प्राचीन भारताची रूपरेषा

खाली प्राचीन भारताच्या रूपरेषेसंदर्भात थोडक्यात माहिती दिली आहे:

प्राचीन भारत - पूर्व एेतिहासिक काळा पासून, मध्यवर्ती भारताच्या सुरुवातीपर्यंतचा भारत. सहसा गुप्त साम्राजाच्या अंतापर्यंत तो समजला जातो.

प्राचीन भारताचा भूगोल

प्राचीन भारतात आजचे भारत, पाकिस्तान, अफगानणिस्तान (काही भाग), बांग्लादेश, नेपाळ, भूतान व ब्रह्मदेश या देशांचा समावेश होता.

प्राचीन भारताचा सामान्य इतिहास

भारतीय इतिहासाचे कालावधीकरण

सविस्तर कालावधीकरण खालील प्रमाणे आहे :

• भारतीय पूर्व-इतिहास,सिंधु संस्कृतीचा काळ (१७५० ख्रिस्तापूर्वी)
  
• लोह काळ व वैदिक काळ( १७५० - ६०० ख्रिस्तापूर्वी)
• 'दुसरे शहरीकरण' (६०० - २०० ख्रिस्तापूर्वी)
• शास्त्रीय काळ (२०० ख्रिस्तपूर्व - १२०० ख्रिस्तानंतर); जैन व बौद्ध धर्म. 'शास्त्रीय काळ' हा १०० ते १००० ख्रिस्तपूर्व आहे व तो 'शास्त्रीय हिंदु' धर्म फुलण्याच्या काळासोबत जुळतो. तसेच ह्या काळात, महायान - बौद्ध धर्माचा उदय व अस्त होतो.
• मायकल्स साठी, ५०० शास्त्रीय - २०० शास्त्रीय हा "संन्यासी सुधारणा" चा काळ आहे. तसेच २०० ख्रिस्तपूर्वी - ११०० ख्रिस्तनंतर हा शास्त्रीय हिंदु धर्माचा काळ आहे, कारण ह्या काळात वैदिक धर्माचे हिंदु धर्मात रूपांतर होतं.
• म्युएस हा बदलाचा काळ बराच मोठा म्हणून अोळखला जातो. तो ८०० ख्रिस्तपूर्वी - २०० ख्रिस्तपूर्वी या काळाला शास्त्रीय काळ म्हणतो. म्युएसच्यानुसार, हिंदु धर्माच्या काही ठळक गोष्टी, जसे कर्म, पुनर्जन्म, 'वैयक्तिक बोध व रूपांतर', ज्या वैदिक काळात नव्हत्या, त्या या काळात जन्माला आल्या.
• पूर्व शास्त्रीय काळ ( २०० ख्रिस्तपूर्वी - ३२० ख्रिस्तनंतर)
• "सुवर्ण काळ" (गुप्त साम्राज्य) (३२० - ६५० ख्रिस्तनंतर)
• नवशास्त्रीय काळ (६५० - १२०० ख्रिस्तनंतर)
• मध्यकाळ(१२०० - १५०० ख्रिस्तनंतर)
• पूर्व आधुनिक काळ (१५०० - १८५०)
• आधुनिक काळ (ब्रिटीश राज व स्वातंत्र्य) (१८५० पासून)

भारतीय पूर्व इतिहास

• नियतकालिक भारत
  • भिर्रांना संस्कृती (७५७० - ६२०० ख्रिस्तपूर्वी)
  • मेह्रगड संस्कृती(७००० - २५०० ख्रिस्तपूर्वी)
• कांस्य काळ
• सिंध दरी संस्कृती (३३०० - १३०० ख्रिस्तपूर्वी)
• आहार - बनस संस्कृती (३००० - १५०० ख्रिस्तपूर्वी)

लोहकाळ (१२०० - २७२ ख्रिस्तपूर्वी)

• भारतातील लोहकाळ (१२००  – २७२ ख्रिस्तपूर्वी)
  • वैदिक संस्कृती(१५०० – ५०० ख्रिस्तपूर्वी)
    • काळा व लाल वस्तुकाळ (१३०० - १००० ख्रिस्तपूर्वी) (१२०० - ६०० ख्रिस्तपूर्वी)
    • उत्तर काळे वस्तुकाळ (७०० – २०० ख्रिस्तपूर्वी)
  • भारतीय लोहकाळ राज्ये (७०० - ३०० ख्रिस्तपूर्वी)
  • पांड्य साम्राज्य (६०० ख्रिस्तपूर्वी - १६५० ख्रिस्तनंतर)
• दुसरे शहरीकरण

• नंद साम्राज्य (४२५–३२५ ख्रिस्तपूर्वी)
• मौर्य साम्राज्य (३२१ - १८४ ख्रिस्तपूर्वी)
• संगम काळ (३०० ख्रिस्तपूर्वी - ३०० ख्रिस्तनंतर)
• पांड्य साम्राज्य (६०० ख्रिस्तपूर्वी - १६५० ख्रिस्तनंतर)
• चेरा साम्राज्य (३०० ख्रिस्तपूर्वी - ११०२ ख्रिस्तनंतर)
• चोल साम्राज्य (३०० ख्रिस्तपूर्वी - १२७९ ख्रिस्तनंतर)
• पल्लव साम्राज्य (२५० ख्रिस्तपूर्वी - ८०० ख्रिस्तनंतर)
• महा-मेघ-वाहन साम्राज्य (२५० ख्रिस्तपूर्वी - ५वे शतक ख्रिस्तनंतर)
• सातवाहन साम्राज्य (२३० ख्रिस्तपूर्वी - २२० ख्रिस्तनंतर)
• भारतीय - सायथी साम्राज्य(२०० ख्रिस्तपूर्वी - ४०० ख्रिस्तनंतर)
• कुनिंदा साम्राज्य (३रे शतक ख्रिस्तपूर्वी - ४थे शतक ख्रिस्तनंतर)
• शुंग साम्राज्य (१८५ - ७३ ख्रिस्तपूर्वी)
• भारतीय - ग्रीक साम्राज्य (१८० ख्रिस्तपूर्वी - १० ख्रिस्तनंतर)
• कानवा साम्राज्य (७५ - २६ ख्रिस्तपूर्वी)
• कुशन साम्राज्य (३० - ३७५ ख्रिस्तनंतर)

शास्त्रीय काळ

• भारताचे मध्य साम्राज्य
• गुरजारा - प्रतिहार साम्राज्य
• वाकाटक साम्राज्य
• चोल साम्राज्य
• पाल साम्राज्य
• गुप्त साम्राज्य (२८० – ५५०)
• कदंब राजघराणे (३४५ - १०००)
  • बनवासी
  • हलासी
  • हंगल

मध्य काळ (५०० - १५००)

• बदामी चालुक्य (५४७-७४२)
  • एेहोळे
  • बदामी
  • पत्तदकल
  • महाकुट
• राष्ट्रकुट साम्राज्य(७४२–९८२)
  • एलोरा
  • कैलास मंदीर
• पूर्व चालुक्य
• पश्चिम चालुक्य (९८३ - ११८५)
• चौलुक्य (९४४ - १२४४)
• कल्याणीचे कालचुरी
• देवगिरीचे सेऊना यादव
• होयसळ साम्राज्य (१११४-१३४२)
• विजयनगर साम्राज्य (१३३६ - १५६५)हंपी

प्राचीन भारतातील संस्क्रुती

कला

• संगीत
  • करनाटकी संगीत
  • हिंदुस्तानी संगीत

प्राचीन भारतातील भाषा

• वैदीक सौंस्क्रुत
• प्रोतो - द्रविडी
• लिपी
  • तमील ब्राह्मी
  • पल्लवा लिपी
  • गुप्ता लिपी

धर्म

• हिंदु धर्म
  • विदेशी जमाती
  • एेतिहासीक वैदीक धर्म
    • वेद
    • वैदीक पुराण
    • वैदीक पुजा पाठ
• बौद्ध धर्म

विद्न्यान व तंत्र्द्न्यान

• विद्न्यान व तंत्र्द्न्यान
  • भारतीय गणित
  • भारतीय खगोलशास्त्र
• भारतीय मार्शल आर्ट्स
  • मल्ल-युद्ध
  • कलारीपयात्तु
• प्राचीन भारतीय वैद्यकशास्त्र
  • सिद्ध वैद्यकशास्त्र
  • आयुर्वेद
• वास्तुकला
  • द्रविडी वास्तुकला
  • मुघल वास्तुकला

प्राचीन भारताशी संबंधित संघटना

प्राचीन भारतीय प्रदर्शन असलेले संग्रहालय

• भारत
  • गोवा राज्य संग्रहालय
  • शासकीय संग्रहालय, बेंगळुरु
  • कुच संग्रहालय
  • राष्ट्रीय संग्रहालय, दिल्ली
  • पटना संग्रहालय
• यूनाइटेड किंगडम
  • ब्रिटीश संग्रहालय

बाह्य दुवा

• This outline displayed as a mindmap, at wikimindmap.com
• Ancient India - The British Museum
• Ancient India - Ancient History Encyclopedia
• TimeMaps Civilization: Ancient India