"जयंत्यांची यादी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
No edit summary |
No edit summary |
||
ओळ २: | ओळ २: | ||
{{गल्लत|जयंती (इंद्र कन्या)}} |
{{गल्लत|जयंती (इंद्र कन्या)}} |
||
पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, |
पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, जुन्या काळातील लोकांच्या जयंत्या या अजूनही तिथीनुसारच साजर्या होतात.{{संदर्भ हवा}} |
||
जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक |
जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक अथवा भक्तिस्वरूपी असते. भक्तीच्या नवविधा प्रकारांतपैकी एक म्हणजे जयंत्या साजर्या करणे, असे समर्थ रामदास दासबोधाच्या चवथ्या दशकात श्रवणभक्ती संदर्भातील समासात सांगतात. विसाव्या शतकापासून भारतात जशी राजकीय जागृतीस सुरुवात झाली तसे लोकोत्तर स्त्री-पुरुषांच्या जयंत्या या सामाजिक आणि राजकीय अभिसरणाचे माध्यम म्हणून सार्वजनिक कार्यक्रमाच्या रूपाने साजर्या होऊ लागल्या. यांत लोकमान्य टिळकांनी सार्वजनिकरीत्या साजरी करण्याची सुरुवात केलेल्या शिवजयंतीचे उदाहरण ठळकपणे मांडण्यासारखे आहे. |
||
* आद्यशंकराचार्य जयंती (वैशाख शुद्ध पंचमी) |
|||
* आंबेडकर जयंती |
* आंबेडकर जयंती (१४ एप्रिल) |
||
* कबीर जयंती |
* कबीर जयंती |
||
* कूर्म जयंती |
* कूर्म जयंती |
||
ओळ १५: | ओळ १५: | ||
* गणेश जयंती (माघ शुद्ध चतुर्थी) |
* गणेश जयंती (माघ शुद्ध चतुर्थी) |
||
* गांधी जयंती (२ ऑक्टोबर) |
* गांधी जयंती (२ ऑक्टोबर) |
||
* गोविंदसिंह जयंती |
* गोविंदसिंह जयंती (५ जानेवारी) |
||
* चैतन्य जयंती (फाल्गुन पौर्णिमा) |
|||
* जोतिबा फुले जयंती (११ एप्रिल) |
|||
* टिळक जयंती (२३ जुलै) |
* टिळक जयंती (२३ जुलै) |
||
* |
* तुकडोजी महाराज जयंती (३० एप्रिल) |
||
* तुकाराम बीज (फाल्गुन वद्य द्वितीया) |
|||
* दधीची जयंती |
* दधीची जयंती |
||
* धन्वंतरी जयंती |
* धन्वंतरी जयंती |
||
* महावीर जयंती |
* महावीर जयंती (चैत्र शुद्ध त्रयोदशी) |
||
* बसवेश्वर जयंती |
* बसवेश्वर जयंती |
||
* बुद्ध जयंती |
* बुद्ध जयंती |
||
* रविदास जयंती (माघ पौर्णिमा) |
* रविदास जयंती (माघ पौर्णिमा) |
||
* राणा प्रताप जयंती (ज्येष्ठ शुद्ध तृतीया) |
* राणा प्रताप जयंती (ज्येष्ठ शुद्ध तृतीया) |
||
* राम नवमी (चैत्र शुद्ध नवमी) |
|||
⚫ | |||
* |
* लाला लजपतराय जयंती (२८ जानेवारी) |
||
⚫ | |||
* विवेकानंद जयंती (पौष वद्य सप्तमी; १२ जानेवारी) |
|||
* विश्वकर्मा जयंती (माघ शुद्ध त्रयोदशी) |
* विश्वकर्मा जयंती (माघ शुद्ध त्रयोदशी) |
||
* शनि जयंती |
* शनि जयंती |
||
* शाहू जयंती (२६ जून) |
* शाहू जयंती (२६ जून) |
||
* शिवाजी जयंती (फाल्गुन |
* शिवाजी जयंती (पूर्वी वैशाख शुद्ध तृतीया, नंतर फाल्गुन वद्य तृतीया; २००१ सालानंतर १९ फेब्रुवारी) |
||
* सावरकर जयंती |
* सावरकर जयंती (२८ मे) |
||
* सावित्रीबाई फुले जयंती |
* सावित्रीबाई फुले जयंती |
||
* सुभाष जयंती (२३ जानेवारी) |
* सुभाष जयंती (२३ जानेवारी) |
||
* स्वामिनारायण जयंती (चैत्र शुद्ध नवमी) |
|||
* हनुमान जयंती(चैत्र पौर्णिमा) |
* हनुमान जयंती(चैत्र पौर्णिमा) |
||
* हरगोविंदसिंह जयंती (ज्येष्ठ |
* हरगोविंदसिंह जयंती (ज्येष्ठ वद्य प्रतिपदा) |
||
* हेडगेवार जयंती |
* हेडगेवार जयंती (चैत्र शुद्ध प्रतिपदा) |
||
२१:२२, २५ जानेवारी २०११ ची आवृत्ती
हा लेख/विभाग स्वत:च्या शब्दात विस्तार करण्यास मदत करा. |
पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, जुन्या काळातील लोकांच्या जयंत्या या अजूनही तिथीनुसारच साजर्या होतात.[ संदर्भ हवा ]
जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक अथवा भक्तिस्वरूपी असते. भक्तीच्या नवविधा प्रकारांतपैकी एक म्हणजे जयंत्या साजर्या करणे, असे समर्थ रामदास दासबोधाच्या चवथ्या दशकात श्रवणभक्ती संदर्भातील समासात सांगतात. विसाव्या शतकापासून भारतात जशी राजकीय जागृतीस सुरुवात झाली तसे लोकोत्तर स्त्री-पुरुषांच्या जयंत्या या सामाजिक आणि राजकीय अभिसरणाचे माध्यम म्हणून सार्वजनिक कार्यक्रमाच्या रूपाने साजर्या होऊ लागल्या. यांत लोकमान्य टिळकांनी सार्वजनिकरीत्या साजरी करण्याची सुरुवात केलेल्या शिवजयंतीचे उदाहरण ठळकपणे मांडण्यासारखे आहे.
- आद्यशंकराचार्य जयंती (वैशाख शुद्ध पंचमी)
- आंबेडकर जयंती (१४ एप्रिल)
- कबीर जयंती
- कूर्म जयंती
- कृष्ण जयंती
- गणेश जयंती (माघ शुद्ध चतुर्थी)
- गांधी जयंती (२ ऑक्टोबर)
- गोविंदसिंह जयंती (५ जानेवारी)
- चैतन्य जयंती (फाल्गुन पौर्णिमा)
- जोतिबा फुले जयंती (११ एप्रिल)
- टिळक जयंती (२३ जुलै)
- तुकडोजी महाराज जयंती (३० एप्रिल)
- तुकाराम बीज (फाल्गुन वद्य द्वितीया)
- दधीची जयंती
- धन्वंतरी जयंती
- महावीर जयंती (चैत्र शुद्ध त्रयोदशी)
- बसवेश्वर जयंती
- बुद्ध जयंती
- रविदास जयंती (माघ पौर्णिमा)
- राणा प्रताप जयंती (ज्येष्ठ शुद्ध तृतीया)
- राम नवमी (चैत्र शुद्ध नवमी)
- लाला लजपतराय जयंती (२८ जानेवारी)
- वल्लभाचार्य जयंती (चैत्र वद्य एकादशी)
- विवेकानंद जयंती (पौष वद्य सप्तमी; १२ जानेवारी)
- विश्वकर्मा जयंती (माघ शुद्ध त्रयोदशी)
- शनि जयंती
- शाहू जयंती (२६ जून)
- शिवाजी जयंती (पूर्वी वैशाख शुद्ध तृतीया, नंतर फाल्गुन वद्य तृतीया; २००१ सालानंतर १९ फेब्रुवारी)
- सावरकर जयंती (२८ मे)
- सावित्रीबाई फुले जयंती
- सुभाष जयंती (२३ जानेवारी)
- स्वामिनारायण जयंती (चैत्र शुद्ध नवमी)
- हनुमान जयंती(चैत्र पौर्णिमा)
- हरगोविंदसिंह जयंती (ज्येष्ठ वद्य प्रतिपदा)
- हेडगेवार जयंती (चैत्र शुद्ध प्रतिपदा)