भारतीय रुपयाचे चिन्ह

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
भारतीय रुपयाचे चिन्ह

भारतीय रुपयाचे चिन्ह (भारतीय रूपया) हे भारतीय रुपयाचे अधिकृत चलन चिन्ह आहे. १५ जुलै २०१० रोजी भारत सरकारतर्फे हे चलन चिन्ह जाहीर करण्यात आले. हे चिन्ह वापरत येण्यापूर्वी सामान्यत: "Rs" किंवा "Re" या चिन्हांचा वापर होत असे किंवा जर मजकूर इतर भारतीय भाषांमध्ये असल्यास त्या भाषेतील साजेसे संक्षिप्त रूप वापरले जात असे. हे चिन्ह भारतीय चलना पुरतेच मर्यादित असून नेपाळ, पाकिस्तान, श्रीलंका या देशांप्रमाणेच इतर देश जेथे रुपया हे चलन म्हणून वापरत आहे तेथे आजही "Rs" याच चिन्हाचा वापर केला जातो. हे चिन्ह देवनागरी लिपीतील "र" आणि लॅटिन लिपीतील "R" या अक्षरांना ध्यानात ठेवून बनविण्यात आले आहे.

उगम[संपादन]

5 मार्च 2009 On रोजी भारत सरकारने भारतीय रुपयासाठी चिन्ह निर्माण करण्याची स्पर्धा जाहीर केली. [२] []] २०१० च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात तत्कालीन केंद्रीय अर्थमंत्री प्रणव मुखर्जी म्हणाले की प्रस्तावित चिन्हाने भारतीय संस्कृती आणि संस्कृती प्रतिबिंबित केल्या पाहिजेत. []] सुमारे 33,331१ प्रतिसाद मिळालेल्यांपैकी पाच चिन्हांची यादी केली गेली. []] या नोंदिता कोरिया-मेहरोत्रा, हितेश पद्मशाली, शिबिन केके, शाहरुख जे. ईरानी आणि डी.उदय कुमार []] यांच्या प्रवेशिका आहेत आणि त्यापैकी एकाची निवड केंद्रीय मंत्री मंडळाच्या बैठकीत होणार होती. 24 जून 2010 रोजी आयोजित. [7] तथापि, अर्थमंत्र्यांच्या विनंतीवरून हा निर्णय पुढे ढकलण्यात आला, [8] आणि १ July जुलै २०१० रोजी पुन्हा भेट घेतली असता []] जेव्हा त्यांनी सहाय्यक प्राध्यापक आयआयटी गुवाहाटीचे उदय कुमार यांनी तयार केलेले चिन्ह निवडले तेव्हा अंतिम निर्णय घेण्यात आला. [10]

रचना[संपादन]

नवीन चिन्ह म्हणजे देवनागरी अक्षर "र" ("रा") आणि लॅटिन कॅपिटल अक्षर "आर" यांचे अनुलंब पट्टी नसलेले (आर रोटुंडा "to" सारखे) यांचे संयोजन आहे. शीर्षस्थानी असलेल्या समांतर रेषा (त्या दरम्यान पांढऱ्या जागेसह) तिरंगा भारतीय ध्वजांकनासाठी एक संकेत देतात असे म्हटले जाते. [११] आणि समानता चिन्ह देखील दर्शविली जी देशातील आर्थिक असमानता कमी करण्याच्या इच्छेचे प्रतीक आहे. [१२]

अंतिम निवडक चिन्ह आयआयटी बॉम्बेच्या इंडस्ट्रियल डिझाईन सेंटर येथील आर्किटेक्चरचे पदवीधर आणि व्हिज्युअल डिझाइनचे विद्यार्थी डी. उदय कुमार यांनी डिझाइन केले होते. या सादरीकरणात डिझाइनमागील विचार आणि तत्त्वज्ञान स्पष्ट केले आहे.

युनिकोड[संपादन]

10 ऑगस्ट 2010 रोजी, युनिकोड तांत्रिक समितीने प्रस्तावित कोड यू +20 बी 9 accepted इंडियन रुपी साइन (एचटीएमएल & # 8377; · ग्राफिकः भारतीय रुपयाचे चिन्ह.एसव्हीजी)चे स्थान स्वीकारले. [२]] वर्ण युनिकोड 6.० मध्ये एन्कोड केले गेले आहे आणि विद्यमान यू + २० ए ₨ रुपी साइन (एचटीएमएल & # 60 83 character०;) या अक्षरापासून वेगळे नाव दिले गेले आहे, जे सर्वसाधारण रूपे चिन्ह म्हणून उपलब्ध राहील. [२]] []०]

भारतीय रुपयाच्या चिन्हास डीफॉल्ट आधार देणारी उबंटू ही पहिली ऑपरेटिंग सिस्टम बनली. त्याची १०.१० आवृत्ती असल्याने त्याने बॉक्सच्या बाहेरील चिन्हाचे समर्थन केले आहे, []१] कारण एखाद्या योगदात्याने उबंटू फॉन्ट कुटुंबात जोडले आहे. []२] तेव्हापासून, हे विविध जीएनयू / लिनक्स वितरणात समाविष्ट केले गेले.

१ May मे २०११ रोजी मायक्रोसॉफ्टने या नवीन भारतीय रुपयाच्या चिन्हासाठी समर्थन समाविष्ट करण्यासाठी विंडोज व्हिस्टा, विंडोज सर्व्हर २००,, विंडोज 7 आणि विंडोज सर्व्हर २०० R आर २ ऑपरेटिंग सिस्टमला केबी २9 68 9 9 8चे अद्यतन जारी केले. [] 33] विंडोज अपडेटमुळे आता भारतीय रुपयाचे चिन्ह - Alt + 8377 मिळविण्यासाठी वेल्ड कोड टेक्स्ट एंट्री वापरणे शक्य आहे. विंडोज 8 चालवणा On्या प्रणाल्यांवर, इंग्रजी (भारत) कीबोर्ड लेआउट वापरून Alt GR + 4 की संयोजन सह चिन्ह टाइप केले जाऊ शकते.

Appleपल इंक. ने आयओएस the सह रुपयाच्या चिन्हासाठी समर्थन जोडले आहे. [34 34] मॅक ओएस एक्स लायन (१०.7) मध्ये नवीन भारतीय रुपयाचे चिन्ह देखील आहे आणि ते कॅरेक्टर व्ह्यूअरमध्ये आढळू शकतात. मॅक ओएस एक्स माउंटन लायन (१०.8) नुसार, देवनागरी कीबोर्ड वापरणारे वापरकर्ते Indian पर्याय -4 (अमेरिकन कीबोर्ड लेआउटवर शतके चिन्ह मिळविणारे संयोजन) टाइप करून नवीन भारतीय रुपयाचे चिन्ह प्रविष्ट करू शकतात.

सेलफिश ओएस देखील डिफॉल्ट कीबोर्डमध्ये प्रतीक प्रदान करते.