शब्द

ठरावीक क्रमाने आलेल्या अक्षरांच्या समूहाला काही अर्थ प्राप्त होत असेल, तरच त्यास शब्द असे म्हणतात.
उदा. तंगप — पतंग

शब्द हा भाषेच्या पाच मूलभूत घटकांपैकी (इतर: अक्षर, वर्ण, वाक्य व व्याकरण) एक आहे.

एखाद्या वस्तूचा, कल्पनेचा दर्शक असा अक्षरसमूह, की ज्यामुळे संबंधित भाषा समजणाऱ्या व्यक्तीस अर्थबोध होतो.

शब्दांचे प्रकार

• नाम
• सर्वनाम
• विशेषण
• क्रियाविशेषण
• तद्भव
• मूळ
• तत्सम
• पारिभाषिक
• इतर भाषातून आलेले

शब्दांचे प्रकार : सिद्ध,साधित, सिद्ध शब्दांचे तीन प्रकार देशी,तत्सम,तद्भव,परभाषी साधित उपसर्गघटीत,प्रत्ययघटीत-कृत(क्रुद्धात)/धातुसाधित आणि तद्धित/नामसाधित/,सामासिक,संधी,अभ्यस्त शब्द-पूर्णाभ्यस्त,पुनरूक्त शब्द,द्विरूकत,अंशाभ्यस्त,ध्वन्य अनुकरणवाचक शब्द. उपसर्ग व प्रत्ययांचे प्रकार :मराठी,संस्कृत,अरबी,फारसी,इंग्लिश,कन्नड,तमिळ,तेलुगू,गुजराती,हिंदी,इतर

कतृवाचक,साधनार्थक,स्त्रीलिंगी नामे,योग्यार्थक,क्रियावाचक नामे,विशेषणे,भूतकाल वाचक,क्रियावाचक नामे, क्रियेची मजुरी,अव्यये,युक्तार्थक

अपत्यार्थक,संबधार्थक,भावार्थक,भाववाचक,स्थानदर्शक,राखण करणारा,असलेला

नाम-सर्वनाम जे शब्द नामांच्या ऐवजी येतात त्यांना सर्वनामे म्हणतात.ऊदा. मी,तू,हा,जो,कोण. -विशेषणे : जे शब्दा नामांबद्दल विशेष माहिती सांगतात त्यांना विशेषणे असे म्हणतात. उदा.गोड,कडू,दहा,त्याचा-क्रियापद- जे शब्द वाक्यातील क्रिया दाखवून त्या वाक्याचा अर्थ पूर्ण करतात त्यांना "क्रियापद" म्हणतात. उदा.बसतो,आहे,जाईल क्रियाविशेषण : जे शब्द क्रियापदा बद्दल विशेष माहिती सांगतात त्यांना -क्रियाविशेषण- म्हणतात. -शब्दयोगी- जे शब्द नामांना किंवा सर्वनामांना जोडून येतात व वाक्यातील शब्दांचा संबंध दाखवतात त्यांना शब्दयोगी म्हणतात. उदा. झाडाखाली,तिच्याकरिता ,त्यासाठी -उभयान्वयी- जे शब्द दोन शब्द/पदे किंवा वाक्यांना जोडतात तेव्हा त्यांना उभयान्वयी म्हणतात. केवलप्रयोगीजे शब्द वृत्ती किंवा भावना व्यक्त करतात तेव्हा त्यांना केवलप्रयोगी शब्द असे म्हणतात. उदा.शाब्बास अरेरे,अबब

लिंग,वचन,विभक्ती,सामान्यरूप,काळ

शब्दांच्या शक्ती

• अभीधा-वाच्यार्थ
• लक्षणा-लक्ष्यार्थ
• व्यंजना-व्यंगार्थ

जगत्+इश्वर जगदिश्वर