जोधपूर

जोधपूर (राजस्थानी: जोधाणा, हिंदी भाषा: जोधपुर) भारताच्या राजस्थान राज्यातील एक शहर आहे. हे शहर जोधपुर जिल्ह्याचे प्रशासकीय केंद्र आहे तसेच पर्यटन शहर म्हणून प्रसिद्ध आहे व ब्लू सिटी म्हणून ख्याती आहे. तसेच या शहराला अतिशय जुना इतिहास असून अनेक पाउल खुणा या शहरात आढळतात. सध्याच्या काळात भारतीय वायूसेनेचा एक मुख्य विमानतळ म्हणून महत्त्वाचे ठिकाण आहे.

जुन्या शहराने मेहरानगड किल्ला फिरविला असून त्याला अनेक दरवाजे भिंतीत बांधलेले आहेत. जुन्या शहरातील घरे सामान्यतः निळ्या रंगात रंगविलेली असतात उन्हापासून बचाव करण्यासाठी किंवा सुशोभित करण्यासाठी, शहराला "ब्लू सिटी" टोपणनाव दिले जाते. तथापि, गेल्या अनेक दशकांत शहर भिंतीच्या बाहेर मोठ्या प्रमाणात विस्तारलेले आहे. जोधपूर हे राजस्थान राज्याच्या भौगोलिक केंद्राजवळ आहे, जे पर्यटकांच्या भेटीस येणा-या प्रदेशात सोयीचे ठिकाण बनवते.

हवामान

जवळपास वर्षभर कोरड्या मोसमात जोधपूरचे हवामान गरम आणि अर्ध-शुष्क असते, परंतु जूनच्या शेवटी ते सप्टेंबर दरम्यान थोड्या थोड्या प्रमाणात पावसाळी हजेरी असते.

संस्कृती

हे शहर आपल्या अन्नासाठी प्रसिद्ध आहे आणि त्याची लोकप्रियता याचा अंदाज लावता येतो की "जोधपूर स्वीट्स" नावाची गोड दुकाने भारतातील अनेक शहरांमध्ये मिळतात.

जोधपूरला आपल्या अन्नाद्वारे एक वेगळी सांस्कृतिक ओळख आहे आणि ते मिर्ची बाडा आणि मावा कचोरी, खासकरून मादी कपडे, मारवाडी भाषा, पाहुणचार यासाठी प्रसिद्ध आहे. जोधपुरी साफा आपल्या वेगळ्या शैलीसाठी प्रसिद्ध आहे. मारवाडी भाषेची जोधपूर बोली देखील वेगळी आहे, त्यात बहुतेक क्रियापद आणि संज्ञाच्या शेवटी 'सा' (अंतर्निहित आदर) समाविष्ट आहे.

हे शहर आपल्या मोहक ठिकाणांसाठी प्रसिद्ध आहे आणि बऱ्याचदा विविध चित्रपट, जाहिराती, संगीत व्हिडिओ आणि दूरदर्शन कार्यक्रमांमध्ये वैशिष्ट्यीकृत असते. शहरातील ऐतिहासिक इमारती आणि लँडस्केप असंख्य चित्रपटांमध्ये दाखवले गेले.

शहरातील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळे

मेहरानगढचा किल्ला

• मेहरानगढचा किल्ला - शहरातील उंच टेकडीवर हा किल्ला बांधला असूनहा किल्ला शहरातील कोणत्याही भागातून दिसतो. अतिशय पुरातन बांधकाम आहे. अतिशय उंच भिंती अभेद्य तटबंदी. किल्ला वास्तुरचनेचे अतिशय उत्तम उदाहरण. येथून शहराचे विहंगम दृश्य दिसते. किल्यावरून शहराकडे नजर टाकल्यास शहरातील निळ्या रंगाची घरे नजरेत भरतात ही घरे शहरातील ब्राह्मण समाजाची आहेत. किल्यामध्ये राजघराण्याचे संग्रहालय आहे व आजही जतन केलेला सोनेरी महाल आहे. हा महाल ८० ते १०० किलो सोन्याने मढवलेल्याचा अंदाज आहे. या महालात मैफिली वगैरे पार पडत.
• जसवंत थडा

जसवंत थडा

• मंढोरची मंदिरे-येथील सूर्यमंदिराची भारतातील काही मोजक्या सूर्यमंदिरांत याची गणना होते. या मंदिरातील घुमटाची नक्षी अतिशय वेधक आहे. तसेच दुर्मिळ ब्रम्हदेवाचेही मंदिर येथे आहे.
• उम्मेद भवन - नवीन राजवाडा असून याचे बांधकाम १९४०च्या दशकात झाले. आधुनिक व जुनी भारतीय तसेच पाश्चात्य वास्तुरचनेचा सुरेख संगम या राजवाड्यात आहे. आज हा राजवाडा सप्ततारांकित हॉटेल म्हणून वापरला जातो.

उमेध भवन

हे सुद्धा पहा

• जोधपूर रेल्वे स्थानक
• जोधपूर विमानतळ
• जोधपूर संस्थान