Jump to content

पेट्रोकेमिकल

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
सौदी अरेबियामधील पेट्रोकेमिकल प्लांट

पेट्रोकेमिकल्स हे पेट्रोलियममधून शुद्धीकरण करून मिळवलेली रासायनिक उत्पादने आहेत. पेट्रोलियमपासून बनविलेले काही रासायनिक संयुगे इतर जीवाश्म इंधन, जसे की कोळसा किंवा नैसर्गिक वायू, किंवा मका, पाम फळ किंवा ऊस यांसारख्या अक्षय स्रोतांपासून देखील मिळवले जातात.

दोन सर्वात सामान्य पेट्रोकेमिकल वर्ग म्हणजे ओलेफिन (इथिलीन आणि प्रोपीलीनसह) आणि सुगंधी (बेंझिन, टोल्युइन आणि जाइलीन आयसोमर्ससह).

ऑइल रिफायनरीज पेट्रोलियम फ्रॅक्शन्सच्या द्रव उत्प्रेरक क्रॅकद्वारे ओलेफिन आणि सुगंध तयार करतात. रासायनिक वनस्पती इथेन आणि प्रोपेन सारख्या नैसर्गिक वायू द्रव्यांच्या वाफेच्या क्रॅकद्वारे ओलेफिन तयार करतात. नेफ्थाच्या उत्प्रेरक सुधारणांद्वारे सुगंध तयार केले जातात. सॉल्व्हेंट्स, डिटर्जंट्स आणि चिकटवता यासारख्या विस्तृत सामग्रीसाठी ओलेफिन आणि अरोमॅटिक्स हे बिल्डिंग ब्लॉक्स आहेत. प्लास्टिक, रेझिन्स, फायबर, इलास्टोमर्स, स्नेहक आणि जेलमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या पॉलिमर आणि ऑलिगोमर्ससाठी ओलेफिन हे आधार आहेत.

२०१९ मध्ये जागतिक इथिलीन उत्पादन १९० दशलक्ष टन आणि प्रोपलीन १२० दशलक्ष टन होते. सुगंधी उत्पादन अंदाजे ७० दशलक्ष टन आहे. सर्वात मोठे पेट्रोकेमिकल उद्योग यूएसए आणि पश्चिम युरोपमध्ये आहेत; तथापि, नवीन उत्पादन क्षमतेत मोठी वाढ मध्य पूर्व आणि आशियामध्ये आहे . आंतर-प्रादेशिक पेट्रोकेमिकल व्यापार मोठ्या प्रमाणात आहे.