वामनराव पै

सद्गुरू श्री. वामनराव पै
जन्म	२१ ऑक्टोबर १९२३; मुंबई, महाराष्ट्र, भारत
मृत्यू	२९ मे २०१२ (वय ८९); मुंबई, महाराष्ट्र, भारत
राष्ट्रीयत्व	भारतीय
कार्यक्षेत्र	साहित्य, अध्यात्म
भाषा	मराठी
साहित्य प्रकार	अध्यात्मिक लेखन
चळवळ	अध्यात्म
संकेतस्थळ	www.jeevanvidya.org

श्री वामनराव पै एक महान समाजसुधारक, एक प्रसिद्ध तत्त्वज्ञ, आध्यात्मिक नेता आणि नाविन्यपूर्ण जीवनविद्या (जीवनाचे विज्ञान आणि सुसंवादी आणि यशस्वी जीवन जगण्याची कला) तत्त्वज्ञानाचे प्रवर्तक - यांचा जन्म मुंबई, भारत येथे 21 ऑक्टोबर 1922 रोजी झाला. ते एक स्व-प्रेरित व्यक्ती होता आणि लोकांबद्दल उच्च पातळीवरील सहानुभूती आणि काळजी असलेला आत्मा जाणवला. प्रत्येक मानवाला आनंदी बनवायचे आणि जगाला राहण्यासाठी अधिक चांगले ठिकाण बनवणे हा त्याच्या निःस्वार्थ प्रयत्नाचा एकमेव उद्देश होता. त्यांनी त्यांचे ध्येय साध्य करण्यासाठी 1955 मध्ये जीवनविद्या मिशन नावाची ना-नफा, नोंदणीकृत, धर्मनिरपेक्ष, शैक्षणिक आणि सामाजिक संस्था स्थापन केली. (http://www.jeevanvidya.org).मध्यमवर्गीय कुटुंबात जन्मलेले वामनराव पै मुंबई विद्यापीठाचे पदवीधर होते. जीवन विद्येचे शिल्पकार सद्गुरू श्री. वामनराव पै, सेवानिवृत्त उपसचिव, फायनान्स डिपार्टमेंट, मंत्रालय, मुंबई. हे गेली ५४ वर्षे सातत्याने व निरपेक्षपणे लोकांचे अज्ञान, अंधश्रद्धा, निराशावाद व दैववाद नष्ट करून त्यांना सुख, शांती, समाधान, सुयश व समृद्धी प्राप्त व्हावी म्हणून जीवन विद्या मिशनच्या माध्यमातून व नाम संप्रदाय मंडळातर्फे प्रवचने, ग्रंथनिर्मिती, व्याख्याने, ध्वनिफिती व दूरदर्शनवर कार्यक्रम इत्यादी द्वारा समाज प्रबोधनाचे कार्य करीत होते.

जीवन[संपादन]

श्री वामनराव पै यांचा जन्म 21 ऑक्टोबर 1922 रोजी एका मध्यमवर्गीय कुटुंबात झाला. तथापि, काही कारणास्तव, त्यांची अधिकृत जन्मतारीख 21 ऑक्टोबर 1923 अशी नोंदवली जाते. ते त्यांचे आई-वडील गजाननराव आणि राधाबाई पै यांचे 13वे अपत्य होते. त्याला अधिकृतपणे मोरेश्वर असे नाव देण्यात आले परंतु ते वामन या नावाने प्रसिद्ध होते. गिरगाव येथील युनियन स्कूलमध्ये त्यांचे शिक्षण झाले. लहानपणापासूनच त्यांना खेळाची आवड होती. ते चांगले क्रिकेट खेळायचे. ते अष्टपैलू होते – एक गोलंदाज तसेच फलंदाज – आणि त्यांनी आपल्या शाळेसाठी अनेक सामने जिंकले आहेत. त्यांना पतंग उडवण्याची आवड होती आणि ते बुद्धिबळ खेळण्यात निपुण होते. त्यांनी इयत्ता 11वी मध्ये गंभीरपणे अभ्यास करण्यास सुरुवात केली जिथे तो चारही विभागांमध्ये त्यांच्या शाळेत दुसरे आले. त्यानी पहिली दोन वर्षे रुईया कॉलेजमधून पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले आणि त्यानंतर खालसा कॉलेज, मुंबईतून शेवटचे वर्ष पूर्ण केले. तर्कशास्त्र, आधुनिक इतिहास आणि अर्थशास्त्र हे त्यांच्या आवडीचे विषय होते. त्यांनी 1944 मध्ये मुंबई विद्यापीठ, महाराष्ट्र, भारतातून पदवी पूर्ण केली आणि अर्थशास्त्रात पदवी घेतली. ते महाराष्ट्र राज्य सरकारमध्ये नोकरीला होते आणि 1981 मध्ये ते महाराष्ट्र सरकारच्या वित्त विभागाचे उपसचिव म्हणून सेवानिवृत्त झाले.

आधीच्या पिढीतील असूनही, ते आपल्या वडिलांच्या मित्राच्या मुलीच्या प्रेमात पडला होता. शारदाच्या पालकांनी वरासाठी आनंदाने होकार दिला आणि 1948 मध्ये त्यांचे लग्न झाले. दोघांनीही 64 वर्षांहून अधिक काळ सुखी वैवाहिक जीवन जगले. त्यांना एक मुलगा आणि एक मुलगी असून ते सुस्थितीत आहेत. त्यांचा मुलगा प्रल्हाद बी.टेक. (आयआयटी, पवई, मुंबई), एमएमएस (जेबीआयएमएस, मुंबई) आणि मुलगी मालन ही बॅचलर ऑफ आर्ट्स आहे. त्यांची सून मिलन विज्ञान शाखेत पदवीधर होती आणि त्यांचा जावई विद्याधर हा यूएसए मधून एमएस झाला होता. त्यांचा नातू निखिल हा मुंबई विद्यापीठाचा एम. कॉममध्ये सुवर्णपदक विजेता आहे. आणि चार्टर्ड अकाउंटंट आहे. त्यांचा पणतू यशच्या सहवासाचा आनंद घेण्याचे भाग्य त्यांना लाभले. 1946 मध्ये, त्यांच्या लग्नाच्या दोन वर्षांपूर्वी, श्री रामकृष्ण कामत यांचे ‘नामजपाचे महत्त्व’ हे प्रेरणादायी पुस्तक वाचून त्यांनी मंत्र ध्यान सुरू केले. 25 वर्षांच्या अगदी लहान वयात, त्यांना त्यांचे गुरू, श्री नाना महाराज श्रीगोंदेकर, अहमदनगर, महाराष्ट्र, भारत यांच्याकडून अध्यात्मवादाची दीक्षा मिळाली. श्री वामनराव पै यांनी अध्यात्माचे सर्वोच्च ध्येय - आत्मसाक्षात्कार - त्यांच्या समर्पित आणि अथक प्रयत्नांनी गाठले. त्यांनी स्वतःच्या आत्म्यात अवर्णनीय आनंद अनुभवला आणि यामुळे त्यांना आध्यात्मिक ज्ञान आणि आनंद लोकांपर्यंत पोहोचवण्यास प्रवृत्त केले.

१९५२ पासून त्यांनी मुंबईतील अध्यात्म केंद्र आणि विवेकानंद केंद्रात अध्यात्मवादावर प्रवचन देण्यास सुरुवात केली. नंतर त्यांनी परळ, मुंबई येथील दलित आणि निम्न-मध्यमवर्गीय कामगार समुदायाच्या मनोबल उन्नतीवर आपले लक्ष केंद्रित केले. ते त्यांच्या मुलांसाठी आणि पत्नीसाठी राखून ठेवलेले रविवार वगळता जवळजवळ दररोज व्याख्याने देत असत. जीवनविद्येचा अभ्यास करून लोकांना खूप फायदा होऊ लागला आणि लोकांच्या मागणीनुसार त्यांनी पुस्तके लिहायला सुरुवात केली. त्यांनी 27 पुस्तके लिहिली. हे इतके लोकप्रिय झाले की त्यांची काही पुस्तके दशलक्ष+ मुद्रित आहेत. ‘तूच आहे तुझ्या जीवनाचा शिल्पकार’ (तुम्ही स्वतःच्या जीवनाचे शिल्पकार आणि निर्माता आहात) 99 व्या आवृत्तीत आहे. जीवनविद्या मिशनच्या सुवर्णमहोत्सवी वर्ष 2015 मध्ये, 100 वी आवृत्ती प्रकाशित होत आहे.

लोकांना सुखी बनवण्याच्या एकमेव उद्देशाने ते जनतेच्या उन्नतीसाठी निस्वार्थपणे काम करत होते. या ध्येयासाठी त्यांनी सुमारे 60 वर्षे काम केले - निवृत्तीच्या 30 वर्षे आणि निवृत्तीनंतर आणखी 30 वर्षे. त्यांनी त्यांच्या कोणत्याही व्याख्यानासाठी किंवा मार्गदर्शनासाठी कधीही एक रुपयाही घेतला नाही, त्यांनी त्यांच्या पुस्तकांसाठी कोणतीही रॉयल्टी स्वीकारली नाही किंवा त्यांच्या कोणत्याही कार्यक्रमासाठी कोणतेही मानधन घेतले नाही. त्यांचे अनुयायी वर्षानुवर्षे वाढत गेले आणि आज या जगात किमान दशलक्ष लोक त्यांचे अनुयायी आहेत. पुढील पिढ्यांना जीवनविद्या तत्त्वज्ञान देऊ शकेल अशा ज्ञान केंद्राची त्यांनी संकल्पना मांडली. त्यांनी एप्रिल २०१२ मध्ये कर्जत, महाराष्ट्र, भारत येथे पहिल्या जीवनविद्या जागतिक ज्ञान केंद्राचे उद्घाटन केले. त्यांच्या अल्पशा आजाराने अवघ्या आठवड्यांनी त्यांचे निधन झाले.

तत्त्वज्ञान[संपादन]

जीवनविद्या हे जीवनाचे शास्त्र आहे आणि सुसंवादी आणि संतुलित जीवन जगण्याची कला आहे. हे मनाच्या व्यवस्थापनाद्वारे जीवन व्यवस्थापन शिकवते. हे श्री वामनराव पै यांनी विकसित केले आहे जे मानवतावादी, समाजसुधारक आणि 27 पुस्तकांचे लेखक आहेत. त्यांच्या उदात्त आणि निस्वार्थ कार्यासाठी त्यांना अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत. जीवनविद्या ही व्यावहारिक, परिणामाभिमुख, धर्मनिरपेक्ष आणि वैश्विक विज्ञान आहे. हे साध्य करण्यासाठी लागू केले जाऊ शकते:

आरोग्य (शारीरिक आणि मानसिक)
काम आणि जीवनाचा ताळमेळ
संबंध सुधारले
जीवनाच्या सर्व पैलूंमध्ये यश
ध्येय साध्य
शांतता आणि समृद्धी

शांतता आणि मानवतावादी कार्य[संपादन]

श्री वामनराव पै यांनी विचार प्रदूषणावर उपाय म्हणून अनोखे सुपर पॉझिटिव्ह पुष्टीकरण तयार केले आहे आणि ते अधिक मानवतावादी भल्यासाठी आणि जागतिक शांततेसाठी सामूहिक अवचेतन मनाचे स्वरूप सुधारते. श्री वामनराव पै यांनी दिलेली सुपर पॉझिटिव्ह पुष्टी खालीलप्रमाणे आहे.

सर्वांसाठी निरोगी जीवन
सर्वांसाठी आनंदी जीवन
सर्वांसाठी शांत जीवन
सर्वांसाठी यशस्वी जीवन
सर्वांसाठी सुरक्षित जीवन

या सुपर पॉझिटिव्ह पुष्टीकरणांचे अनेक भारतीय भाषांमध्ये आणि काही आंतरराष्ट्रीय भाषांमध्ये (इंग्रजी, फ्रेंच, जर्मन आणि मंदारिन) भाषांतर केले गेले आहे. या पुष्टीकरणांचा सराव जीवनविद्येचे हजारो विद्यार्थी दररोज वैयक्तिकरित्या किंवा सामूहिकरित्या गटांमध्ये करतात. हे पुष्टीकरण, जाणीवपूर्वक आणि अवचेतनपणे हे दर्शविले जाते की, सर्व प्राणी अधिक महत्त्वाचे आहेत आणि मोठ्या हितसंबंधांचा विजय झाला पाहिजे.

जे लोक दररोज या पुष्टीकरणांचा सराव करतात त्यांनी चमत्कारिक परिणाम आणि त्यांच्या वृत्ती आणि वर्तनात लक्षणीय सकारात्मक बदल अनुभवले आहेत. शिवाय, त्यांना लाभ मिळू लागला आहे जे ते इतरांकडे मागत आहेत. हे क्रिया आणि प्रतिक्रियेच्या सार्वत्रिक नियमावर आधारित आहे. ते लोकांशी अधिक चांगले जोडले जातात, इतरांना आनंदी ठेवण्याची त्यांची नैसर्गिक आंतरिक इच्छा विकसित होते. कालांतराने, या पुष्टीकरणांचा सराव केल्याने अवचेतन मन शुद्ध होते आणि "मी, मी आणि मी" ते "आम्ही, आम्ही आणि सर्व" असे विचारांचे स्वरूप बदलते.

श्री.वामनराव पै यांनी त्यांच्या संपर्कात आलेल्या लोकांच्या मानसिकतेत सकारात्मक बदल घडवून आणले आणि त्यांना इतरांची काळजी घेणारे, इतरांना मदत करण्यास सदैव तत्पर असणारे आणि खऱ्या अर्थाने उत्कृष्ट जागतिक नागरिक बनले. त्यांच्या समुपदेशन सत्रांद्वारे त्यांनी हजारो निराश कुटुंबांना मदत केली. त्यांनी सर्वसाधारणपणे स्त्रियांकडे पाहण्याचा लोकांचा दृष्टिकोन बदलला. त्यांनी पुरुषांना महिला सक्षमीकरणाचे महत्त्व पटवून दिले. त्यांनी अध्यात्माचा अत्यंत कठीण आणि काही वेळा अमूर्त विषय सोपा करून तो अत्यंत व्यावहारिक आणि दैनंदिन जीवनात परिणाम देणारा बनवला. विविध कौटुंबिक आणि सामाजिक जबाबदाऱ्या पार पाडण्याबरोबरच सांसारिक, व्यस्त जीवन जगत असताना सराव करता येऊ शकणाऱ्या अनेक ध्यान तंत्रांचा त्यांनी शोध लावला.

सामाजिक उपक्रम[संपादन]

श्री वामनराव पै यांनी जगातील विविध भागांतील विद्यार्थी, युवक, कामगार वर्ग, व्यापारी, व्यावसायिक यांना संबोधित केले. त्यांनी प्रवचन दिले, प्रश्नांची उत्तरे दिली आणि जीवनविद्या तत्त्वज्ञानातील प्रत्येकाला नैतिक मूल्ये, नैतिक आचरण आणि जीवन मूल्यांच्या उन्नतीसाठी शिक्षित करण्यासाठी विविध चर्चांमध्ये भाग घेतला. कुटुंब नियोजनाची चळवळ त्यांनी सरकारच्या दशकभरापूर्वी सुरू केली. भारताने ती राष्ट्रीय स्तरावरील चळवळ म्हणून राबविण्याचा विचार केला. प्रतिबंधात्मक उपाय करण्यावर त्यांचा ठाम विश्वास होता आणि त्यांनी उपचारात्मक उपाय प्रदान करण्यातही योगदान दिले आहे. समाजातील विविध घटकांसाठी त्यांनी अनेक सामाजिक उपक्रम सुरू केले. त्यांच्या प्रयत्नांना पुरस्कृत केले गेले आहे कारण व्यक्ती आणि समाजात खालीलप्रमाणे सकारात्मक बदल दिसून आले आहेत:

अंधश्रद्धेचे बेड्या तोडून लोक बुद्धिवादी झाले.
अनेक मद्यपी, जुगारी आणि अंमली पदार्थांचे व्यसनी यांनी आपले दुर्गुण सोडले.
लोक जबाबदारीच्या भावनेने आणि आत्मविश्वासाने निर्णय घेऊ लागले.
विद्यार्थ्यांना गुणांपेक्षा ज्ञानावर जास्त भर देऊन प्रोत्साहन आणि मार्गदर्शन मिळाले.
सुधारित विश्वास, आदर, आपुलकी, करुणा आणि वचनबद्धतेमुळे कुटुंबांमधील संबंध अधिक दृढ झाले.
महिलांना शिक्षण घेऊन स्वावलंबी होण्यासाठी प्रोत्साहन देण्यात आले.
शेतकरी आणि गावातील रहिवासी समुदायांना बचत आणि रोख प्रवाहाचे व्यवस्थापन, आधुनिक शेती तंत्राचा वापर आणि पुढील पिढीला शिक्षित करण्याचे महत्त्व समजले.
कार्यरत व्यावसायिकांनी कामावर प्रेम करणे आणि प्रेमाने काम करणे या तत्त्वाचा सराव करण्यास सुरुवात केली.
सुशिक्षित वर्गाने अध्यात्मात सखोल अंतर्दृष्टी निर्माण करण्यास मदत केली. समाजातील विविध घटकांसाठी त्यांनी अनेक सामाजिक उपक्रम सुरू केले.

कारकीर्द[संपादन]

सदगुरू श्री. वामनराव पै हे दादर व इतर मध्यमवर्गीय विभागात प्रवचने करीत असत तेव्हा त्यांना हा संकल्प स्फ़ुरला की, कामगार विभागात कार्य करावे. कामगार विभागातील तळमळीचे व प्रामाणिक सामाजिक कार्यकर्ते श्री. सहदेवराव कदम यांनी सदगुरूंची प्रवचने आयोजित करण्यात पुढाकार घेतला व त्यांना श्री. वसंतराव मुळे आणि श्री. भास्करराव यादव यांनी सुरेख साथ दिली.

वयाच्या 25 वर्षी त्यांचे गुरू नाना महाराज शिरगावकर यांनी त्यांना अध्यात्माची प्रेरणा दिली. अध्यात्मसाधनेतील प्रगतीनंतर 1952 पासून ते अध्यात्मावर प्रवचने देऊ लागले. साध्या सोप्या शिकवणुकीमुळे त्यांचे अनुयायी वाढत गेले. या सर्वांच्या सहकार्याने चिंचपोकळी येथील कामगार वेल्फ़ेअर सेंटर येथे श्री. सदगुरूंची प्रवचने सुरू झाली. परंतु ते सेंटर नंतर बंद झाल्यामुळे काळाचौकी येथील हनुमान मंदिरात नियमितपणे प्रवचने करण्यास सुरुवात झाली.त्याचवेळी नाम संप्रदाय मंडळ (जीवन विद्या मिशन) स्थापनेचा संकल्प श्री. सदगुरूंना स्फ़ुरला व तो संकल्प विजयादशमीच्या सुमुहुर्तावर इ. स. १९५५ साली साकार झाला.त्या दिवशी श्री.सदगुरूंनी जीवनविद्येचा ज्ञानरूपी दीप प्रज्वलित केला. त्या प्रकाशात आज अज्ञान व अंधश्रद्धेच्या अंधारात चाचपडणाऱ्या लाखो दुःखी जीवांचे जीवन सुख, समाधान व शांती ह्यांनी उजळून निघत आहे.

नाम संप्रदाय मंडळ (जीवन विद्या मिशन)ची नोंदणी इ. स. १९८० साली झाली. कार्याचे नियोजन करण्यासाठी विश्वस्त नेमले गेले. कार्यकारी कार्यकारी मंडळाची निवड करण्यात आली. इ. स. १९८० साली २५ वर्षे पूर्ण झाली व त्या निमित्त मोठा समाज प्रबोधन महोत्सव आयोजित केला गेला. तसेच इ. स. २००६ साली जीवनविद्येच्या परिसस्पर्शी क्रांतीला ५० वर्षे पूर्ण झाली म्हणून ६ ते ८ जानेवारीला बांद्रा-कुर्ला कॉम्प्लेक्स येथे भव्य दिव्य सुवर्ण महोत्सवी सोहळा साजरा करण्यात आला. वामनराव पै यांचे मंगळवारी २९ मे २०१२ रात्री आठच्या सुमारास मुंबईत निधन झाले. ते ८८ वर्षांचे होते.

वामनराव पै यांनी सोप्या भाषेत जीवनविद्येची शिकवण देणारी 25हून अधिक पुस्तके लिहिली. याच विषयावर त्यांनी जगभर व्याख्यानेही दिली. त्यांच्या प्रेरणेतूनच मुंबईजवळ कर्जत येथे "जीवनविद्या ज्ञानपीठ' स्थापन करण्यात आले आहे. त्याचे उद्‌घाटन एप्रिल महिन्यात करण्यात झाले. जीवनविद्येचे खास वर्ग चालविण्याबरोबरच मनःशांती मिळावी, असे वातावरण तेथे खास निर्माण करण्यात आले आहे.

वामनराव पै यांचे मंगळवारी २९ मे २०१२ रात्री आठच्या सुमारास मुंबईत दीर्घ आजारानंतर निधन झाले. ते ८९ वर्षांचे होते.

कार्य[संपादन]

हे ईश्वरा सर्वांना चांगली बुद्धी दे , आरोग्य दे ,
सर्वांना सुखात , आनंदात , ऐश्वर्यात ठेव ,
सर्वांच भल कर , कल्याण कर , रक्षण कर ,
आणि तुझे गोड नाम मुखात अखंड राहू दे ||

या श्लोकातून ' सर्वेत्र सुखिन सन्तु 'चे मंत्रसार लोकांच्या भाषेतून लोकांपर्यंत पोहचवत त्यांनी जीवनविद्या मिशनची मांडणी केली.

पुरस्कार आणि ओळख[संपादन]

समाज सेवा पुरस्कार (सामाजिक सेवा पुरस्कार) सहजीवन फाउंडेशन, जि.- ठाणे 3-ऑगस्ट-09
अध्यात्मरत्न पुरस्कार (आध्यात्मिक नेतृत्व पुरस्कार) सहजीवन फाउंडेशन, जि.- ठाणे 3-ऑगस्ट-09
मेमेंटो फायझर एम्प्लॉईज युनियन १२-ऑक्टो-०५
गौरव पुरस्कार (सन्मानात पुरस्कार) हरी ओम गौरव पुरस्कार, कै हरी ओम पांडुरंग बालाजी बागवे, मुंबई ३१-मार्च-०५
स्मृतीचिन्ह सिंधुदुर्गा शिक्षण प्रसारक मंडळ, कणकवली- सिंधुदुर्ग 13-जानेवारी-05
वेंगुर्ला नगर परिषद-सिंधुदुर्गाचे दीपप्रज्वलन व स्मृतिचिन्ह 2-जानेवारी-05
स्मृतिचिन्ह ओम उद्योग समूह-अहमदनगर (श्री बाळासाहेब पवार) 26-नोव्हेंबर-04
रोटरी क्लब ऑफ अहमदनगर 26-नोव्हेंबर-04 रोजी दीपप्रज्वलन आणि स्मृतिचिन्ह
दीपप्रज्वलन पत्र श्रमिक मुक्त पत्रकार संघ (महाराष्ट्र) २६-नोव्हेंबर-०४
स्मृतीचिन्ह "समाज प्रबोधन पुरस्कार" राष्ट्रवादी काँग्रेस पार्टी,
नवी मुंबई व शिवशक्ती सामाजिक मंडळ, ऐरोली-न्यू बॉम्बे २५-नोव्हेंबर-०४
स्मृतीचिन्ह श्री क्षेत्र रांजणगाव महागणपती देवस्थान ट्रस्ट, रांजणगाव शिरूर-पुणे 25-नोव्हेंबर-04
दीप प्रशंसनीय पत्र ज्ञानेश्वर विद्यापीठ, पुणे 5-सप्टे-04
स्मृतीचिन्ह श्री स्वामी समर्थ ज्ञानपीठ, वारजे माळवाडी-पुणे ५-सप्टे-०४
जीवन गौरव पुरस्कार (आजीवन सन्मान पुरस्कार) आणि स्मृतिचिन्ह ऑल इंडिया जर्नालिस्ट असोसिएशन, चेंबूर बॉम्बे 26-मे-04
गौरव पुरस्कार (सन्मान पुरस्कार) राज्यस्तरीय गौरव पुरस्कार आणि सामाजिक प्रबोधन संस्था पुरस्कार 26-मे-04
दीपप्रज्वलन व स्मृतीचिन्ह इंदापूर कॉर्पोरेशन-पुणे १६-नोव्हेंबर-०३
स्मृतीचिन्ह ठाणे महानगरपालिका-ठाणे 1-ऑक्टो-01
दीपप्रज्वलन व स्मृतीचिन्ह कराड नगर परिषद-सातारा 3-फेब्रु-01
दीपप्रज्वलन व स्मृतिचिन्ह सांगली, मिरज व कुपवाडा शहर महानगरपालिका-सांगली 23-एप्रिल-00
दीप प्रशंसनीय आणि स्मृतिचिन्ह नवीन मुंबई महानगरपालिका २६-डिसेंबर-९९
दीपप्रज्वलन व स्मृतिचिन्ह श्री बालाजी चॅरिटेबल ट्रस्ट- सातारा १२-डिसेंबर-९९
स्मृतीचिन्ह श्री सतगुरू हरीबुवा महाराज जन क्रेडिट सोसायटी लिमिटेड- फलटण – “फलटण महोत्सव” 5-डिसेंबर-99
पुण्यश्लोक सतगुरू शिवपार्वती मंच, नाशिक १५-फेब्रु-९८
मनपा महानगरपालिका पुणे 17-नोव्हेंबर-97चे दीप प्रशंसनीय पत्र
दीपप्रज्वलन व स्मृतिचिन्ह पिंपरी चिंचवड महानगरपालिका पुणे ३१-मे-९७

अधिक वाचन[संपादन]

पुस्तके[संपादन]

श्री.वामनराव पै यांनी जीवनविद्या तत्त्वज्ञान-सिद्धांत आणि व्यवहाराविषयी- वाचकाच्या जीवनात सर्वांगीण सकारात्मक परिवर्तन घडवून आणण्याच्या उद्देशाने एकूण 27 पुस्तके लिहिली. त्याने बरेच विषय हाताळले, जे आपल्याला समृद्धी, यश आणि आनंदाने भरलेले जीवन जगण्यास मदत करतात. त्यांच्या पुस्तकांद्वारे, ते समाजातील विद्यार्थी, तरुण, कामगार, शेतकरी, कुटुंबातील लोक आणि महिला - काम करणारे तसेच गृहिणी, व्यापारी, व्यावसायिक आणि सामान्यत: सामान्य माणूस यांच्याशी जोडू शकले. त्यांचे विविध विषयांचे कथन सोपे पण प्रभावी व उपयुक्त असे. दैनंदिन जीवनातील गोष्टी पाहण्याचा तो खूप वेगळा दृष्टीकोन आणतो. त्यांची पुस्तके इतकी लोकप्रिय होती की आतापर्यंत एकूण 100 दशलक्ष+ प्रती विकल्या गेल्या आहेत.

मराठी[संपादन]

तुच आहेस तुझ्या जीवनाचा शिल्पकार
अमृत मंथन
अंधार अंधश्रद्धेचा
ज्ञानेशांचा संदेश
नामाचा नंदादीप
जीवनविद्या दर्शन
विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन जीवनविद्येचे
शांति सुखाचा राजमार्ग
मानसाचा जन्म कशासाठी
तुमचे भाग्य तुमच्या विचारात
हीच खरी मुर्तिपूजा, हाच खरा धर्म
जीवनविद्येचा मंगल कलश
सुखाचा शोध आणि बोध
सुखी जीवनाचे पंचशील
सुगंध जीवनविद्येचा
परिस जीवनविद्येचा
जीवनविद्या स्मरणी
सार्थ हरिपाठ
शरीर साक्षात परमेश्वर
तुमचा उत्कर्ष तुमच्या हातात
आदर्श पालक आदर्श विद्यार्थी
धर्म समज-गैरसमज
जीवनविद्या समज-गैरसमज
क्रांतिकारक जीवनविद्या दृष्टिक्षेपात
पाप पुण्य
परमेश्वर समज-गैरसमज
सद्गुरू समज-गैरसमज
स्त्रियांशी हितगूज जीवनविद्येचे

हिंदी[संपादन]

आदर्श अभिभावक - आदर्श विद्यार्थी
आपका भाग्य आपके विचारों में
आपका उत्कर्ष आपके हाथ में
क्रांतिकारी जीवनविद्या एक नज़र में
मनुष्य का जन्म कीस लिए?
शरीर साक्षात परमेश्वर
सुखःशांति का राजमार्ग
सुखी जीवन के पंचशील
विद्यार्थियों के लिए जीवन का मार्गदर्शन

इंग्रजी[संपादन]

Gift of Wisdom
Your Destiny in Your Thoughts
The Purpose of Life
Towards the Goal of Beautiful Life
The Royal Road to Peace and Happiness
Search for Happiness
Human Body - God Incarnate
Ideal Parent - Ideal Student
Jeevanvidya's Guidance to Students
Master Key to Happy Life
Road To Prosperity
Shape your Destiny

बाह्य दुवे[संपादन]