डमरु

डमरु

डमरु हे एक चर्मवाद्य. हे शिवाचे वाद्य आहे.

डमरु हे वाद्य, हिंदू आणि तिबेटी बौद्ध धर्मात वापरले जाते. हिंदू धर्मात, डमरूला शिव देवीचे साधन म्हणून ओळखले जाते आणि असे म्हटले जाते की संपूर्ण विश्वाद्वारे निर्मित आणि नियंत्रित केलेल्या आध्यात्मिक ध्वनी उत्पन्न करण्यासाठी शिव यांनी तयार केले आहे. तिबेटी बौद्ध धर्मात, डमरू तांत्रिक पद्धतींमध्ये वाद्य म्हणून वापरले जाते.

वर्णन

डमरु हा लाकडापासून बनवलेला असतो. धातूच्या दोन्ही बाजूंनी चमचा ड्रम असतो. रेझोनेटर पितळाने बनलेला असतो. डमरूची उंची ६ इंच आणि वजन २५०-३३० ग्रॅम असते. दिमारूच्या कमरच्या सभोवताली असलेला लेदर कॉर्ड टोकापर्यंत मादी सरकतात.

हिंदू धर्मात

भारतीय उपमहाद्वीपमध्ये डमरू अतिशय सामान्य आहे. डमरूला पॉवर ड्रम म्हणून ओळखले जाते आणि जेव्हा ते खेळले जाते तेव्हा ते आत्मिक ऊर्जा निर्माण करतात असे मानले जाते. हे हिंदू देवता शिवशी संबंधित आहे. असे मानले जाते की संस्कृत भाषा डमरूच्या ड्रमबीट्स आणि तांडवच्या वैश्विक नाटकाचे त्यांचे प्रदर्शन. डमरूचा वापर त्याच्या लहान पोर्टेबल आकारामुळे सर्व पट्ट्यांमधील संगीतकारांद्वारे केला जातो.

काही धर्माच्या ढाल आकारात, त्रिकोणाच्या वरच्या दर्शनातून पुरुष प्रजननक्षमता (लिंगम) देखील दर्शविले जाते आणि निम्न दिशेने प्रस्तुतीकरण मादी प्रजननक्षमता (योनी) दर्शवते. प्रतीकात्मकदृष्ट्या, जगाची निर्मिती तेव्हा सुरू होते जेव्हा लिंगम आणि योनी डमरुच्या मध्यबिंदूवर भेटतात आणि एकमेकांपासून वेगळे झाल्यास विनाश होतो.

कोसांबी डमरू-नाणे

आदिवासी कोसांबी (कौशंबबी) डमरू सिक्का. गंगाटी घाटीच्या दोन डमरू आकाराचे नाणी.

मौर्य कालांतराने कोसांबी (आधुनिक इलाहाबाद जिल्हा) येथील आदिवासी समाजात तांबे सिगारेट आणि पंचदर्शके होत. त्यांचे नाणे दिमारू-ड्रमसारखे दिसते. अशा सर्व नाणी कोसांबीला जबाबदार आहेत. राष्ट्रीय संग्रहाल अनेक भारतीय  संग्रहामध्ये या नाणी आहेत.

तिबेटी बौद्ध धर्मात

तिबेटी बौद्ध परंपरेत, डमरू पवित्र साधनांच्या संग्रहाचा भाग आहे. आणि वाद्य प्राचीन भारतीय तांत्रिक पद्धतींमधून स्वीकारले गेले आहे. ते ८ व्या ते १२ व्या शतकापर्यंत हिमालयापर्यंत पोहचले, तरीही तिबेटमध्ये वज्रयान प्रथा म्हणून सतत उपोषण होते.

खोपडी डमरू

खोपडी डमरू नर व मादी खोपडी किंवा कॅल्व्हारीयमपासून बनविले जाते. नर व मादी मंत्र सुयोग्यपणे सोन्याने लिहिलेले आहेत. तांबे, ग्लायकोकॉलेट खनिज, आणि विशेष हर्बल सूत्रे दोन आठवड्यांपर्यंत दफन करून त्वचेला पारंपारिकपणे बरे केले जाते. नंतर ते दोन्ही बाजूंना एकत्रित केले जातात आणि स्किन्सला त्यांच्या ओळखीच्या निळ्या किंवा हिरव्या रंगाचे स्वरूप देतात.

१९६० च्या तिबेटी डायस्पॉरानंतर, त्यांनी निरंतर गुणवत्ता घटल्याने भारत आणि नेपाळमध्ये उत्पादन केले. आज, भारतात यापुढे स्त्रोत नाही आणि बेकायदेशीर प्रथांद्वारे मानवी अस्थी घेण्यामुळे नेपाळमधून त्यांची निर्मिती आणि निर्यात प्रतिबंधित आहे. आजही कधीकधी पेंट केलेले स्किन्स, योग्य मंत्र किंवा इतर वैशिष्ट्यांशिवाय ते सापडतात.

डमरुचे प्रतीक आणि उत्साही गुणधर्म विस्तृत आहेत.

चौद डमरू

चौद डमरू (किंवा चोदा) डमरूचा एक विशेष प्रकार आहे. हे सामान्यतः मोठे असते, आणि त्याच्या लहान समकक्षापेक्षा जास्त गोल आकार असतो. चोड डमरू चाडच्या तांत्रिक पद्धतीमध्ये वापरला जातो.