहेत. त्यांनी अनेक कार्यशाळा घेतल्या आणि खासकरून महिलांना घटम वादन शिकवले. त्यांच्या शिकवण्यात परंपरा आणि आधुनिक तंत्रांचा मेळ आहे.

संगीत शैली आणि नवाचार

सुकन्या रामगोपाल यांची संगीत शैली परंपरा आणि आधुनिकतेचा मेळ आहे. त्यांनी घटम वादनात ‘थरंग’ आणली, जी ठोक्यांतून स्वर आणि लय देते. या शैलीत त्या वेगवेगळ्या तालांचा वापर करतात, जसे की आदी ताल, रूपक ताल आणि झम्पे ताल. त्यांचे वादन ऐकताना प्रत्येक ठोक्याचा भाव जाणवतो. त्यांनी लिंगभेदाला आव्हान दिले आणि घटम वादन महिलांसाठी खुले केले.

पुरस्कार आणि सन्मान

सुकन्या रामगोपाल यांना संगीतातील योगदानासाठी अनेक पुरस्कार मिळाले:

• संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार (२०१४): कर्नाटक संगीतातील उत्तम कामासाठी.
• नादज्योती पुरस्कार (१९९२): नाद ज्योती श्री त्यागराज स्वामी भजना सभा, बंगळुरू.
• लयकला रत्न पुरस्कार (२००१): बंगळुरू येथील कला रत्न सभा.
• स्वरा भूषण (२०१४): बंगळुरू गायन समाज.

वैयक्तिक जीवन आणि सामाजिक प्रभाव

सुकन्या रामगोपाल यांचे जीवन संगीताने भरलेले आहे. त्या बंगळुरूत राहतात आणि तिथे संगीत प्रशिक्षण केंद्र चालवतात. त्यांनी अनेक पुस्तके आणि लेख लिहिले, ज्यात संगीत प्रवास आणि घटम वादनाचे तंत्र आहे. त्यांचे पुस्तक Songs written by C.S. Lakshmi (२०००) हे महत्त्वाचे आहे. त्यांनी महिलांना संगीतात प्रोत्साहन दिले, ज्यामुळे अनेक मुली घटम वादनाकडे वळल्या.