"टोपणनावानुसार मराठी कवी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
Content deleted Content added
(चर्चा | योगदान)
No edit summary
(चर्चा | योगदान)
No edit summary
ओळ १: ओळ १:
मराठी भाषेत जेव्हा काव्यरचनेला सुरुवात झाली तेव्हापासून कवी बहुधा आपले पहिले नाव कविनाम म्हणून वापरत असत. ज्ञानेश्वर, तुकाराम, नामदेव, मोरोपंत, सगनभाऊ ही या कवींची प्रथम नावे होती. प्रथम नाव, मधले नाव आणि नंत आडनाव लिहायची पद्धत नंतरच्या काळात सुरू झाली. आधुनिक काळातदेखील इंदिरा, कवी गोविंद, दत्त, नीरजा, पद्मा, मनमोहन, माधव, मीरा, यशोधरा, विनायक, संजीवनी या कवि-कवयित्रींनी स्वत:च्याच पहिल्या नावाने काव्यलेखन केले. अनेक कवींनी आपल्या सग्यासंबंधींच्या नावाला अग्रज, अनुज, कुमार, जूलियन, तनय, सुत, इत्यादी प्रत्यय लावून आपापली टोपणनावे सिद्ध केली. इतरांनी या पद्धतींशी फारकत घेऊन अत्यंत स्वतंत्र टोपणनावे घेतली आणि आपले काव्यलेखन केले.
{|Align="Center" Border="1" Width="75%"

मराठी व अन्य भारतीय कवींच्या टोपणनावांची ही यादी :

|Align="Center" Border="1" Width="75%"
|- Align="Center" Style="background: #D0D0D0"
|- Align="Center" Style="background: #D0D0D0"
| '''टोपण नाव''' || '''खरे नाव'''
| '''टोपण नाव''' || '''खरे नाव'''
ओळ २०: ओळ २४:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[आनंदतनय]] || [[गोपाळ आनंदराव देशपांडे]]
| [[आनंदतनय]] || [[गोपाळ आनंदराव देशपांडे]]
|- Align="Center"
| [[आरती प्रभू]] || [[चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर]]
|- Align="Center"
| [[इंदिरा]] || [[इंदिरा संत]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[इंदुकांत]] || [[दिनकर नानाजी शिंदे]]
| [[इंदुकांत]] || [[दिनकर नानाजी शिंदे]]
ओळ ३०: ओळ ३८:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[विनायक जनार्दन करंदीकर|विनायक]], [[विनायक जनार्दन करंदीकर|एक मित्र]] || [[विनायक जनार्दन करंदीकर]]
| [[विनायक जनार्दन करंदीकर|विनायक]], [[विनायक जनार्दन करंदीकर|एक मित्र]] || [[विनायक जनार्दन करंदीकर]]
|- Align="Center"
| [[कबीर]] || [[]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे|बालकवी]], [[कलापी]] || [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे]]
| [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे|बालकवी]], [[कलापी]] || [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे]]
ओळ ९१: ओळ १०१:
| [[ढोलीबुवा/महीपतिनाथ]] || [[सखाराम केरसुणे]]
| [[ढोलीबुवा/महीपतिनाथ]] || [[सखाराम केरसुणे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[तुकाराम]] || [[तुकाराम बोल्होबा/बाळकोबा मोरे/अंबिले/आंबले]]
| [[तुकाराम/तुका]] || [[तुकाराम बोल्होबा/बाळकोबा मोरे/अंबिले/आंबले]]
|- Align="Center"
| [[तुलसीदास]] || [[]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[दत्त]] || [[दत्तात्रय कोंडो घाटे]]
| [[दत्त]] || [[दत्तात्रय कोंडो घाटे]]
ओळ १०५: ओळ ११७:
|[[डॉ. वसंत अवसरे]] || [[शांता शेळके]]
|[[डॉ. वसंत अवसरे]] || [[शांता शेळके]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[नामदेव]] || [[नामदेव दामाशेटी शिंपी]]
| [[नामदेव/नामा]] || [[नामदेव दामाशेटी शिंपी]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[नारायणसुत]] || [[श्रीपाद नारायण मुजुमदार]]
| [[नारायणसुत]] || [[श्रीपाद नारायण मुजुमदार]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[निरंजन]] || [[वसंत सदाशिव बल्लाळ]]
| [[निरंजन]] || [[वसंत सदाशिव बल्लाळ]]
|- Align="Center"
| [[निशिगंध]] || [[रा.श्री. जोग]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[निळोबा]] || [[निळा मुकुंद पिंपळनेरकर]]
| [[निळोबा]] || [[निळा मुकुंद पिंपळनेरकर]]
|- Align="Center"
| [[नीरजा]] || [[नीरजा धुळेकर]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[नृसिंहसरस्वती]] || [[नरहरी माधव काळे]]
| [[नृसिंहसरस्वती]] || [[नरहरी माधव काळे]]
ओळ ११८: ओळ १३४:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[पद्मविहारी]] || [[रघुनाथ गणेश जोशी]]
| [[पद्मविहारी]] || [[रघुनाथ गणेश जोशी]]
|- Align="Center"
| [[पद्मा]] || [[पद्मा गोळे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[पी.सावळाराम]] || [[निवृत्तिनाथ रावजी पाटील]]
| [[पी.सावळाराम]] || [[निवृत्तिनाथ रावजी पाटील]]
|- Align="Center"
| [[पुरु.शिव. रेगे]] || [[पु.शि. रेगे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[पूर्णदास]] || [[बाबा उपसकर-राजाध्यक्ष]]
| [[पूर्णदास]] || [[बाबा उपसकर-राजाध्यक्ष]]
ओळ १३२: ओळ १५२:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[बापरखुमादेवीवर]] || [[ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी]]
| [[बापरखुमादेवीवर]] || [[ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी]]
|- Align="Center"
| [[बाबुलनाथ]] || [[विनायक श्यामराव काळे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[बालकवी/कलापि]] || [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे]]
| [[बालकवी/कलापि]] || [[त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे]]
ओळ १८०: ओळ २०२:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[माधवानुज]] || [[काशीनाथ हरी मोडक]]
| [[माधवानुज]] || [[काशीनाथ हरी मोडक]]
|- Align="Center"
| [[मीरा]] || [[मीरा तारळेकर]]
|- Align="Center"
| [[मीराबाई]] || [[]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[मुकुंदराज]] || [[?]]
| [[मुकुंदराज]] || [[?]]
ओळ १९२: ओळ २१८:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[यशवंत]] || [[यशवंत दिनकर पेंढरकर]]
| [[यशवंत]] || [[यशवंत दिनकर पेंढरकर]]
|- Align="Center"
| [[यशोधरा]] || [[यशोधरा साठे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[रंगनाथस्वामी(निगडीकर)]] || [[रंगनाथ बोपाजी घोडके]]
| [[रंगनाथस्वामी(निगडीकर)]] || [[रंगनाथ बोपाजी घोडके]]
ओळ २४६: ओळ २७४:
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[संजीव]] || [[कृ.गं.दीक्षित]]
| [[संजीव]] || [[कृ.गं.दीक्षित]]
|- Align="Center"
| [[संजीवनी]] || [[संजीवनी मराठे]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[सदानंदस्वामी]] || [[सदानंद चिंतामणी उपासनी]]
| [[सदानंदस्वामी]] || [[सदानंद चिंतामणी उपासनी]]
ओळ २५७: ओळ २८७:
| [[सामराज]] || [[शामभट लक्ष्मण आर्वीकर(राजोपाध्ये)]]
| [[सामराज]] || [[शामभट लक्ष्मण आर्वीकर(राजोपाध्ये)]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[सांवतामाळी]] || [[सांवता परसूबा माळी]]
| [[सांवतामाळी]] || [[सांवता परसूबा माळी]]|- Align="Center"
| [[सुमंत]] || [[अप्पाराव धुंडिराज मुरतुले]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[सुहृद्चंपा]] || [[पुरुषोत्तम शिवराम रेगे]]
| [[सुहृद्चंपा]] || [[पुरुषोत्तम शिवराम रेगे]]
ओळ २६९: ओळ ३००:
| [[होनाजी]] || [[होनाजी सयाजी शेलारखाने]]
| [[होनाजी]] || [[होनाजी सयाजी शेलारखाने]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[ज्ञानेश्वर/बापरखमादेवीवर]] || [[ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी]]
| [[ज्ञानेश्वर/ज्ञाना/बापरखमादेवीवर]] || [[ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी]]
|- Align="Center"
|- Align="Center"
| [[]] || [[]]
| [[]] || [[]]

१३:५०, १२ फेब्रुवारी २०१३ ची आवृत्ती

मराठी भाषेत जेव्हा काव्यरचनेला सुरुवात झाली तेव्हापासून कवी बहुधा आपले पहिले नाव कविनाम म्हणून वापरत असत. ज्ञानेश्वर, तुकाराम, नामदेव, मोरोपंत, सगनभाऊ ही या कवींची प्रथम नावे होती. प्रथम नाव, मधले नाव आणि नंत आडनाव लिहायची पद्धत नंतरच्या काळात सुरू झाली. आधुनिक काळातदेखील इंदिरा, कवी गोविंद, दत्त, नीरजा, पद्मा, मनमोहन, माधव, मीरा, यशोधरा, विनायक, संजीवनी या कवि-कवयित्रींनी स्वत:च्याच पहिल्या नावाने काव्यलेखन केले. अनेक कवींनी आपल्या सग्यासंबंधींच्या नावाला अग्रज, अनुज, कुमार, जूलियन, तनय, सुत, इत्यादी प्रत्यय लावून आपापली टोपणनावे सिद्ध केली. इतरांनी या पद्धतींशी फारकत घेऊन अत्यंत स्वतंत्र टोपणनावे घेतली आणि आपले काव्यलेखन केले.

मराठी व अन्य भारतीय कवींच्या टोपणनावांची ही यादी :

|Align="Center" Border="1" Width="75%" |- Align="Center" Style="background: #D0D0D0" | टोपण नाव || खरे नाव |- Align="Center" | अनंततनय || दत्तात्रेय अनंत आपटे |- Align="Center" | अनंतफंदी || अनंत भवानीबावा घोलप |- Align="Center" | अनंतसुत विठ्ठल, कावडीबाबा || विठ्ठल अनंत पिंपळगावकर |- Align="Center" |अनिल || आत्माराम रावजी देशपांडे |- Align="Center" | अशोक (कवी) || नारायण रामचंद्र मोरे |- Align="Center" | अज्ञातवासी || दिनकर गंगाधर केळकर |- Align="Center" | आधुनिक || नीळकंठ बळवंत ऊर्फ बापूसाहेब भवाळकर |- Align="Center" | आनंद || विनायक लक्ष्मण बरवे |- Align="Center" | आनंदतनय || गोपाळ आनंदराव देशपांडे |- Align="Center" | आरती प्रभू || चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर |- Align="Center" | इंदिरा || इंदिरा संत |- Align="Center" | इंदुकांत || दिनकर नानाजी शिंदे |- Align="Center" | उदासी/हरिहरमहाराज || नीलकंठ रामकृष्ण पाळंदे |- Align="Center" | उद्धवचिद्धन/उद्धवचैतन्य/उधोबाबा/ || उद्धव xxxx कोकिळ |- Align="Center" | एकनाथ, एकाजनार्दन || एकनाथ सूर्यनारायण पैठणकर |- Align="Center" | विनायक, एक मित्र || विनायक जनार्दन करंदीकर |- Align="Center" | कबीर || [[]] |- Align="Center" | बालकवी, कलापी || त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे |- Align="Center" | कवीश्वरबास || भानूभट/भास्करभट्ट xxxx बोरीकर |- Align="Center" | कावडीबाबा/अनंतसुत विठ्ठल || विठ्ठल अनंत पिंपळगावकर |- Align="Center" | कांत || वा.रा. कांत |- Align="Center" | किरात/भ्रमर || कृष्णाजी लक्ष्मण सोमण |- Align="Center" | कुंजविहारी || हरिहर गुरुनाथ सलगरकर |- Align="Center" | कुसुमाग्रज || विष्णू वामन शिरवाडकर |- Align="Center" | कृष्णकेशव || अनुपलब्ध |- Align="Center" | कृष्णाग्रज || अनुपलब्ध |- Align="Center" | केशवकुमार || प्रल्हाद केशव अत्रे |- Align="Center" | केशवसुत || कृष्णाजी केशव दामले |- Align="Center" | केशवसुत || नारायण केशव बेहेरे |- Align="Center" | के.स.रि. || केशव सदाशिव रिसबूड |- Align="Center" | कोणीतरी || नरहर शंकर रहाळकर |- Align="Center" | गिरीश || शंकर केशव कानेटकर |- Align="Center" | गोपिकातनया || कु.द्वारका हिवरगावकर(सौ.मनोरमा श्रीधर रानडे) |- Align="Center" | गोपीनाथ || गोपीनाथ तळवलकर |- Align="Center" | गोमा गणेश || गणेश कृष्ण फाटक |- Align="Center" | गोविंद || गोविंद दत्तात्रय दरेकर |- Align="Center" | गोविंदपौत्र || श्रीधर व्यंकटेश केतकर |- Align="Center" | गोविंदप्रभु || गुंडम अनंतनायक राऊळ |- Align="Center" | गोविंदाग्रज || राम गणेश गडकरी |- Align="Center" | ग्रेस || माणिक गोडघाटे |- Align="Center" | चक्रधर || श्रीचांगदेव राऊळ |- Align="Center" | चंद्रशेखर || चंद्रशेखर शिवराम गोर्‍हे |- Align="Center" | चेतोहर || परशुराम नारायण पाटणकर |- Align="Center" | जगन्नाथ || जगन्नाथ धोंडू भांगले |- Align="Center" | जगन्मित्र || रेव्हरंड नारायण वामन टिळक |- Align="Center" | टेंबे स्वामी/वासुदेवानंद सरस्वती || वासुदेव गणेश टेंबे |- Align="Center" | ढोलीबुवा/महीपतिनाथ || सखाराम केरसुणे |- Align="Center" | तुकाराम/तुका || तुकाराम बोल्होबा/बाळकोबा मोरे/अंबिले/आंबले |- Align="Center" | तुलसीदास || [[]] |- Align="Center" | दत्त || दत्तात्रय कोंडो घाटे |- Align="Center" | दामोदर || वीरेश्वर सदाशिव ऊर्फ तात्या छत्रे |- Align="Center" | दा.ग.पा. || दामोदर गणेश पाध्ये |- Align="Center" | दित्जू/माधव जूलियन || माधव त्र्यंबक पटवर्धन |- Align="Center" | दासोपंत || दासो दिगंबर देशपांडे |- Align="Center" |डॉ. वसंत अवसरे || शांता शेळके |- Align="Center" | नामदेव/नामा || नामदेव दामाशेटी शिंपी |- Align="Center" | नारायणसुत || श्रीपाद नारायण मुजुमदार |- Align="Center" | निरंजन || वसंत सदाशिव बल्लाळ |- Align="Center" | निशिगंध || रा.श्री. जोग |- Align="Center" | निळोबा || निळा मुकुंद पिंपळनेरकर |- Align="Center" | नीरजा || नीरजा धुळेकर |- Align="Center" | नृसिंहसरस्वती || नरहरी माधव काळे |- Align="Center" | पठ्ठे बापूराव || श्रीधर कृष्ण कुलकर्णी(रेठरेकर) |- Align="Center" | पद्मविहारी || रघुनाथ गणेश जोशी |- Align="Center" | पद्मा || पद्मा गोळे |- Align="Center" | पी.सावळाराम || निवृत्तिनाथ रावजी पाटील |- Align="Center" | पुरु.शिव. रेगे || पु.शि. रेगे |- Align="Center" | पूर्णदास || बाबा उपसकर-राजाध्यक्ष |- Align="Center" | प्रभाकर || शाहीर प्रभाकर जनार्दम दातार |- Align="Center" | फुलारी/बी रघुनाथ|| भगवान रघुनाथ कुळकर्णी |- Align="Center" | बहिणाबाई || बहिणाबाई नथूजी चौधरी |- Align="Center" | (संत)बहिणाबाई || कु.बहिणा आऊदेव कुळकर्णी(सौ.बहिणा xxxx पाठक) |- Align="Center" | बापरखुमादेवीवर || ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी |- Align="Center" | बाबुलनाथ || विनायक श्यामराव काळे |- Align="Center" | बालकवी/कलापि || त्र्यंबक बापूजी ठोंबरे |- Align="Center" | बाळा || बाळा कारंजकर |- Align="Center" | बी; B || बाळकृष्ण अनंत भिडे |- Align="Center" | बी; BEE || नारायण मुरलीधर गुप्ते |- Align="Center" | बी रघुनाथ/फुलारी || भगवान रघुनाथ कुळकर्णी |- Align="Center" | बोधलेबुवा || माणकोजी भानजी जगताप |- Align="Center" | भगवानकवि || भवान रत्नाकर कर्‍हाडकर |- Align="Center" | भवानी तलवार || दिनकर शंकर जवळकर |- Align="Center" | भानजी || भास्कर त्रिंबक देशपांडे |- Align="Center" | भानुदास/मामळूभट || भानुदास पैठणकर(एकनाथांचे पणजोबा) |- Align="Center" | भावगुप्तपद्म || पांडुरंग गोविंदशास्त्री पारखी |- Align="Center" | भालेंदु || भालचंद्र/गुलाबराव सीताराम सुकथनकर |- Align="Center" | भ्रमर/किरात || कृष्णाजी लक्ष्मण सोमण |- Align="Center" | मंदार || एकनाथ पांडुरंग रेंदाळकर |- Align="Center" | मध्वमुनीश्वर || [[त्रिंबक नारायणाचार्य आडनाव(अनुपलब्ध])] |- Align="Center" | मनमोहन || गोपाळ नरहर ऊर्फ मनमोहन नातू |- Align="Center" | मनोहरबंधू || भास्कर कृष्ण उजगरे |- Align="Center" | महिपती || महिपती दादोपंत कांबळे-ताहराबादकर |- Align="Center" | महीपतिनाथ/ढोलीबुवा || सखाराम केरसुणे |- Align="Center" | माणिक/माणिकप्रभू/माणिकबाबा || माणिक मनोहर नाईक, हरकुडे |- Align="Center" | माधव || ? |- Align="Center" | माधव जूलियन दित्जू/मा.जू./एम्.जूलियन || माधव त्र्यंबक पटवर्धन |- Align="Center" | माधवसुत || दामोदर माधव कुळकर्णी |- Align="Center" | माधवानुज || काशीनाथ हरी मोडक |- Align="Center" | मीरा || मीरा तारळेकर |- Align="Center" | मीराबाई || [[]] |- Align="Center" | मुकुंदराज || ? |- Align="Center" | मुकुंदराय || मुकुंद गणेश मिरजकर |- Align="Center" | मुक्तेश्वर || मुक्तेश्वर चिंतामणी मुद्गल |- Align="Center" | मोरोपंत || मोरेश्वर रामचंद्र पराडकर |- Align="Center" | मौनीनाथ/मौनीस्वामी || नारो भिकाजी पारखी |- Align="Center" | यशवंत || यशवंत दिनकर पेंढरकर |- Align="Center" | यशोधरा || यशोधरा साठे |- Align="Center" | रंगनाथस्वामी(निगडीकर) || रंगनाथ बोपाजी घोडके |- Align="Center" | रघुनाथ पंडित || रघुनाथपंडित चंदावरकर/तंजावरकर; रघुनाथ गणेश नवहस्त/नवाथे |- Align="Center" | रमेशबाळ || बाळ सीताराम मर्ढेकर |- Align="Center" | रा. देव || [[]] |- Align="Center" | राधारमण || कृष्णाजी पांडुरंग लिमये |- Align="Center" | रामजोशी/कविराय || राम जनार्दन जोशी |- Align="Center" | रामदास || नारायण सूर्याजी ठोसर |- Align="Center" | वसंत || वासुदेव बळवंत पटवर्धन |- Align="Center" | वसंतविहार || शंकर दत्तात्रय जोशी |- Align="Center" | वा.दा.ओ. || वामन दाजी ओक |- Align="Center" | वामन पंडित || वामन तानाजी शेष |- Align="Center" | विठाबाई || विठा रामप्पा नायक |- Align="Center" | विठा रेणुकानंदन || विठ्ठल मनोहर बडवे-कुलकर्णी |- Align="Center" | विठ्ठल केरीकर || विठ्ठल नरसिंह साखळकर |- Align="Center" | विठ्ठलदास || विठ्ठल अनंत क्षीरसागर/बीडकर |- Align="Center" | विंदा करंदीकर || गोविंद विनायक करंदीकर |- Align="Center" | विनायक/एक मित्र || विनायक जनार्दन करंदीकर |- Align="Center" | विष्णुदास || कृष्णराव रावजी धांदरफळे |- Align="Center" | विसोबा खेचर || विसोबा चाटे |- Align="Center" | विहंगम || बाळकृष्ण लक्ष्मण अंतरकर |- Align="Center" | शारदाश्रमवासी || पुरुषोत्तम गोपाळ काणेकर |- Align="Center" | शुभानंत || [[]] |- Align="Center" | श्रीकांत || [[]] |- Align="Center" | श्रीकृष्ण || श्रीकृष्ण नीळकंठ चापेकर |- Align="Center" | श्रीधर || श्रीधर ब्रह्मानंद नाझरेकर/खडके/देशपांडे |- Align="Center" | श्रीराम || श्रीनिवास रामचंद्र बोबडे |- Align="Center" | संजीव || कृ.गं.दीक्षित |- Align="Center" | संजीवनी || संजीवनी मराठे |- Align="Center" | सदानंदस्वामी || सदानंद चिंतामणी उपासनी |- Align="Center" | सरस्वतीकंठाभरण || दिनकर नानाजी शिंदे |- Align="Center" | साधुदास || गोपाळ गोविंद मुजुमदार |- Align="Center" | साने गुरुजी || पांडुरंग सदाशिव साने |- Align="Center" | सामराज || शामभट लक्ष्मण आर्वीकर(राजोपाध्ये) |- Align="Center" | सांवतामाळी || सांवता परसूबा माळी|- Align="Center" | सुमंत || अप्पाराव धुंडिराज मुरतुले |- Align="Center" | सुहृद्चंपा || पुरुषोत्तम शिवराम रेगे |- Align="Center" | सौमित्र || किशोर कदम |- Align="Center" | हरिबुवा || हरिबुवा शिंपी(हरीबोवा केरेश्वर भोंडवे) |- Align="Center" | हरिहरमहाराज/उदासी || नीलकंठ रामकृष्ण पाळंदे |- Align="Center" | होनाजी || होनाजी सयाजी शेलारखाने |- Align="Center" | ज्ञानेश्वर/ज्ञाना/बापरखमादेवीवर || ज्ञानदेव विठ्ठलपंत कुळकर्णी |- Align="Center" | [[]] || [[]]

हेदेखील पहा