नागपुरी संत्री

नागपूरी संत्री

नागपुरी संत्री ही संत्र्याची एक जात आहे.ती मुख्यत: नागपूर जिल्हा व आसपासच्या भागात पिकविल्या जाते. याशिवाय मध्य प्रदेशच्या छिंदवाडा जिल्ह्यातही पिकविल्या जाते. संत्री हि दुसऱ्या नावाने देखील ओळखली जाते . संत्रीचे दुसरे नाव म्हणजे नारंगी. संत्र्यामध्ये जीवनसत्त्वे फार मोठ्या प्रमाणात असतात. संत्र्यामध्ये विशेषतः व्हिटॅमिन सी चे प्रमाण जास्त असते. संत्र्याचा रस अनेक लोक आवडीने पितात. संत्र्याचे विविध प्रकार आज लोक खात आहेत. संत्र्याचा रंग प्रामुख्याने नारंगी असतो ज्यामुळे त्याला नारंगी या नावाने देखील ओळखले जाते. संत्र्याच्या झाडाची गडद हिरवी पाने आणि लहान पांढरी फुले आपल्याला आकर्षित करतात. अनेक मधमाशा ह्या फुलांच्या गोडं रसाचा आनंद लुटतात. अनेक कारणांमुळे संत्रे हे विविध भागांमध्ये लोकांच्या आहाराचा भाग बनले आले.

इतिहास

पंधराव्या शतकात (1400s) इटली, स्पेन आणि पोर्तुगाल गोड संत्रा झाडं आणण्यात आले. त्यापूर्वी फक्त इटलीमध्ये संत्रे वाढली होती. युरोपमधून, संत्रा झाडांना अमेरिका, दक्षिण अमेरिका, आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियाला नेण्यात आले, जे सर्व विक्रीसाठी संत्रे वाढवतात.आजकाल बहुतेक लोक नारिंगी खातात किंवा नारंगी रस रोज रोज घेतात, कारण संत्रे हे व्हिटॅमिन सीचे सर्वोत्तम आणि स्वस्त स्त्रोतांपैकी एक आहेत. मानवी शरीरे इतर अनेक प्राण्यांप्रमाणे व्हिटॅमिन सी तयार करत नाहीत, म्हणूनच मानवी जीवनसत्वे आवश्यक आहे. संत्रे ही आहारातील फायबरचा खूप चांगला स्त्रोत आहे. परंतु त्यामध्ये जास्त प्रमाणात खनिजे नसतात. एखाद्या व्यक्तीने एक नारिंगी आणि केळी खाल्ले तर ते अतिशय पौष्टिक नाश्ता करतात जे विटामिन आणि खनिजे दोन्ही पुरवतात. संत्री चिकण्य आणि रसाळ असतात.ऑरेंजस लिंबूवर्गीय फळांमध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय आहेत. हे टंकरी फळ निश्चितपणे आपल्या मजेदार रसदार चव आणि व्हिटॅमिन सीच्या उच्च एकाग्रता तसेच अन्य पोषक घटकांसह प्रभावित करते. संत्रा प्रामुख्याने लोकप्रिय आहेत आणि जगातील लिंबूवर्गीय उत्पादनाच्या सुमारे 70% उत्पादनासाठी ते वापरतात.नारंगी फळाची सालदेखील खड्डांमध्ये अस्थिर तेल ग्रंथी असतात ज्यामध्ये अनेक आरोग्य फायदे आहेत.

संत्र्याचे फायदे

• संत्रा रस पिल्यामुळे 'खराब' एलडीएल कोलेस्टेरॉलचे स्तर कमी होतात जे आपल्या धमन्यांमधे आणि रक्तवाहिन्यांमधून गोळा करते, ज्यामुळे हृदयरोग, हृदयाशी संबंधित समस्या आणि निरोगी रक्ताचे व रक्त ऑक्सिजन प्रवाहाचा प्रवाह खंडित होतो.
• संत्रे हे पोटॅशियम मध्ये समृद्ध असतात.मानवी पेशी आणि शरीरातील द्रवपदार्थांचा एक महत्त्वाचा घटक, पोटॅशियम सोडियम क्रियांच्या सहाय्याने हृदयाचे ठोके आणि रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करतो.
• संत्र्यामध्ये उपस्थित लिंबाच्या लिमोऑनॉइडमुळे विविध प्रकारचे कर्करोग, जसे की त्वचा, फुफ्फुस, स्तन, पोट आणि कोलन कॅन्सर चालविण्यास सिद्ध होते. जपानमध्ये केलेल्या संशोधनाने सिद्ध केले आहे की मेरुनल कॅरेटिनॉड्स नामक व्हिटॅमिन ए संयुगेमुळे यकृत कर्करोगाचे खाल्ले जाते. त्यामध्ये फ्लाव्होनॉइड एंटिऑक्सिडेंट्स असतात जसे बीटा-क्रिप्टोक्थॉनफिन, झीयॅक्टीन, आणि ल्यूटीन ज्यामुळे फुफ्फुस आणि तोंडाचा कॅव्हीटी कॅन्सरपासून संरक्षण होते.
• संत्र्यामध्ये व्हिटॅमिन ए तसेच विविध फ्लेव्होनॉइड सामुग्रीसह अल्कोहोल आणि बीटा कॅरोटीन, बीटा क्रिप्टोक्सॅनथिन, झा-झांथी व ल्यूटन सारख्या पदार्थांबरोबर समृध्द असतात ज्यात निरोगी शरीरातील श्लेष्मल त्वचा आणि डोळ्याची त्वचा टिकवून ठेवण्यात तसेच मिकॅलर डिझेनेचरपासून बचाव होतो.
• संत्र्याच्या रसाचा नियमित वापर केल्यास मूत्रपिंडे रोग होतो आणि मूत्रपिंड दगडांचा धोका कमी होतो.
• मधुमेह ग्लुकोज शोषणे अशक्य आहे कारण त्यांच्या स्वादुपिंडातील बीटा पेशी एकतर इंसुलिन निर्मिती करण्यास अयशस्वी ठरतात किंवा इंसुलिनच्या उत्पादनास प्रतिसाद देण्यास अक्षम आहेत. फायबर आणि उच्च ग्लिसमिक इंडेक्स या संत्र्यांच्या मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर असतात.ऑरेंज फॅल्समध्ये साखरेचे प्रमाण कमी असते जे त्यांच्या रक्तातील साखरेची पातळी खाली आणू शकतात.
• एक नारंगी व्हिटॅमिन सीच्या दैनंदिन गरजेच्या 100% पेक्षा अधिक पुरवतो. हे पोषक रोग आणि संक्रमण बंद करून रोग प्रतिकारशक्ती वाढविते. ते विषाणूजन्य संसर्गापासून संरक्षण करणारे पॉलिफेनॉल्स् मध्ये मुबलक आहेत.
• फायबरचा एक चांगला स्त्रोत असल्याने,ते आपले पोट निरोगी ठेवते.तसेच पोटात अल्सर आणि बद्धकोष यासारख्या आजार टाळता येतात.
• या रसाळ फळांमध्ये फोलिकेट किंवा फॉलिक असिड ब्रेन डेव्हलपमेंटला प्रोत्साहन देते आणि ते बाळाच्या अवयवांना निरोगी ठेवते.
• दररोज 1/3 कप संत्रा रस पिणे गर्भवती मातांना 40 एमसीजी फोल्टेज पुरवते, जे शिफारस केलेल्या दैनिक मूल्याच्या 10% च्या बरोबरीचे आहे.
• संत्रा मध्ये उपस्थित अँटिऑक्सिडेंट्स आणि व्हिटॅमिन सी हे शुक्राणुंची गुणवत्ता आणि गतिशीलता सुधारतात आणि त्यामुळे प्रजननक्षमता राखण्यास मदत होते.