"डमरु" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added

Inline

२३:३२, १४ जुलै २०२० ची आवृत्ती

डमरु हे एक चर्मवाद्य. हे शिवाचे वाद्य आहे.

डमरु हे वाद्य, हिंदू आणि तिबेटी बौद्ध धर्मात वापरले जाते. हिंदू धर्मात, डमरूला शिव देवीचे साधन म्हणून ओळखले जाते आणि असे म्हटले जाते की संपूर्ण विश्वाद्वारे निर्मित आणि नियंत्रित केलेल्या आध्यात्मिक ध्वनी उत्पन्न करण्यासाठी भगवान शिवाने तयार केले आहे. तिबेटी बौद्ध धर्मात, डमरूचा तांत्रिक पद्धतींमध्ये वाद्य म्हणून उपयॊगात आहे.

वर्णन

डमरु हे लाकडाचे असते. धातूच्या दोन्ही बाजूंनी चमचा ड्रम असतो. रेझोनेटर पितळी असतो. डमरूची उंची ६ इंच आणि वजन २५०-३३० ग्रॅम असते. ^[१] डमरूच्या सभोवताली असलेल्या लेदर कॉर्ड टोकापर्यंत सरकवता येतात.

हिंदू धर्मात

भारतीय उपमहाद्वीपमध्ये डमरू अतिशय सामान्य आहे. डमरूला पॉवर ड्रम म्हणून ओळखले जाते आणि जेव्हा ते खेळले जाते तेव्हा ते आत्मिक ऊर्जा निर्माण करते असे मानले जाते. हे हिंदू देवता शिवाशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की संस्कृत भाषा|संस्कृत भाषेतील मुळाक्षरे महेश्वराने वाजवलेल्या डमरूच्या आवाजातून बाहेर पडली. डमरूचा वापर त्याच्या लहान पोर्टेबल आकारामुळे सर्व पट्ट्यांमधील संगीतकारांद्वारे केला जातो.

कोशांबीचे डमरू-नाणे

मौर्य राजवटीच्या कालखंडातल्या कोसांबी (आधुनिक अलाहाबाद जिल्हा) येथील आदिवासी समाजाचे नाणे दिमारू हे ड्रमसारखे दिसते. अनेक राष्ट्रीय संग्रहामध्ये ही नाणी आहेत.

तिबेटी बौद्ध धर्मात

तिबेटी बौद्ध परंपरेत, डमरू पवित्र साधनांच्या संग्रहाचा भाग आहे. आणि वाद्य प्राचीन भारतीय तांत्रिक पद्धतींमधून स्वीकारले गेले आहे. ते ८ व्या ते १२ व्या शतकापर्यंत हिमालयापर्यंत पोहचले, तरीही तिबेटमध्ये वज्रयान प्रथा म्हणून उपयोगात असते.

खोपडी डमरू

खोपडी डमरू हे नर व मादी खोपडीपासून किंवा कॅल्व्हारियमपासून बनविले जाते.

१९६० च्या तिबेटी डायस्पोरानंतर, त्यांनी निरंतर गुणवत्ता घटल्याने भारतात आणि नेपाळमध्ये खोपडी डमरू तयार केली. भारतात यापुढे स्रोत नाही आणि बेकायदेशीर प्रथांद्वारे मानवी अस्थी घेण्यामुळे नेपाळमधून त्यांची निर्मिती आणि निर्यात प्रतिबंधित आहे. आजही कधीकधी पेंट केलेली स्किन्स सापडतात.

डमरूचे प्रतीकात्मक आणि उत्साही गुणधर्म विस्तृत आहेत.

चौद डमरू

चौद डमरू (किंवा चोदा) डमरूचा एक विशेष प्रकार आहे. हे सामान्यतः मोठे असते, आणि त्याच्या लहान समकक्षापेक्षा जास्त गोल आकार असतो. चोड डमरू चाडच्या तांत्रिक पद्धतीमध्ये वापरला जातो.

^ King, Anthony; Blench, Roger (2001). Talking drum. Oxford Music Online. Oxford University Press.

[1] King, Anthony; Blench, Roger (2001). Talking drum. Oxford Music Online. Oxford University Press.

[१]

@@ ओळ ४: / ओळ ४: @@
 '''डमरु''' हे एक चर्मवाद्य. हे [[शिव|शिवाचे]] वाद्य आहे.
-डमरु हे वाद्य, [[हिंदू धर्म|हिंदू]] आणि [[तिबेटी बौद्ध धर्म|तिबेटी बौद्ध]] धर्मात वापरले जाते. हिंदू धर्मात, डमरूला शिव देवीचे साधन म्हणून ओळखले जाते आणि असे म्हटले जाते की संपूर्ण विश्वाद्वारे निर्मित आणि नियंत्रित केलेल्या आध्यात्मिक [[ध्वनी]] उत्पन्न करण्यासाठी शिव यांनी तयार केले आहे. तिबेटी बौद्ध धर्मात, डमरू तांत्रिक पद्धतींमध्ये वाद्य म्हणून वापरले  जाते.
+डमरु हे वाद्य, [[हिंदू धर्म|हिंदू]] आणि [[तिबेटी बौद्ध धर्म|तिबेटी बौद्ध]] धर्मात वापरले जाते. हिंदू धर्मात, डमरूला शिव देवीचे साधन म्हणून ओळखले जाते आणि असे म्हटले जाते की संपूर्ण विश्वाद्वारे निर्मित आणि नियंत्रित केलेल्या आध्यात्मिक [[ध्वनी]] उत्पन्न करण्यासाठी भगवान शिवाने तयार केले आहे. तिबेटी बौद्ध धर्मात, डमरूचा तांत्रिक पद्धतींमध्ये वाद्य म्हणून उपयॊगात आहे.
 == वर्णन ==
-डमरु हा लाकडापासून बनवलेला असतो. धातूच्या दोन्ही बाजूंनी चमचा ड्रम असतो. रेझोनेटर पितळाने बनलेला असतो. डमरूची उंची ६ इंच आणि वजन २५०-३३० ग्रॅम असते. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=http://dx.doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.27419|title=Talking drum|last=King|first=Anthony|last2=Blench|first2=Roger|date=2001|publisher=Oxford University Press|series=Oxford Music Online}}</ref> दिमारूच्या कमरच्या सभोवताली असलेला लेदर कॉर्ड टोकापर्यंत [[मादी]] सरकतात.
+डमरु हे लाकडाचे असते. धातूच्या दोन्ही बाजूंनी चमचा ड्रम असतो. रेझोनेटर पितळी असतो. डमरूची उंची ६ इंच आणि वजन २५०-३३० ग्रॅम असते. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=http://dx.doi.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.27419|title=Talking drum|last=King|first=Anthony|last2=Blench|first2=Roger|date=2001|publisher=Oxford University Press|series=Oxford Music Online}}</ref> डमरूच्या सभोवताली असलेल्या लेदर कॉर्ड टोकापर्यंत सरकवता येतात.
 == हिंदू धर्मात ==
-भारतीय उपमहाद्वीपमध्ये डमरू अतिशय सामान्य आहे. डमरूला पॉवर ड्रम म्हणून ओळखले जाते आणि जेव्हा ते खेळले जाते तेव्हा ते आत्मिक [[ऊर्जा]] निर्माण करतात असे मानले जाते. हे [[हिंदु देवता|हिंदू देवता]] शिवशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत भाषा]] डमरूच्या ड्रमबीट्स आणि तांडवच्या वैश्विक नाटकाचे त्यांचे प्रदर्शन. डमरूचा वापर त्याच्या लहान पोर्टेबल आकारामुळे सर्व पट्ट्यांमधील संगीतकारांद्वारे केला जातो.
+भारतीय उपमहाद्वीपमध्ये डमरू अतिशय सामान्य आहे. डमरूला पॉवर ड्रम म्हणून ओळखले जाते आणि जेव्हा ते खेळले जाते तेव्हा ते आत्मिक [[ऊर्जा]] निर्माण करते असे मानले जाते. हे [[हिंदु देवता|हिंदू देवता]] शिवाशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की [[संस्‍कृत भाषा|संस्कृत भाषा|संस्कृत भाषेतील मुळाक्षरे]] महेश्वराने वाजवलेल्या डमरूच्या आवाजातून बाहेर पडली. डमरूचा वापर त्याच्या लहान पोर्टेबल आकारामुळे सर्व पट्ट्यांमधील संगीतकारांद्वारे केला जातो.
+'''कोशांबीचे डमरू-नाणे'''
-काही धर्माच्या [[ढाल]] आकारात, त्रिकोणाच्या वरच्या दर्शनातून पुरुष प्रजननक्षमता (लिंगम) देखील दर्शविले जाते आणि निम्न दिशेने प्रस्तुतीकरण मादी प्रजननक्षमता (योनी) दर्शवते.  प्रतीकात्मकदृष्ट्या, जगाची निर्मिती तेव्हा सुरू होते जेव्हा लिंगम आणि [[योनी]] डमरुच्या मध्यबिंदूवर भेटतात आणि एकमेकांपासून वेगळे झाल्यास विनाश होतो.
+[[File:Tribal Kosambi (Kaushambi) damaru coinage from the Ganges Valley.jpg|thumb|आदिवासी कोसांबींचा(कौशंबबी) डमरू सिक्का. गंगेच्या खोऱ्यातील दोन डमरूच्या आकाराची नाणी.]]
+मौर्य राजवटीच्या कालखंडातल्या कोसांबी (आधुनिक अलाहाबाद जिल्हा) येथील [[आदिवासी]] समाजाचे नाणे दिमारू हे ड्रमसारखे दिसते. अनेक राष्ट्रीय संग्रहामध्ये ही नाणी आहेत.
-'''कोसांबी डमरू-नाणे'''
-[[File:Tribal Kosambi (Kaushambi) damaru coinage from the Ganges Valley.jpg|thumb|आदिवासी कोसांबी (कौशंबबी) डमरू सिक्का. गंगाटी घाटीच्या दोन डमरू  आकाराचे नाणी.]]
-मौर्य कालांतराने कोसांबी (आधुनिक इलाहाबाद जिल्हा) येथील [[आदिवासी]] समाजात तांबे सिगारेट आणि पंचदर्शके होत. त्यांचे नाणे दिमारू-ड्रमसारखे दिसते. अशा सर्व नाणी कोसांबीला जबाबदार आहेत. राष्ट्रीय संग्रहाल अनेक भारतीय  संग्रहामध्ये या नाणी आहेत.
 == तिबेटी बौद्ध धर्मात ==
-तिबेटी बौद्ध परंपरेत, डमरू पवित्र साधनांच्या संग्रहाचा भाग आहे. आणि वाद्य प्राचीन भारतीय तांत्रिक पद्धतींमधून स्वीकारले गेले आहे. ते ८ व्या ते १२ व्या शतकापर्यंत हिमालयापर्यंत पोहचले, तरीही [[तिबेट]]<nowiki/>मध्ये वज्रयान प्रथा म्हणून सतत उपोषण होते.
+तिबेटी बौद्ध परंपरेत, डमरू पवित्र साधनांच्या संग्रहाचा भाग आहे. आणि वाद्य प्राचीन भारतीय तांत्रिक पद्धतींमधून स्वीकारले गेले आहे. ते ८ व्या ते १२ व्या शतकापर्यंत हिमालयापर्यंत पोहचले, तरीही [[तिबेट]]<nowiki/>मध्ये वज्रयान प्रथा म्हणून उपयोगात असते.
 == खोपडी डमरू ==
+खोपडी डमरू हे नर व मादी खोपडीपासून किंवा कॅल्व्हारियमपासून बनविले जाते.
-खोपडी डमरू नर व मादी खोपडी किंवा कॅल्व्हारीयमपासून बनविले जाते. [[नर]] व मादी मंत्र सुयोग्यपणे सोन्याने लिहिलेले आहेत. [[तांबे]], ग्लायकोकॉलेट [[खनिज]], आणि विशेष हर्बल सूत्रे दोन आठवड्यांपर्यंत दफन करून त्वचेला पारंपारिकपणे बरे केले जाते. नंतर ते दोन्ही बाजूंना एकत्रित केले जातात आणि स्किन्सला त्यांच्या ओळखीच्या निळ्या किंवा हिरव्या रंगाचे स्वरूप देतात.
-१९६० च्या तिबेटी डायस्पॉरानंतर, त्यांनी निरंतर गुणवत्ता घटल्याने भारत आणि नेपाळमध्ये उत्पादन केले. आज, भारतात यापुढे स्त्रोत नाही आणि बेकायदेशीर प्रथांद्वारे मानवी अस्थी घेण्यामुळे नेपाळमधून त्यांची निर्मिती आणि निर्यात प्रतिबंधित आहे. आजही कधीकधी पेंट केलेले स्किन्स, योग्य मंत्र किंवा इतर वैशिष्ट्यांशिवाय ते सापडतात.
+१९६० च्या तिबेटी डायस्पोरानंतर, त्यांनी निरंतर गुणवत्ता घटल्याने भारतात आणि नेपाळमध्ये खोपडी डमरू तयार केली. भारतात यापुढे स्रोत नाही आणि बेकायदेशीर प्रथांद्वारे मानवी अस्थी घेण्यामुळे नेपाळमधून त्यांची निर्मिती आणि निर्यात प्रतिबंधित आहे. आजही कधीकधी पेंट केलेली स्किन्स सापडतात.
-डमरुचे प्रतीक आणि उत्साही गुणधर्म विस्तृत आहेत.
+डमरूचे प्रतीकात्मक आणि उत्साही गुणधर्म विस्तृत आहेत.
 == चौद डमरू  ==