महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींची यादी

२०११ च्या जनगणनेनुसार, महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींची लोकसंख्या १,३२,७५,८९८ (११.८१%) असून त्यात पुरुष ६७,६७,७५९ व स्त्रिया ६५,०८,१३९ आहेत. महाराष्ट्रात अनुसूचित जातींत ५९ जातींचा समावेश होतो. भारतातील एकूण २०.१४ कोटी अनु. जातींपैकी ६.६% अनु. जाती महाराष्ट्रात आहे.

२००१ च्या जनगणनेनुसार, अनुसूचित जातींमध्ये महार (५७.५%), मांग (२०.३%), भांबी/चांभार (१२.५%) व भंगी (१.९%) ह्या प्रमुख चार समाजाची लोकसंख्या ९२% आहे. लातूर जिल्ह्यात अनुसूचित जातींचे प्रमाण सर्वाधिक (१९.४%) आहे.

यादी

२००१ च्या जनगणनेनुसार, महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातीच्या समूदायांची आणि त्यांच्या लोकसंख्येच्या यादी खालीलप्रमाणे आहे.

क्रमांक	जाती	लोकसंख्या २००१	एकूण अनु.जाती लोकसंख्येची टक्केवारी
१	अगेर	18,678	0.05%
२	अनमुक	11,142	0.03%
३	आरेमाला	11,721	0.03%
४	आरवा माला		%
५	बहाना बहाना		%
६	बाकड, बंट		%
७	बलाही, बलाई		%
८	बसोर , बुरूड, बांसोर, बांसोडी		%
९	बेडाजंगम, बुडगा जंगम.		%
१०	बेडर		%
११	भांबी,भांभी,असादरु,असोदी,चामडिया,चमार,चमारी,चांभार,चमगार,हरळय्या,हराळी,खालपा,भांबी, भांभी, असादरु, असोदी, चामडिया, चमार, चमारी, चांभार, चमगार, हरळय्या, हराळी, खालपा, माचीगार, मोचीगार, मादर, मादिग, मोची, तेलगू मोची, कामाटी मोची, राणीगार, रोहिदास, नोना, रामनामी, रोहित समगार, सतनामी, सूरज्यबंशी, सूरज्यरामनाम, समगारा, चर्मकार, परदेशी चामार (शा. नि. दि. 15 एप्रिल 2010 प्रमाणे समाविष्ट)		%
१२	भंगी, मेहतर, ओलगाना, रुखी, मलकाना, हलालखोर, लालबेगी, बाल्मिकी, कोरार, झाडगल्ली, हेला (शा. नि. दि. 15 एप्रिल 2010 प्रमाणे समाविष्ट)		%
१३	[[]]		%
१४	[[]]		%
१५	[[]]		%
१६	[[]]		%
१७	[[]]		%
१८	[[]]		%
१९	डोम, डुमार		%
२०	[[]]		%
२१	[[]]		%
२२	[[]]		%
२३	[[]]		%
२४	[[]]		%
२५	[[]]		%
२६	[[]]		%
२७	[[]]		%
२८	कैकाडी (अकोला, अमरावती, भंडारा, बुलढाणा, नागपूर, वर्धा व यवतमाळ जिल्हे व राजूरा तालूका सोडून चंद्रपूर जिल्हा यांत)		%
२९	[[]]		%
३०	[[]]		%
३१	[[]]		%
३२	[[]]		%
३३	[[]]		%
३४	[[]]		%
३५	[[]]		%
३६	[[]]		%
३७	महार, मेहर, तराळ, धेगू-मेगू		%
३८	माहयावंशी, धेड, वणकर, मारु-वणकर		%
३९	[[]]		%
४०	[[]]		%
४१	[[]]		%
४२	[[]]		%
४३	[[]]		%
४४	[[]]		%
४५	[[]]		%
४६	[[]]		%
४७	[[]]		%
४८	[[]]		%
४९	[[]]		%
५०	[[]]		%
५१	[[]]		%
५२	[[]]		%
५३	[[]]		%
५४	[[]]		%
५५	[[]]		%
५६	[[]]		%
५७	[[]]		%
५८	[[]]		%
५९	[[]]		%

धर्म

२००१ च्या जनगणनेनुसार, महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींच्या लोकसंख्येत ६७% हिंदू, ३२.९% बौद्ध व ०.१% (५,९८३) शीख होते. तसेच महार समूदायाच्या लोकसंख्येत ५६.३% बौद्ध, ४३.७% हिंदू आणि अवघी ०.१% शीख आहे.

२०११ च्या जनगणनेनुसार, महाराष्ट्रातील एकूण अनुसूचित जातींमध्ये बौद्धांचे संख्या ५२,०४,२८४ (३९.२०%) आहे. तर हिंदू ६०.१०% व शीख ०.०१% आहेत. २००१-११ या कालावधीत महाराष्ट्रातील अनुसूचित जातींच्या बौद्ध लोकसंख्येत तब्बल ६०% वाढ झाली आहे.

अनुसूचित जातीमध्ये बौद्ध धर्म अतिशय वेगाने वाढत आहे. इ.स. २००१ मध्ये भारत देशात ४१.५९ लाख बौद्ध हे अनुसूचित जातीचे होते, तर इ.स. २०११ मध्ये हे प्रमाण ३८% वेगाने वाढून ५७.५६ लाख एवढे झाले आहे. देशातील एकूण अनुसूचित जातीच्या बौद्धांपैकी ५२.०४ लाख (९०% पेक्षा अधिक) महाराष्ट्रात आहेत. महाराष्ट्रात एकूण बौद्ध लोकसंख्येत ७९.६८% अनुसूचित जाती आहे.

स

भारतातील एकूण २०.१४ कोटी अनु. जातींपैकी ६.६% अनु. जाती महाराष्ट्रात आहे.

अनुसूचित जातींच्या लोकसंख्येत ५७.५% (७६ लाख) महार, २०.३% (२६.८ लाख) मांग, १२.५% (१६.५ लाख) चांभार व १.९% (२.५ लाख) भंगी या समाजाचे लोक आहेत. अनु. जातीत या चार जातींचे एकत्रित प्रमाण ९२% आहे.

अनु. जातींचा धर्म :- अनुसूचित जातींपैकी ६०.७% (सुमारे ८०.१२ लाख) लोक हिंदू, ३९.२% (५२,०४,२८४) लोक बौद्ध व अवघे ०.१% (१३ हजार) लोक शिख आहेत.

महारांचा धर्म :- राज्यात सुमारे ७६ लाख महार समाज आहे, त्यापैकी सुमारे ६२% (४७.१२ लाख) महार हे बौद्ध, ३७.९% (२८.७३ लाख) हिंदू, तर अवघे ०.१% (७.८ हजार) महार हे शीख धर्मीय आहेत.

- महार समाज हा ९९.९०% जरी बौद्ध धर्मीय असला तरी सुद्धा महारांचा एक मोठा वर्ग (३८% महार) आजही जनगणनेत स्वत:च्या धर्माचा उल्लेख "हिंदू" असा करतो. परिणामी राज्यात बौद्धांची संख्या कमी दिसते.

हे सुद्धा पहा

• अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमाती
• दलित
• आदिवासी
• ओबीसी