Jump to content

बॅसिलस सबटिलिस

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
 हा लेख किंवा विभाग सध्या विस्तारला / बदलला / भाषांतरीत केला जात असण्याची शक्यता आहे.
तरीही, आपण या प्रक्रियेस संपादन करून हातभार लावावा अशी या लेखावर काम करित असलेल्या सदस्यांची इच्छा आहे. जर आपणास हा संदेश कोणी लिहिला आहे हे जाणून घ्यायचे असल्यास कृपया या पानाचा इतिहास पहा.

हा लेख 7 दिवसां पूर्वी सदस्य:संतोष गोरे (चर्चा | योगदान) द्वारे अखेरचा संपादित केल्या गेला होता.(अद्यतन करा) कृपया, हा साचा संपादने झाल्यानंतर काढून टाकणे होत असेल तरच लावावा, अन्यथा लावू नये. जर हा लेख एक महिन्यापासून संपादन-अवस्थेत नसेल तर हा संदेश काढून टाकावा ही विनंती.


Bacillus subtilis (es); Bacillus subtilis (is); Bacillus subtilis (ms); Bacillus subtilis (bg); Bacillus subtilis (tr); 枯草桿菌 (zh-hk); Bacillus subtilis (sk); Bacillus subtilis (oc); 枯草桿菌 (zh-hant); Bacillus subtilis (mul); Bacillus subtilis (uz); Bacillus subtilis (fo); Bacillus subtilis (eo); Bacillus subtilis (cs); Bacillus subtilis (an); Bacillus subtilis (ext); Bacillus subtilis (fr); बॅसिलस सबटिलिस (mr); Bacillus subtilis (vi); Bacillus subtilis (pt-br); 枯草杆菌 (zh-sg); Bacillus subtilis (nn); Bacillus subtilis (nb); Bacillus subtilis (en); عصوية رقيقة (ar); Bacillus subtilis (hu); Bacillus subtilis (eu); Bacillus subtilis (ast); Bacillus subtilis (ca); Bacillus subtilis (de); Сенная палачка (be); باسیلوس سوبتیلیس (fa); 枯草桿菌 (zh); Bacillus subtilis (da); 枯草菌 (ja); Bacillus subtilis (ia); عصويه رقيقه (arz); Bacillus subtilis (ie); Bacillus subtilis (he); Bacillus subtilis (la); Bacillus subtilis (fi); Bacillus subtilis (it); Bacillus subtilis (et); 枯草桿菌 (zh-tw); Bacillus subtilis (pt); Bacillus subtilis (vo); Bacillus subtilis (id); 고초균 (ko); Bacillus subtilis (ceb); Bacillus subtilis (sl); Bacillus subtilis (war); Bacillus subtilis (sq); Bacillus subtilis (ro); Bacillus subtilis (th); laseczka sienna (pl); Bacillus subtilis (ga); Bacillus subtilis (nl); Bacillus subtilis (kl); Bacillus subtilis (sv); Bacillus subtilis (uk); Bacillus subtilis (io); Bacillus subtilis (gl); 枯草杆菌 (zh-cn); 枯草杆菌 (zh-hans); Сенная палочка (ru) specie di batterio della famiglia Bacillaceae (it); baktériumfaj (hu); catalase-positive bacterium (en); Heubazillus, Art der Gattung Bazillus (Bacillus) (de); speiceas baictéar (ga); گونه‌ای از باکتری‌های سردهٔ باسیلوس (fa); вид прокариотен организъм (bg); vrsta bakterij v rodu Bacillus (bacil) (sl); نوع من العصيات (arz); gatunek bakterii (pl); вид бактерій (uk); soort uit het geslacht Bacillus (nl); 세균의 종류 (ko); catalase-positive bacterium (en); نوع من العصيات (ar); 芽孢杆菌科芽孢杆菌属细菌 (zh); specie de bacterie (ro) Bacillus natto, B subtilis, B. subtilis (es); Bacillus natto, Bacillus globigii, Vibrio subtilis, Bacillus Subtilis, Bacillus uniflagellatus (fr); Höbakterie (sv); Bacillus subtilis (pl); Сінна паличка (uk); 枯草芽孢桿菌 (zh-tw); B. subtilis (ca); Bacillus subtilis (ru); Bacillus natto, Heubazillus, Bacillus atrophaeus (de); Bacillus natto (pt); bacillus subtilis (en); باسيلس ستليس, عصويه رقيقه, Bacillus subtilis (ar); bacil senný (cs); 枯草芽孢桿菌, 納豆菌, 枯草芽孢杆菌 (zh)
बॅसिलस सबटिलिस 
catalase-positive bacterium
Bacillus subtilis, en tinció de Gram
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
  Wikispecies
प्रकारटॅक्सॉन,
model organism
Taxonomy
साम्राज्यBacillati
PhylumBacillota
ClassBacilli
OrderCaryophanales
FamilyBacillaceae
GenusBacillus
SpeciesBacillus subtilis
अधिकार नियंत्रण
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr

बॅसिलस सबटिलिस[१][२] किंवा ग्रास बॅसिलस हा एक ग्रॅम-पॉझिटिव्ह, कॅटालेस -पॉझिटिव्ह जीवाणू आहे जो माती आणि रवंथ करणारे सजीव, मानव आणि सागरी स्पंजच्या जठरांत्र मार्गात आढळतो.[३][४][५][६] बॅसिलस वंशाच्या इतर जीवाणू प्रमाणेच, हे जीवाणू दंडगोलाकार असतात. तसेच ते एक कठीण, संरक्षणात्मक बीजाणू (एंडोस्पोर) तयार करू शकतात. ज्यामुळे ते अत्यंत प्रतिकूल पर्यावरणीय परिस्थिती मध्ये देखील टिकून राहतात. हे जीवाणू सानिल (ज्यांना जगण्यासाठी हवेची आवश्यकता असते) गटात मोडले जातात. तथापि ते अननिल पद्धतीने देखील वाढू शकतात. हा सर्वोत्तम अभ्यासलेला ग्राम-पॉझिटिव्ह जीवाणू मानला जातो. याशिवाय हा जीवाणू गुणसूत्र प्रतिकृती आणि पेशी भिन्नतेचा अभ्यास करण्यासाठी एक आदर्श जीव मानला जातो. स्रावित उत्प्रेरक उत्पादनातील प्रमुख घटकांपैकी हा एक घटक असून या जीवाणूंचा जैवतंत्रज्ञान कंपन्यांद्वारे औद्योगिक स्तरावर वापर केला जातो.[३][४][५]

वापर

[संपादन]
या लेखास/विभागास संबंधीत विषयाच्या जाणकारांच्या मार्गदर्शनाची आवश्यकता आहे..
कृपया आपण स्वत: या लेखावर काम करा किंवा एखादा जाणकार निवडण्यास मदत करा. अधिक माहितीसाठी चर्चा पान पहा.
बी. सबटिलिस

बी. सबटिलिसचे कल्चर प्रतिजैविक औषधाच्या आगमनापूर्वी, जठरांत्र क्षेत्र आणि मूत्रमार्गाच्या आजारांवर उपचार करण्यासाठी इम्युनोस्टिम्युलेटरी एजंट म्हणून जगभरात वापरले जात होते. १९५० च्या दशकात ते पर्यायी औषध म्हणून वापरले जात होते, जे पचनानंतर ब्रॉड-स्पेक्ट्रम रोगप्रतिकारक क्रियाकलापांना लक्षणीयरीत्या उत्तेजन देते असे आढळून आले आहे, ज्यामध्ये विशिष्ट अँटीबॉडीज IgM, IgG आणि IgA[७] च्या स्रावाचे सक्रियकरण आणि CpG डायन्यूक्लियोटाइड्सचे प्रकाशन समाविष्ट आहे ज्यामुळे इंटरफेरॉन IFN-α/IFNγ ला उत्तेजन मिळते, जे ट्यूमर पेशींकडे सायटोटॉक्सिसिटीच्या विकासात महत्त्वपूर्ण असलेल्या ल्युकोसाइट्स आणि सायटोकिन्सची क्रिया निर्माण करते.[८] रोटाव्हायरस आणि शिगेलोसिस सारख्या आतड्यांसंबंधी आणि मूत्रमार्गाच्या आजारांवर उपचार करण्यासाठी इम्युनोस्टिम्युलेटरी मदत म्हणून १९४६ पासून संपूर्ण अमेरिका आणि युरोपमध्ये त्याची विक्री करण्यात आली. १९६६ मध्ये, अमेरिकन सैन्याने न्यू यॉर्क सिटी सबवे स्टेशनच्या जाळीवर पाच दिवसांसाठी बॅसिलस सबटिलिस टाकले जेणेकरून सबवे ट्रेनभोवती पसरलेला एक जैविक घटक कसा पसरतो आणि संशयास्पद प्रवाशांवर कसा परिणाम करतो हे पाहता येईल.[९] त्याच्या टिकून राहण्याच्या क्षमतेमुळे, तो अजूनही तेथे उपस्थित असल्याचे मानले जाते.[१०]

२१ वे शतक

[संपादन]

एक आदर्श जीव म्हणून, बी. सबटिलिसचा वापर सामान्यतः प्रयोगशाळेतील अभ्यासांमध्ये केला जातो. अशा अभ्यासाद्वारे ग्राम-पॉझिटिव्ह बीजाणू-निर्मिती करणाऱ्या जीवाणूंचे मूलभूत गुणधर्म आणि वैशिष्ट्ये यांची माहिती प्राप्त होते.[११] विशेषतः, टिकाऊ एंडोस्पोरच्या निर्मितीतील मूलभूत तत्त्वे आणि यंत्रणा बी. सबटिलिसमधील बीजाणू निर्मितीच्या अभ्यासातून काढल्या गेल्या आहेत. त्याचे गुणधर्म रेडिओन्यूक्लाइड कचऱ्याची [उदा. थोरियम (IV) आणि प्लुटोनियम (IV)] सुरक्षित विल्हेवाट लावण्यात भूमिका बजावतात. त्याच्या उत्कृष्ट किण्वन गुणधर्मांमुळे, उच्च उत्पादन उत्पादनासह (प्रति लिटर २० ते २५ ग्रॅम) ते विविध एंजाइम तयार करण्यासाठी वापरले जाते, जसे की अमायलेस आणि प्रोटीएसेस.[१२]

  • बी. सबटिलिसचा वापर बागायती आणि शेतीमध्ये मातीतील रोगप्रतिबंधक घटक म्हणून केला जातो.[१३][१४][१५]
  • केसर शेतीत हे जीवाणू वापरले असता केशराच्या काड्यांची वाढ चांगली होते तसेच स्टिग्मा बायोमास उत्पादन वाढवण्यास देखील मदत करते.[१६]
  • वायू निर्जंतुकीकरण प्रक्रियेदरम्यान "सूचक जीव" म्हणून याचा वापर केला जातो, जेणेकरून निर्जंतुकीकरण चक्र यशस्वीरित्या पूर्ण झाले आहे याची खात्री होईल. विशेषतः बी. सबटिलिस एंडोस्पोर्सचा वापर चक्र बीजाणू नष्ट करणाऱ्या स्थितीत पोहोचले आहे याची पडताळणी करण्यासाठी केला जातो.[१७][१८]
  • बी. सबटिलिस हे एक उपयुक्त जैवउत्पादन बुरशीनाशक म्हणून काम करते असे आढळून आले आहे जे परागण किंवा फळांच्या गुणांमध्ये व्यत्यय न आणता मोनिलिनिया व्हॅक्सिनी-कोरिम्बोसी, म्हणजेच ममी बेरी बुरशीची वाढ रोखते.[१९]
  • चयापचयदृष्ट्या सक्रिय आणि निष्क्रीय बी. सबटिलिस पेशी ऑक्सिजन असताना सोने (III) ला सोने (I) आणि सोने (0) मध्ये कमी करतात असे दिसून आले आहे. भूगर्भीय प्रणालींमध्ये सोने चक्रात ही जैविक घट भूमिका बजावते आणि त्या प्रणालींमधून घन सोने पुनर्प्राप्त करण्यासाठी संभाव्यतः वापरली जाऊ शकते.
  • बॅसिलस सबटिलिस आणि चिटोसन यांच्या जोडीने लिंबूवर्गीय फळांमध्ये हिरव्या बुरशीचा क्षय कमी होतो हे दिसून आले आहे.[२०]

नवीन आणि कृत्रिम उपप्रकार

[संपादन]

प्रसारासाठी कॅनोनिकल ट्रिप्टोफॅन (Trp) न वापरता 4-फ्लोरोट्रिप्टोफॅन (4FTrp) वापरू शकणाऱ्या परंतु कॅनोनिकल ट्रिप्टोफॅन (Trp) वापरू न शकणाऱ्या B. सबटिलिसच्या नवीन प्रजाती वेगळ्या करण्यात आल्या. Trp फक्त एकाच कोडॉनद्वारे कोडित असल्याने, अनुवांशिक कोडमध्ये Trp 4FTrp द्वारे विस्थापित होऊ शकते याचा पुरावा आहे. प्रयोगांमधून असे दिसून आले की कॅनोनिकल अनुवांशिक कोड बदलण्यायोग्य असू शकतो..[२१]

  • पॉलीहायड्रॉक्सीअल्कॅनोएट्स (PHA) च्या उत्पादनात रीकॉम्बीनंट स्ट्रेन pBE2C1 आणि pBE2C1AB वापरले गेले आणि कमी किमतीच्या PHA उत्पादनासाठी माल्ट कचरा त्यांचा कार्बन स्रोत म्हणून वापरला जाऊ शकतो.
  • हे हायल्यूरॉनिक ऍसिड तयार करण्यासाठी वापरले जाते, जे आरोग्यसेवा आणि सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये संयुक्त-काळजी क्षेत्रात वापरले जाते.[२२]
  • मोन्सँटोने बी. सबटिलिसमधून एक जनुक वेगळे केले आहे जे कोल्ड शॉक प्रोटीन बी व्यक्त करते आणि ते त्यांच्या दुष्काळ सहनशील कॉर्न हायब्रिड MON 87460 मध्ये मिसळले आहे, जे नोव्हेंबर 2011 मध्ये अमेरिकेत विक्रीसाठी मंजूर झाले होते.2011.[२३][२४]
  • एंजाइम स्राव करून अमृताचे मधात रूपांतर करण्यासाठी एक नवीन प्रकार सुधारित करण्यात आला आहे.

संदर्भ

[संपादन]
  1. ^ "How to pronounce bacillus". Cambridge Dictionary.
  2. ^ "subtilis". Wiktionary. 10 March 2023.
  3. ^ a b Errington J, Aart LT (May 2020). "Microbe Profile: Bacillus subtilis: model organism for cellular development, and industrial workhorse". Microbiology. 166 (5): 425–427. doi:10.1099/mic.0.000922. PMC 7376258. PMID 32391747.
  4. ^ a b Paul SI, Rahman MM, Salam MA, Khan MA, Islam MT (2021-12-15). "Identification of marine sponge-associated bacteria of the Saint Martin's island of the Bay of Bengal emphasizing on the prevention of motile Aeromonas septicemia in Labeo rohita". Aquaculture (इंग्रजी भाषेत). 545: 737156. doi:10.1016/j.aquaculture.2021.737156. ISSN 0044-8486.
  5. ^ a b Rahman MM, Paul SI, Akter T, Tay AC, Foysal MJ, Islam MT (September 2020). "Whole-Genome Sequence of Bacillus subtilis WS1A, a Promising Fish Probiotic Strain Isolated from Marine Sponge of the Bay of Bengal". Microbiology Resource Announcements. 9 (39). doi:10.1128/mra.00641-20. PMC 7516141 Check |pmc= value (सहाय्य). PMID 32972930.
  6. ^ Paul SI, Rahman MM (October 2022). "Draft Genome Sequence of Bacillus subtilis YBS29, a Potential Fish Probiotic That Prevents Motile Aeromonas Septicemia in Labeo rohita". Microbiology Resource Announcements. 11 (10): e0091522. doi:10.1128/mra.00915-22. PMC 9583808 Check |pmc= value (सहाय्य). PMID 36154193 Check |pmid= value (सहाय्य).
  7. ^ Ciprandi G, Scordamaglia A, Venuti D, Caria M, Canonica GW (December 1986). "In vitro effects of Bacillus subtilis on the immune response". Chemioterapia. 5 (6): 404–07. PMID 3100070.
  8. ^ Shylakhovenko VA (June 2003). "Anticancer and Immunostimulatory effects of Nucleoprotein Fraction of 'Bacillus subtilis'". Experimental Oncology. 25: 119–23.
  9. ^ A study of the vulnerability of subway passengers in New York City to covert action with biological agents. Miscellaneous publication. Department of the Army, Fort Detrick. 1968.
  10. ^ Rosoff S, Pontell H, Tillman R (2020). Profit Without Honor: White Collar Crime and the Looting of America. Pearson. pp. 352–3. ISBN 9780134871486.
  11. ^ Earl AM, Losick R, Kolter R (June 2008). "Ecology and genomics of Bacillus subtilis". Trends in Microbiology. 16 (6): 269–75. doi:10.1016/j.tim.2008.03.004. PMC 2819312. PMID 18467096.
  12. ^ van Dijl JM, Hecker M (January 2013). "Bacillus subtilis: from soil bacterium to super-secreting cell factory". Microbial Cell Factories. 12 (3): 3. doi:10.1186/1475-2859-12-3. PMC 3564730. PMID 23311580.
  13. ^ "Monilinia fructicola" (PDF). Data Sheets on Quarantine Pests. European Public Prosecutor's Office (EPPO). 2015-06-04 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 2015-07-21 रोजी पाहिले.
  14. ^ Swain MR, Ray RC (2009). "Biocontrol and other beneficial activities of Bacillus subtilis isolated from cowdung microflora". Microbiological Research. 164 (2): 121–30. doi:10.1016/j.micres.2006.10.009. PMID 17320363.
  15. ^ Yánez-Mendizábal V (2011). "Biological control of peach brown rot (Monilinia spp.) by Bacillus subtilis CPA-8 is based on production of fengycin-like lipopeptides". European Journal of Plant Pathology. 132 (4): 609–19. doi:10.1007/s10658-011-9905-0. S2CID 15761522.
  16. ^ Sharaf-Eldin M, Elkholy S, Fernández JA, Junge H, Cheetham R, Guardiola J, Weathers P (August 2008). "Bacillus subtilis FZB24 affects flower quantity and quality of saffron (Crocus sativus)". Planta Medica. 74 (10): 1316–20. doi:10.1055/s-2008-1081293. PMC 3947403. PMID 18622904.
  17. ^ "The International Pharmacopoeia – Fourth Supplement: Methods of Analysis: 5. Pharmaceutical technical procedures: 5.8 Methods of sterilization". December 8, 2008 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
  18. ^ "AN-2203 Biological Indicator for EO (25/box)". Andersen Products. 2013-10-06 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-05-24 रोजी पाहिले.
  19. ^ Ngugi HK, Dedej S, Delaplane KS, Savelle AT, Scherm H (2005-04-01). "Effect of flower-applied Serenade biofungicide (Bacillus subtilis) on pollination-related variables in rabbiteye blueberry". Biological Control. 33 (1): 32–38. doi:10.1016/j.biocontrol.2005.01.002. ISSN 1049-9644.
  20. ^ Waewthongrak, Waree; Pisuchpen, Supachai; Leelasuphakul, Wanchai (2015). "Effect of Bacillus subtilis and chitosan applications on green mold (Penicillium digitatum Sacc.) decay in citrus fruit". Postharvest Biology and Technology. 99: 44–49. doi:10.1016/j.postharvbio.2014.07.010. ISSN 0925-5214.
  21. ^ Yu AC, Yim AK, Mat WK, Tong AH, Lok S, Xue H, Tsui SK, Wong JT, Chan TF (March 2014). "Mutations enabling displacement of tryptophan by 4-fluorotryptophan as a canonical amino acid of the genetic code". Genome Biology and Evolution. 6 (3): 629–41. doi:10.1093/gbe/evu044. PMC 3971595. PMID 24572018.
  22. ^ "Sodium hyaluronate frequently asked questions, hyaluronic acid FAQs, HA – Hyasis® | Novozymes Biopharma". 2013-08-28 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2013-08-13 रोजी पाहिले.
  23. ^ Harrigan GG, Ridley WP, Miller KD, Sorbet R, Riordan SG, Nemeth MA, et al. (October 2009). "The forage and grain of MON 87460, a drought-tolerant corn hybrid, are compositionally equivalent to that of conventional corn". Journal of Agricultural and Food Chemistry. 57 (20): 9754–63. doi:10.1021/jf9021515. PMID 19778059.
  24. ^ USDA: Determination of Nonregulated Status for MON 87460 Corn (Zea mays L)
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=बॅसिलस_सबटिलिस&oldid=2582957" पासून हुडकले