सावली (नैसर्गिक घटना)
सावली म्हणजे पृष्ठभागावरील एक अंधारित भाग, जिथे प्रकाश मूळाचा प्रकाश एखाद्या वस्तूद्वारे अडवला जातो. छाया म्हणजे ज्या गोष्टीसमोर प्रकाश असतो त्या गोष्टीच्या मागे असलेल्या त्रिमितीय आकारमानावर व्यापते. सावलीचा क्रॉस सेक्शन म्हणजे द्विमितीय छायचित्र किंवा प्रकाश थांबवणाऱ्या वस्तूचे उलट प्रक्षेपण .
बिंदू आणि बिंदू नसलेले प्रकाश मूळ
[संपादन]
प्रकाशाचा बिंदू मूळ फक्त एक साधी सावली टाकतो, ज्याला " साया" म्हणतात. प्रकाशाच्या बिंदु नसलेल्या किंवा "विस्तारित" मूळासाठी, सावली साया, उपसाया आणि अन्सायामध्ये विभागली जाते. प्रकाश मूळ जितका विस्तीर्ण असेल तितकी सावली अधिक अस्पष्ट होते. जर दोन उपसाया एकमेकांवर ओव्हरलॅप झाले तर सावल्या आकर्षित होतात आणि विलीन होतात असे दिसते. याला सावलीफोड परिणाम म्हणून जाणल्या जातं.
विस्तारित प्रकाश मूळाच्या सर्वात बाहेरील प्रदेशांमधून उत्सर्जित होणाऱ्या प्रकाशाच्या किरणांचा मागोवा घेऊन सावली क्षेत्रांची रूपरेषा सापडते. प्रकाश मूळाच्या कोणत्याही भागातून साया प्रदेश थेट प्रकाश प्राप्त करत नाही आणि तो सर्वात गडद असतो. साया प्रदेशात असलेला दर्शक प्रकाश मूळाचा कोणताही भाग थेट पाहू शकत नाही.
याउलट, प्रकाश मूळाच्या काही भागांमुळे उपसाया प्रकाशित होते, ज्याच्या मुळे त्याला प्रकाशाची तीव्रता मध्यम पातळी मिळते. उपछाया प्रदेशात असलेल्या दर्शकाला प्रकाश स्रोत दिसेल, परंतु सावली टाकणाऱ्या वस्तूमुळे तो अंशतः अवरोधित होतो.