६१९
संपादने
"निवडणूक" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
बदलांचा आढावा नाही
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल अ‍ॅप संपादन Android app edit |
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल अ‍ॅप संपादन Android app edit |
||
|
निवडणूक लोकसंख्या सार्वजनिक पद धारण करण्यासाठी एक स्वतंत्र निवडतो ज्या द्वारे औपचारिक निर्णय प्रक्रिया आहे. [1] निवडणूक आधुनिक प्रतिनिधी लोकशाही 17 व्या शतकात पासून कायर्रत जे नेहमीच्या यंत्रणा केले आहे. [1] निवडणूक कधी कधी कार्यकारी आणि न्यायपालिका, आणि प्रादेशिक आणि स्थानिक सरकारी साठी, विधिमंडळात कार्यालये भरू शकता. ही प्रक्रिया स्वयंसेवी संघटना आणि कंपन्या करण्यासाठी क्लब, इतर अनेक खाजगी आणि व्यावसायिक संस्था मध्ये वापरली जाते. [2]
निवडणूक किंवा निर्वाचन (election), लोकशाही ची एक महत्वपूर्ण प्रक्रिया आहे ज्या द्वारे जनता (लोक) अापल्या प्रतिनिधींना निवडते. निवडणूका द्वारे आधुनिक लोकतंत्र चे लोक आमदार(आणि कधी कधी न्यायपालिका आणि कार्यपालिका) या विभिन्न पदांवर निवडून येण्यासाठी व्यक्तिंना निवडतात. निवडणूकांद्वारे क्षेत्रीय आणि स्थानीय जागांसाठी ही व्यक्तिंची निवड होते.वस्तुतः निवडणूकांचा प्रयोग व्यापक स्तरावर होत आहे आणि हे खाजगी संस्था, क्लब, विश्वविद्यालय, धार्मिक संस्था, इत्यादी मध्ये पण प्रयुक्त होते.
भारतीय लोकशाही ची निवडणूक प्रक्रिया
भारतीय लोकतंत्रात निवडणूक प्रक्रिया चे वेगवेगळे स्तर आहे परंतू मुख्यत: संविधानात पूर्ण देशासाठी एक लोकसभा आणि वेगवेगळ्या राज्यांकरिता वेगळे विधानसभा चे प्रावधान आहे.
भारतीय संविधानाच्या भाग 15 मध्ये अनुच्छेद 324 ते अनुच्छेद 329 पर्यंत निर्वाचनाची व्याख्या केली आहे. अनुच्छेद 324 निर्वाचनांचे अधीक्षण, निदेशन आणि नियंत्रणाचे निर्वाचन आयोग मध्ये निहित आहे असे सांगितले आहे. संविधानात अनुच्छेद 324 मध्येच निर्वाचन आयोग ला निवडणूक संपन्न करण्यासाठी ची जबाबदारी दिली आहे. 1989 पर्यंत निर्वाचन आयोग केवळ एक सदस्यीय संगठन होते परंतू 16 अक्टूबर 1989 ला एक राष्ट्रपती अधिसूचना द्वारे दोन आणखी निर्वाचन आयुक्तांची नियुक्ति केली गेली.
लोकसभा की कुल 543 सीटों में से विभिन्न राज्यों से अलग-अलग संख्या में प्रतिनिधि चुने जाते हैं। इसी प्रकार अलग-अलग राज्यों की विधानसभाओं के लिए अलग-अलग संख्या में विधायक चुने जाते हैं। नगरीय निकाय चुनावों का प्रबंध राज्य निर्वाचन आयोग करता है, जबकि लोकसभा और विधानसभा चुनाव भारत निर्वाचन आयोग के नियंत्रण में होते हैं, जिनमें वयस्क मताधिकार प्राप्त मतदाता प्रत्यक्ष मतदान के माध्यम से सांसद एवं विधायक चुनते
आधुनिक प्रतिनिधी लोकशाही प्रतिनिधी निवडून करण्यासाठी एक साधन म्हणून निवडणूक सार्वत्रिक वापर लोकशाही ज्यावरून प्रती केल्या जातात असा मूळ नमुना सराव, प्राचीन अथेन्स, निवडणूक, एक oligarchic संस्था मानले होते आणि बहुतांश राजकीय कार्यालये चिठया टाकण्याची क्रिया वापरून तृप्त झाले देखील वाटप म्हणून ओळखले जेथे कॉन्ट्रास्ट मध्ये आहे , जे यांना चिठ्ठ्या टाकून त्याची निवड करण्यात आली. [3]
| |||