रशियाची लोकसांख्यिकी
| रशिया चे लोकसंख्याशास्त्र | |
|---|---|
 १ जानेवारी २०२२ चा रशियातील लोकसंख्येचा पिरॅमिड | |
| लोकसंख्या | ▲१४,४६,९९,६७३ (आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यताप्राप्त सीमा) किंवा १४,७१,८२,१२३ क्रिमिया द्वीपकल्पासहीत (रशियाची जनगणना (२०२१)[१] |
| लोकसंख्या वाढीचा दर | ▼ -७.२ (१ डिसेंबर २०२१) |
| जन्म दर | ९.८ जन्म दर १००० (२०२१)[२] |
| मृत्यू दर |
 १६.७ मृत्यु दर १००० (२०२१)[२] |
| भाषा | |
| अधिकृत | रशियन |
| बोली भाषा | इतर |
| ऐतिहासिक लोकसंख्या | ||
|---|---|---|
| वर्ष | लोक. | ±% |
| इ.स. ० | १२,१०,००० | — |
| इ.स. १००० | २५,२०,००० | +१०८% |
| इ.स. १५०० | ७५,६०,००० | +२००% |
| इ.स. १६०० | ९४,५०,००० | +२५% |
| इ.स. १७०० | १,०७,१०,००० | +१३% |
| इ.स. १८०० | ३,१३,००,००० | +१९२% |
| इ.स. १८९७ | ६,७४,७३,००० | +११५% |
| इ.स. १९२६ | ९,३४,५९,००० | +३८% |
| इ.स. १९३९ | १०,८३,७७,००० | +१६% |
| इ.स. १९५९ | ११,७५,३४,००० | +८% |
| इ.स. १९७० | १३,००,७९,००० | +१०% |
| इ.स. १९७९ | १३,७५,५२,००० | +५% |
| इ.स. १९८९ | १४,७३,८६,००० | +७% |
| इ.स. २००२ | १४,५१,६६,७३१ | −१% |
| इ.स. २०१० | १४,२८,५६,८३६ | −१% |
| इ.स. २०२१ | १४,४७,००,००० | +१% |
| Source:[३][४][५]साचा:Failed verification[६] | ||
क्षेत्रफळानुसार जगातील सर्वात मोठा देश असलेल्या रशियाची २०२१ च्या जनगणनेनुसार याची लोकसंख्या १४.४७ करोड होती. यात संलग्न क्रिमिया द्वीपकल्पात राहणाऱ्या २४,८२,४५० लोकांचा समावेश नाही. २०१० च्या जनगणनेत १४.२८ करोड लोकसंख्या होती. हा युरोपमधील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेला देश आहे. आणि जगातील नवव्या क्रमांकाचा लोकसंख्या असलेला देश आहे. लोकसंख्येची घनता ९ रहिवासी प्रति चौरस किलोमीटर (२३ प्रति चौरस मैल) इतकी आहे.[७] रशियामध्ये जन्माच्या वेळी सरासरी आयुर्मान ७०.१ वर्षे आहे. पुरुषांसाठी ६५.५ वर्षे आणि महिलांसाठी ७४.५ वर्षे आहे.
१९९० ते २००१ पर्यंत, रशियाच्या मृत्यू दराने जन्मदर ओलांडला होता. ज्याला विश्लेषकांनी लोकसंख्याशास्त्रीय संकट म्हणून नोंदवले होते.[८] देशाची लोकसंख्या वृद्ध आहे. देशाचे सरासरी वय ४०.३ वर्षे आहे.[९] २००९ मध्ये, रशियाने पंधरा वर्षांत प्रथमच वार्षिक लोकसंख्या वाढ नोंदवली होती. २०१० च्या दशकाच्या मध्यात, रशियामध्ये मृत्यूचे घटते प्रमाण, वाढलेला जन्मदर आणि वाढलेले स्थलांतर यामुळे लोकसंख्या वाढ झाली होती.[१०] तथापि, २०२० पासून, कोविड-19 साथीच्या आजारामुळे झालेल्या जास्त मृत्यूमुळे, रशियाच्या लोकसंख्येमध्ये रेकॉर्ड केलेल्या इतिहासातील सर्वात मोठी शांतता काळातील घट झाली आहे.[११] २०२० मध्ये, संपूर्ण रशियामध्ये एकूण प्रजनन दर प्रति स्त्री १.५ मुले जन्माला येण्याचा अंदाज आहे.[१२] जो २.१ च्या बदली दरापेक्षा कमी आहे आणि युरोपियन सरासरीच्या जवळपास आहे.[१०]
रशिया हे एक बहुराष्ट्रीय राज्य आहे.[१३] देशभरात १९३ पेक्षा जास्त वांशिक गट आहेत. २०१० च्या जनगणनेत, अंदाजे ८१% लोकसंख्या जातीने रशियन होती आणि उर्वरित १९% लोकसंख्या वांशिक अल्पसंख्याक होती.[१४] रशियाच्या लोकसंख्येच्या चार-पंचमांश पेक्षा जास्त लोकसंख्या युरोपियन वंशाची होती. ज्यात बहुसंख्य पूर्व स्लाव्ह होते. फिनिक आणि जर्मनिक लोकांचे लक्षणीय अल्पसंख्याक होते.[१५][१६] युनायटेड नेशन्सच्या मते, रशियाची स्थलांतरित लोकसंख्या जगातील तिसरी सर्वात मोठी आहे. त्यांची संख्या १.१६ करोड पेक्षा जास्त आहे. त्यापैकी बहुतेक सोव्हिएतोत्तर राज्यांतील आहेत.[१७]
लोकसंख्या[संपादन]
खालील तक्ता नवीनतम रोस्टॅट महत्वाच्या आकडेवारीनुसार लोकसंख्याशास्त्रीय आकडेवारी[२] आणि २०१९ मधील जागतिक लोकसंख्या पुनरावलोकन नुसार आहे.[१८]
- दर 22 सेकंदाला एक जन्म [२]
- दर १३ सेकंदाला एक मृत्यू [२]
- दर ३० सेकंदात एकूण एका व्यक्तीचे निधन[२]
- दर ४ मिनिटांनी एकूण एका व्यक्तीचे स्थलांतर
टीप: क्रूड मायग्रेशन चेंज (प्रति १०००) हे ट्रेंड ॲनालिसिस आहे, एक्सट्रापोलेशन [१९]
प्रजननक्षमता[संपादन]
प्रजनन दर म्हणजे प्रत्येक स्त्रीला जन्मलेल्या मुलांची संख्या. हे संपूर्ण कालावधीसाठी बऱ्यापैकी चांगल्या डेटावर आधारित आहे. स्रोत: अवर वर्ल्ड इन डेटा आणि गॅपमिंडर फाउंडेशन.[२०]
पुढील अनेक वर्षांमध्ये, रशियामध्ये जगातील सर्वाधिक प्रजनन दर होता.[२०] रशियन राज्यक्रांती, दोन महायुद्धे आणि राजकीय हत्येमुळे या वाढलेल्या प्रजनन दरांमुळे लोकसंख्या वाढली नाही.
| TFR | Years | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1840 | 1841 | 1842 | 1843 | 1844 | 1845 | 1846 | 1847 | 1848 | 1849[२०] | |
| 7 | 7 | 7 | 7.01 | 7.02 | 7.03 | 7.05 | 7.06 | 7.08 | 7.08 | |
| 1850 | 1851 | 1852 | 1853 | 1854 | 1855 | 1856 | 1857 | 1858 | 1859[२०] | |
| 7.07 | 7.07 | 7.07 | 7.06 | 7.05 | 7.03 | 7.01 | 7 | 6.98 | 6.97 | |
| 1860 | 1861 | 1862 | 1863 | 1864 | 1865 | 1866 | 1867 | 1868 | 1869[२०] | |
| 6.95 | 6.93 | 6.95 | 6.96 | 6.98 | 6.99 | 7.01 | 7.02 | 6.51 | 6.87 | |
| 1870 | 1871 | 1872 | 1873 | 1874 | 1875 | 1876 | 1877 | 1878 | 1879[२०] | |
| 6.74 | 7.03 | 6.85 | 7.24 | 7.17 | 7.15 | 7.02 | 6.87 | 6.58 | 6.98 | |
| 1880 | 1881 | 1882 | 1883 | 1884 | 1885 | 1886 | 1887 | 1888 | 1889[२०] | |
| 6.8 | 6.66 | 7.03 | 6.89 | 6.83 | 6.74 | 6.47 | 6.61 | 6.96 | 6.8 | |
| 1890 | 1891 | 1892 | 1893 | 1894 | 1895 | 1896 | 1897 | 1898 | 1899[२०] | |
| 6.71 | 7.44 | 6.57 | 7.17 | 7.18 | 7.34 | 7.43 | 7.52 | 7.28 | 7.36 | |
| 1900 | 1901 | 1902 | 1903 | 1904 | 1905 | 1906 | 1907 | 1908 | 1909[२०] | |
| 7.36 | 7.2 | 7.36 | 7.2 | 7.24 | 6.72 | 7.04 | 7.08 | 7.44 | 7.12 | |
| 1910 | 1911 | 1912 | 1913 | 1914 | 1915 | 1916 | 1917 | 1918 | 1919[२०] | |
| 7.2 | 7.2 | 7.2 | 6.96 | 6.88 | 3.36 | 5.2 | 5.04 | 5.72 | 3.44 | |
| 1920 | 1921 | 1922 | 1923 | 1924 | 1925 | 1926[२०] | ||||
| 6.72 | 4.72 | 6 | 6.48 | 6.72 | 6.8 | 6.72 | ||||
| वर्षे | 1941 | 1942 | 1943 | 1944 | १९४५ [२०] |
|---|---|---|---|---|---|
| ४.६० | २.९६ | १.६८ | १.७२ | १.९२ |
ऐतिहासिक क्रूड जन्मदर[संपादन]
| वर्षे | 1801-1810 | 1811-1820 | १८२१-१८३० | १८३१-१८४० | १८४१-१८५० | १८५१-१८६० [२१] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| रशियाचा क्रूड जन्मदर | ४३.७ | 40.0 | ४२.७ | ४५.६ | ४९.७ | ५२.४ |
| वर्षे | 1861-1870 | 1871-1880 | 1881-1890 | १८९१-१९०० | 1901-1910 | 1911-1914 | 18 वे शतक </br> (केवळ ऑर्थोडॉक्स) |
1801-1860 </br> (फक्त ऑर्थोडॉक्स) [२१] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| रशियाचा क्रूड जन्मदर | ५०.३ | ५०.४ | ५०.४ | ४९.२ | ४६.८ | ४३.९ | ५१.० | ५०.० |
वयाची रचना[संपादन]
-
१०२७ मधील लोकसंख्येचा पिरॅमिड -
१९४१ मधील लोकसंख्येचा पिरॅमिड -
१९४६ मधील लोकसंख्येचा पिरॅमिड -
२०१५ मधील लोकसंख्येचा पिरॅमिड
_on_01_January,_1927.png)
वयाची सरासरी[संपादन]
- एकूण: ३९.८ वर्षे. जगाच्या तुलनेत देश: ५२ वा
- पुरुष: ३६.९ वर्षे
- महिला: ४२.७ वर्षे (२०१८ अंदाजे. )
आयुर्मान[संपादन]
- एकूण लोकसंख्या: ७०.१ वर्षे. जगाच्या तुलनेत देश: १५५ वा
- पुरुष: ६५.५ वर्षे
- महिला: ७४.५ वर्षे (२०२१)
बालमृत्यू दर
- एकूण: ६.८ मृत्यू/१००० जन्म
- पुरुष: ७.६ मृत्यू/१००० जन्म
- महिला: ५.९ मृत्यू/१००० जन्म (२०१७अंदाजे. ) जगाच्या तुलनेत देश: १६३वा
धर्म[संपादन]
हे देखील पहा[संपादन]
- रशियाचा लोकसंख्याशास्त्रीय इतिहास
- सायबेरियाची लोकसंख्या
- रशियाचे लोकसंख्याशास्त्रीय संकट
- एकूण प्रजनन दरानुसार रशियाच्या संघीय विषयांची यादी
- आयुर्मानानुसार रशियाच्या संघीय विषयांची यादी
- रशियन लोकांवर अनुवांशिक अभ्यास
- रशिया मध्ये आरोग्य
- उत्तर, सायबेरिया आणि सुदूर पूर्वेकडील स्थानिक अल्पसंख्येचे लोक
- रशियन क्रॉस
- रशियन राष्ट्रीयत्व कायदा
जनगणना माहिती:
- सोव्हिएत जनगणना
- रशियन साम्राज्याची जनगणना (१८९७)
- रशियन जनगणना (2002)
- रशियन जनगणना (2010)
- रशियन जनगणना (२०२०)
- लोकसंख्येनुसार रशियामधील शहरे आणि शहरांची यादी
संदर्भ[संपादन]
- ^ Including 2,482,450 people living in the annexed Crimea peninsula Том 1. Численность и размещение населения. Russian Federal State Statistics Service (रशियन भाषेत). 3 September 2022 रोजी पाहिले.[permanent dead link]
- ^ a b c d e f "Росстат — Новости Росстата". rosstat.gov.ru.
- ^ "Russia Population 0 to 1800 – Our World in Data". www.ourworldindata.org (इंग्रजी भाषेत).
- ^ "RUSSIA: historical demographical data of the whole country". Populstat.info. Archived from the original on 7 July 2017. 6 July 2017 रोजी पाहिले.
- ^ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год [Preliminary estimated population as of 1 January 2020 and on the average for 2019] (XLS). Rosstat (रशियन भाषेत).
- ^ "Population of Russia 2022 | Religion in Russia | Find Easy". Findeasy.in. 2022-02-28 रोजी पाहिले.
- ^ "Population density (people per sq. km of land area)". The World Bank. 16 June 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Koehn, Jodi (5 February 2001). "Russia's Demographic Crisis". Kennan Institute. Woodrow Wilson International Center for Scholars. 18 July 2021 रोजी पाहिले.
- ^ "Russia". The World Factbook. 7 February 2020.
- ^ a b Foltynova, Kristyna (19 June 2020). "Migrants Welcome: Is Russia Trying To Solve Its Demographic Crisis By Attracting Foreigners?". Radio Free Europe/Radio Liberty. 9 July 2021 रोजी पाहिले.
Russia has been trying to boost fertility rates and reduce death rates for several years now. Special programs for families have been implemented, anti-tobacco campaigns have been organized, and raising the legal age to buy alcohol was considered. However, perhaps the most successful strategy so far has been attracting migrants, whose arrival helps Russia to compensate population losses.
- ^ Saver, Pjotr (13 October 2021). "Russia's population undergoes largest ever peacetime decline, analysis shows". The Guardian. 17 November 2021 रोजी पाहिले.
Russia's natural population has undergone its largest peacetime decline in recorded history over the last 12 months...
- ^ "Fertility rate, total (births per woman) - Russian Federation". World Bank. 7 May 2022 रोजी पाहिले.
- ^ Curtis, Glenn E. (1998). "Russia – Ethnic Composition". Washington, D.C.: Federal Research Division of the Library of Congress. 27 January 2022 रोजी पाहिले.
- ^ "EAll- Russian population census 2010 – Population by nationality, sex and subjects of the Russian Federation". Demoscope Weekly. 2010. 7 July 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Kowalev, Viktor; Neznaika, Pavel (2000). "Power and Ethnicity in the Finno-Ugric Republics of the Russian Federation: The Examples of Komi, Mordovia, and Udmurtia". International Journal of Political Economy. Taylor & Francis. 30: 81–100. doi:10.1080/08911916.2000.11644017. JSTOR 41103741.
- ^ Bartlett, Roger (July 1995). "The Russian Germans and Their Neighbours". The Slavonic and East European Review. Modern Humanities Research Association. 73: 499–504. JSTOR 4211864.
- ^ Kirk, Ashley (21 January 2016). "Mapped: Which country has the most immigrants?". The Daily Telegraph. Archived from the original on 10 January 2022. 30 June 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Russia Population 2018
- ^ Note: Crude migration change (per 1000) is a trend analysis, an extrapolation, based the calculation average population change (current year minus previous) minus natural change of the current year (see table vital statistics).
- ^ a b c d e f g h i j k l Total Fertility Rate around the world over the last centuries
- ^ a b "А. Г. Рашин. Население России за 100 лет (1811—1913 гг.). Статистические очерки. Раздел первый. Масштабы и темпы динамики численности населения России за 1811—1913 гг. Глава первая. Динамика общей численности населения России за 1811—1913 гг. страница 38" (PDF).
बाह्य दुवे[संपादन]
- इगोर बेलोबोरोडोव्ह, 1992-2010 मध्ये रशियामधील लोकसंख्याशास्त्रीय परिस्थिती Archived 2022-10-14 at the Wayback Machine. (मॉस्को डेमोग्राफिक समिटमधील अहवाल - जून 2011)
- निकोलस एबरस्टॅड, रशियाचे पीसटाइम डेमोग्राफिक क्रायसिस: आयाम, कारणे, परिणाम ( नॅशनल ब्यूरो ऑफ एशियन रिसर्च प्रोजेक्ट रिपोर्ट, मे 2010)
- ज्युली डाव्हान्झो, ग्वेन फार्न्सवर्थ रशियाचे लोकसंख्याशास्त्रीय "संकट" 1996 रँड द्वारा संपादितआयएसबीएन 0-8330-2446-9
- जेसिका ग्रिफिथ रशियाच्या डेमोग्राफिक क्रायसिस Archived 2012-04-12 at the Wayback Machine. युनिव्हर्सिटी ऑफ लीसेस्टरचे प्रादेशिक परिणाम
- लोकसंख्या धोरण आणि वर्तमान लोकसंख्याशास्त्रीय परिस्थितीचे परिणाम (2008)
- सर्व देशांसाठी परस्परसंवादी आकडेवारी, युनायटेड स्टेट्स सेन्सस ब्युरोची साइट.
- 2009 जागतिक लोकसंख्या डेटा शीट Archived 2017-06-08 at the Wayback Machine. लोकसंख्या संदर्भ ब्युरो द्वारे
- लोकसंख्येची घनता आणि वितरण नकाशे (मजकूर रशियन भाषेत आहे; सर्वात वरचा नकाशा 1996 डेटावर आधारित लोकसंख्येची घनता दर्शवितो)
- रशियाचे वांशिक गट
- रशियामधील मृत्यू डेटासह समस्या
- व्ही. बोरिसोव्ह "रशियामधील लोकसंख्याशास्त्रीय परिस्थिती आणि लोकसंख्येच्या पुनरुत्पादनात मृत्यूची भूमिका" Archived 2022-10-14 at the Wayback Machine., 2005 (इंग्रजीमध्ये)
- रशियामधील लोकसंख्येच्या समस्येचे संभाव्य निराकरण म्हणून मोठ्या प्रमाणावर स्थलांतर आणि जन्मदर वाढ यातील निवड (रशियन भाषेत)