"बौद्ध धर्माचा इतिहास" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
Sandesh9822 (चर्चा | योगदान) No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
||
| ओळ ५: | ओळ ५: | ||
==बुद्धांचे जीवन== |
==बुद्धांचे जीवन== |
||
बौद्ध धर्माचा इतिहास इ.स.पू. |
बौद्ध धर्माचा इतिहास इ.स.पू. ५ व्या शतकापासून आतापर्यंत अस्तित्वात आहे. बौद्ध धर्माचा प्राचीन भारताच्या पूर्वेकडच्या भागात, [[मगध]]च्या प्राचीन साम्राज्याच्या (आता [[बिहार]], [[भारत]]) आणि त्याच्या आसपास अधिक प्रभाव होता, म्हणून आज प्रचलित असलेल्या सर्वात जुने धर्मांपैकी बौद्ध धर्म महत्त्वपूर्ण धर्म आहे. [[भारतीय उपखंड]]ाच्या ईशान्येस [[मध्य आशिया|मध्य]], [[पूर्व आशिया|पूर्व]] आणि [[आग्नेय आशिया]]तून पसरत विकसित झालेला आहे. एका वेळी किंवा दुसऱ्या वेळी, त्यातील बहुतांश आशियाई खंडांना प्रभावित केले. बौद्ध धर्माचा इतिहास देखील विविध आंदोलनांच्या, बौद्ध शिकवणूक परंपरेतून वैशिष्ट्यपूर्णरित्या विकसित झाला आहे. त्यापैकी [[थेरवाद]], [[महायान]] आणि [[वज्रयान]] परंपरांचे त्यात बहुमूल्य योगदान आहे. |
||
गौतम बुद्ध ( |
[[गौतम बुद्ध]] (इ.स.पू ५६३ - ४८३) काळात [[महाजनपदे]] ही प्रामुख्याने जगभरातून १६ विशाल साम्राज्य तसेच प्रजासत्ताक राज्यात विस्तारलेली होती. तो प्रदेश प्रामुख्याने इंडो-गंगाच्या सुपीक मैदानी प्रदेशात पसरलेला होता, तसेच प्राचीन भारतात दूरवर पसरलेली अनेक छोटी राज्य होती. |
||
| ⚫ | सिद्धार्थ गौतम बौद्ध धर्माचे ऐतिहासिक संस्थापक होते. सुरुवातीच्या स्त्रोतांवरून असे म्हटले आहे की त्यांचा जन्म |
||
| ⚫ | सिद्धार्थ गौतम बौद्ध धर्माचे ऐतिहासिक संस्थापक होते. सुरुवातीच्या स्त्रोतांवरून असे म्हटले आहे की त्यांचा जन्म लहानशा शाक्य प्रजासत्ताक राज्यामध्ये झाला, जो आता प्राचीन [[नेपाळ]]मधील [[कोशल]] क्षेत्राचा भाग होता.<ref>Harvey, 2012, p. 14.</ref> म्हणून त्यांना 'शाक्यमुनी' म्हणूनही ओळखले जाते, ज्याचा शब्दश: अर्थ "शाक्य वंशांचा ऋषी" असा होय. शाक्य राज्य प्रजासत्ताक मुख्यालयांच्या शासनाखाली होते, आणि तथागत गौतम यांचा जन्म अशात झाला ज्यात ते स्वतःला [[ब्राह्मण|ब्राह्मणांशी]] बोलत असताना [[क्षत्रिय]] म्हणत.<ref>Harvey, 2012, p. 14.</ref> |
||
==प्राथमिक बौद्ध धम्म== |
==प्राथमिक बौद्ध धम्म== |
||
==मौर्य साम्राज्य (३२२ ते १८० इ.स.पू.)== |
==मौर्य साम्राज्य (३२२ ते १८० इ.स.पू.)== |
||
००:४७, १० मे २०१८ ची आवृत्ती
| बौद्ध धर्म |
|---|
 |
सम्राट अशोक (इ.स.पू. २६० – २१८) च्या शिलालेखानुसार, बौद्ध धर्माचा प्रसार त्याच्या काळात खूप दूरवर झाला होता. सत्य आणि अहिंसेचा मार्ग दाखवणारे तथागत बुद्ध दिव्य अध्यात्मिक अवस्थांमधील विभूती मानले जातात. जगभरातील कोट्यवधी लोकांनी भगवान बुद्धांनी दिलेल्या अष्टांगिक मार्ग या आठ सिद्धांतांवर विश्वास ठेवलेला आहे. भगवान बुद्धांच्या मते, धम्म जीवनाची पवित्रता टिकवून ठेवण्यासाठी व परिपूर्णता प्राप्त करण्यासाठी आणि निर्वाण प्राप्त करण्यासाठी तृष्णा सोडणे आवश्यक आहे. याशिवाय, भगवान बुद्धांनी सर्व संस्कारांना कायमचे वर्णन केले आहे. भगवान बुद्ध नैतिक संस्थेचा आधार म्हणून मानवाचे वर्णन केले आहे. भगवान बुद्धानुसार, धम्म म्हणजेच प्रत्येकासाठी ज्ञानाचे दरवाजे उघडणे आणि त्यांनी असेही सांगितले की विद्वान असणे पुरेसे नाही. विद्वान म्हणजे जो आपल्या ज्ञानाच्या प्रकाशाने सर्वाना प्रकाशित करू शकतो. धम्म लोकांच्या जीवनाशी एकरूप करून, भगवान बुद्ध म्हणाले की करुणा शिल आणि मैत्री हे मानवात आवश्यक गुण आहेत. याव्यतिरिक्त, बुद्धांनीही सामाजिक भेदभाव नष्ट करण्याचा प्रयत्न केला, असे सांगितले की कर्मांच्या आधारे जन्माच्या आधारावर लोकांना त्यांचे मूल्यांकन करता कामा नये. जगभरात कोट्यवधी लोक भगवान बुद्ध यांनी दर्शविलेल्या मार्ग अनुसरून आपले जीवन सार्थक करत आहेत. तथापि, गौतम बुद्ध स्वत:ला देव अथवा ईश्वराचा प्रेषित म्हणत नाहीत.
बुद्धांचे जीवन
बौद्ध धर्माचा इतिहास इ.स.पू. ५ व्या शतकापासून आतापर्यंत अस्तित्वात आहे. बौद्ध धर्माचा प्राचीन भारताच्या पूर्वेकडच्या भागात, मगधच्या प्राचीन साम्राज्याच्या (आता बिहार, भारत) आणि त्याच्या आसपास अधिक प्रभाव होता, म्हणून आज प्रचलित असलेल्या सर्वात जुने धर्मांपैकी बौद्ध धर्म महत्त्वपूर्ण धर्म आहे. भारतीय उपखंडाच्या ईशान्येस मध्य, पूर्व आणि आग्नेय आशियातून पसरत विकसित झालेला आहे. एका वेळी किंवा दुसऱ्या वेळी, त्यातील बहुतांश आशियाई खंडांना प्रभावित केले. बौद्ध धर्माचा इतिहास देखील विविध आंदोलनांच्या, बौद्ध शिकवणूक परंपरेतून वैशिष्ट्यपूर्णरित्या विकसित झाला आहे. त्यापैकी थेरवाद, महायान आणि वज्रयान परंपरांचे त्यात बहुमूल्य योगदान आहे.
गौतम बुद्ध (इ.स.पू ५६३ - ४८३) काळात महाजनपदे ही प्रामुख्याने जगभरातून १६ विशाल साम्राज्य तसेच प्रजासत्ताक राज्यात विस्तारलेली होती. तो प्रदेश प्रामुख्याने इंडो-गंगाच्या सुपीक मैदानी प्रदेशात पसरलेला होता, तसेच प्राचीन भारतात दूरवर पसरलेली अनेक छोटी राज्य होती.
सिद्धार्थ गौतम बौद्ध धर्माचे ऐतिहासिक संस्थापक होते. सुरुवातीच्या स्त्रोतांवरून असे म्हटले आहे की त्यांचा जन्म लहानशा शाक्य प्रजासत्ताक राज्यामध्ये झाला, जो आता प्राचीन नेपाळमधील कोशल क्षेत्राचा भाग होता.[१] म्हणून त्यांना 'शाक्यमुनी' म्हणूनही ओळखले जाते, ज्याचा शब्दश: अर्थ "शाक्य वंशांचा ऋषी" असा होय. शाक्य राज्य प्रजासत्ताक मुख्यालयांच्या शासनाखाली होते, आणि तथागत गौतम यांचा जन्म अशात झाला ज्यात ते स्वतःला ब्राह्मणांशी बोलत असताना क्षत्रिय म्हणत.[२]