पूर्व आफ्रिकी महासंघ

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
पूर्व आफ्रिकी महासंघ
Shirikisho la Afrika Mashariki
East African Federation
पूर्व आफ्रिकी महासंघ
पूर्व आफ्रिकी महासंघचा ध्वज पूर्व आफ्रिकी महासंघचे चिन्ह
ध्वज चिन्ह
ब्रीद वाक्य: "One People One Destiny"
"एकत्र लोकं सोबत नियती"
राष्ट्रगीत: पुर्व आफ्रिकी समुदायाचे गीत
पूर्व आफ्रिकी महासंघचे स्थान
पूर्व आफ्रिकी महासंघचे स्थान
पूर्व आफ्रिकी महासंघचे जागतिक नकाशावरील स्थान
राजधानी आरुषा
सर्वात मोठे शहर दार एस सलाम
अधिकृत भाषा फ्रेंच, इंग्रजी
इतर प्रमुख भाषा स्वाहिली
महत्त्वपूर्ण घटना
क्षेत्रफळ
 - एकूण २४,६७,२०२ किमी२
लोकसंख्या
 -एकूण १७,८९,७८,८८३ (८वा क्रमांक)
 - गणती {{{लोकसंख्या_गणना}}}

{{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}}

 - घनता ६८.४/किमी²
वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी)
 - एकूण ४७२.२३८ अब्ज अमेरिकन डॉलर 
 - वार्षिक दरडोई उत्पन्न  
राष्ट्रीय चलन पूर्व आफ्रिकी शिलिंग
आय.एस.ओ. ३१६६-१
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक


पूर्व आफ्रिकी महासंघ ( स्वाहिली : Shirikisho la Afrika Mashariki ) पूर्व आफ्रिकन समुदायाच्या सहा सार्वभौम देशांची एक प्रस्तावित राजकीय संघटना आहे. हे सहा देश केन्या, टांझानिया, दक्षिण सुदान, बुरुंडी, युगांडा आणि रुवांडा आहेत.[१] सप्टेंबर२०१८ मध्ये, प्रादेशिक घटनांच्या मसुद्याची प्रक्रिया सुरू करण्यासाठी एक समिती स्थापन केली गेली,[२] आणि २०२३ पर्यंत महासंघाची अंमलबजावणी करून महासंघासाठी २०२१ पर्यंत एक प्रारूप राज्यघटना लिहिण्याची तयारी आहे.[३]

वैशिष्ट्ये[संपादन]

२४,६७,२०२ चौरस किमी (९,५२,५९२ चौ. मैल), पूर्व आफ्रिकी महासंघ आफ्रिकेतील सर्वात मोठा देश आणि जगातील दहावा क्रमांकाचा देश असेल. २०१८ पर्यंत १७,९८,७८,८८३ लोकसंख्या असणारी, आफ्रिकेत ( नायजेरिया नंतर) दुसऱ्या क्रमांकाची आणि जगातील आठव्या क्रमांकाची देश असेल. त्याची लोकसंख्या रशिया, जपान आणि मेक्सिकोच्या तुलनेत जास्त असेल आणि अमेरिकेच्या जवळपास अर्ध्यापेक्षा जास्त असेल.[४]

स्वाहिली संपर्कभाषा तर दुसरी अधिकृत भाषा इंग्रजी असेल. प्रस्तावित महासंघामधील दार एस सलाम सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले शहर असेल. प्रस्तावित राजधानी आरुषा हे केन्याच्या सीमेजवळील टांझानियामधील एक शहर आहे, जे सध्याचे पूर्व आफ्रिकन समुदायाचे मुख्यालय देखील आहे.[१]

युनियनचे प्रस्तावित चलन ईस्ट आफ्रिकन शिलिंग असेल, २०१३ च्या प्रकाशित अहवालानुसार २०२३ पर्यंत सहा सदस्यांपैकी पाचहि देशांचे चलन होईल.[५] जीडीपी (पीपीपी) अंदाजे अंदाजे ४७२.२३८ अब्ज अमेरिकन डॉलर्स असेल आणि ते आफ्रिकेतील पाचवे आणि जगातील देशांपैकी ४३ वे सर्वात मोठे असेल.

काळक्रम[संपादन]

१९६०चा प्रस्ताव[संपादन]

१९६० च्या दशकात पूर्व अफ्रीकी महासंघ प्रस्तावित

१९६० च्या दशकाच्या सुरुवातीच्या काळात, केन्या, टांगानिका, युगांडा आणि झांझिबार यांना युनायटेड किंग्डम पासून स्वातंत्र्य मिळत होते त्या काळात चार राष्ट्रांच्या राजकीय नेत्यांनी महासंघ स्थापनेत रस घेतला होता. ज्युलियस नायरे यांनीही १९६० मध्ये तांगान्यिकाच्या (म्हणजेच १९६१ मध्ये) आलेले स्वातंत्र्य पुढे ढकलण्याची प्रस्ताव केला ज्यामुळे हे सर्व पूर्व आफ्रिकन प्रदेश एकत्रितपणे महासंघ म्हणून स्वातंत्र्य मिळवू शकले असते.

जून १९६३ मध्ये केन्याचे पंतप्रधान जोमो केन्याटा यांनी नैरोबीमध्ये तंगानिकानचे अध्यक्ष ज्युलियस न्यरेरे आणि युगांडाचे अध्यक्ष मिल्टन ओबोटे यांची भेट घेतली. वर्षाच्या अखेरीस हे पूर्ण होईल, अशी घोषणा करत या तिघांनी आपल्या तीन राष्ट्रांना (आणि झांझिबार) एकाच पूर्व आफ्रिकन महासंघामध्ये विलीन होण्याच्या शक्यतेवर चर्चा केली. [६] त्यानंतर अशा संघटनेच्या नियोजनावर चर्चा सुरू झाली.

खाजगीरित्या, केन्याटा याव्यवस्थेविषयी थोडे नाखूष होते आणि १९६४ पर्यंत महासंघाच्या संबंधित कोणतीच घटना घडली नव्हती. [७] मे १९६४ मध्ये, केन्याटाने वेगवान महासंघानची मागणी करणारा बॅक-बेंचर्सचा ठराव नाकारला. [७] त्यांनी जाहीरपणे सांगितले की महासंघानची चर्चा ब्रिटनमपासून केन्याचे स्वातंत्र्य मिळविण्याच्या गतीला वेगवान करण्यासाठी नेहमीच एक कारस्थान होता, परंतु न्यरेरे यांनी हे खरे असल्याचे नाकारले. [७] त्याच वेळी, अखिल-आफ्रिकी ऐक्यच्या बाजूने ओबटे पूर्व आफ्रिकन महासंघाच्या विरोधात बोलले, हे काही अंशी कारण म्हणजे बुगांडा राज्याच्या अर्ध-स्वायत्त राज्याचा एक भाग म्हणून पूर्व आफ्रिकन महासंघात येण्यास विरोध असलेल्या देशांतर्गत राजकीय दबावामुळे होते . या राज्याचा अट्टाहास युगांडा म्हणून पुर्व आफ्रिका महासंघाचा भाग होण्याऐवजी स्वतःचे एकक म्हणून या महासंघाचा भाग व्हायचे होते .

१९६४ च्या उत्तरार्धात, पूर्व-आफ्रिकन महासंघाच्या व्यापक व्यासंग नगण्य झाला होता, तरीही टांगानिका आणि झांझिबार यांनी एप्रिल १९६४ मध्ये संघ बनविला होता आणि हा संघ अखेरीस टांझानिया झाला .

पूर्व आफ्रिकन समुदायाद्वारे २०१०चा प्रस्ताव[संपादन]

२०१३ मध्ये महासंघाची स्थापना झाल्याच्या सुरुवातीच्या अंदाजानुसार, सध्याच्या पूर्व आफ्रिकन समुदायाच्या देशांमध्येया महासंघावर चर्चा सुरू झाली.[८] २०१० पर्यंत पूर्व आफ्रिका समुदायाणे (पू.आ.स.) २०१३ पर्यंत संयुक्त चलन आणि २०१५ मध्ये पूर्ण राजकीय महासंघाच्या उद्दीष्टाने या प्रदेशात वस्तू, कामगार आणि भांडवलासाठी स्वतःचे संयुक्त बाजार सुरू केले.[९]

मार्च २०१६ in मध्ये दक्षिण सुदानला पू.आ.स.च्या सदस्यासाठी मान्यता देण्यात आली होती आणि सप्टेंबर २०१६ मध्ये त्याचे पालन झाले. हे पूर्व आफ्रिकन महासंघाचा ६वे सदस्य होईल.[१०] पू.आ.स.वर दक्षिण सुदानचे संभाव्य रूपांतरण महासंघाच्या मुदतीच्या किंवा त्या व्याप्तीवर कसा परिणाम होईल हे अस्पष्ट आहे, परंतु अध्यक्ष साल्वा कीर मयार्डिट यांनी सुदानबरोबर तेल व्यापार बंद केल्याने, उरलेल्या देशातील पायाभूत सुविधांच्या समस्या लक्षात घेता त्या काळात वापरत असलेल्या सुदानला चुकविणाऱ्या पाइपलाइन तयार करण्यात गुंतवणूकीचा निर्णय घेतला. या नवीन पाइपलाइन इथिओपियामार्गे जिबूती बंदर तसेच दक्षिण-पूर्वेस केन्याच्या किनाऱ्यापर्यंत पसरतील.[११] या सहकार्यांमुळे दक्षिण सुदानला भविष्यात पूर्व आफ्रिकन महासंघामध्ये पत्करण्याची शक्यता वाढू शकते.[१२]

१४ ऑक्टोबर २०१३ रोजी युगांडा, केन्या, रुवांडा आणि बुरुंडीच्या नेत्यांनी पूर्व आफ्रिकन महासंघाच्या घटनेचा मसुदा बनविण्याच्या उद्देशाने कम्पाला येथे बैठक सुरू केली,[१३] परंतु डिसेंबर २०१४ मध्ये पूर्ण राजकीय महासंघाच्या प्रयत्नांना २०१६ किंवा नंतरच्या तारखेला परत ढकलले गेले.[१४]

फेब्रुवारी २०१६ मध्ये युगांडाचे अध्यक्ष योवेरी मॅसेवेनी यांनी युनियनचे “आपण ज्याचे नेम धरायला हवे असे सर्वात महत्त्वाचे लक्ष्य” असे वर्णन केले.[१५] नोव्हेंबर २०१६ मध्ये, पू.आ.स. मंत्र्यांच्या परिषदेने अखेरीस पूर्व आफ्रिकी महासंघ तयार होण्यापूर्वी पूर्व आफ्रिकन संघटन तयार करण्याचे मान्य केले.[१६]

सप्टेंबर 2018 मध्ये, प्रादेशिक घटनात्मक मसुदा तयार करण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यासाठी प्रादेशिक घटनात्मक तज्ञ आणि मसुद्याची समिती तयार केली गेली.[२] समितीने १४ ते १८ जानेवारी २०२०ला बुरुंडी येथे पाच दिवसांच्या सल्लामसभेसाठी बैठक घेतली. तेथे २०२१ च्या अखेरीस महासंघाची रचना तयार करण्याचे जाहीर केले गेले. एका वर्षांच्या सल्लामसलतानंतर सहा ईएसी देशांच्या मसुद्याला मान्यता दिल्यानंतर,२०२३ पर्यंत पूर्व आफ्रिकी महासंघ स्थापना केली जाईल. पूर्ण राजकीय महासंघाच्या मार्गाच्या दिशेने भविष्यातील सभांमध्ये सविस्तर चर्चा होईल.[३][१७]

हे सुद्धा पहा[संपादन]

संदर्भ[संपादन]

  1. ^ a b "Uganda Sunday Vision (2004-11-28): One president for EA by 2010". Sundayvision.co.ug. 2004-11-28. Archived from the original on 31 October 2012. 2012-07-15 रोजी पाहिले.
  2. ^ a b "Ready for a United States of East Africa?".
  3. ^ a b Havyarimana, Moses (18 January 2020). "Regional experts draft confederation constitution". The EastAfrican. 24 February 2020 रोजी पाहिले.
  4. ^ "The World Factbook". cia.gov. Archived from the original on 2011-09-27. 24 July 2016 रोजी पाहिले.
  5. ^ "East African trade bloc approves monetary union deal". 30 November 2013. 19 January 2018 रोजी पाहिले – Reuters द्वारे.
  6. ^ Arnold 1974, p. 173; Assensoh 1998, p. 55; Kyle 1997, p. 58.
  7. ^ a b c Arnold 1974, पान. 174.
  8. ^ The African Executive. "James Shikwati (2006-06-14) The Benefits of the East Africa Federation to the Youth. The African Executive". Africanexecutive.com. Archived from the original on 15 May 2012. 2012-07-15 रोजी पाहिले.
  9. ^ "FACTBOX: East African common market begins". Reuters. 1 July 2010. Archived from the original on 2020-08-12. 6 April 2019 रोजी पाहिले.
  10. ^ "South Sudan admitted into EAC". Daily Nation. 2 March 2016. 4 March 2016 रोजी पाहिले.
  11. ^ "South Sudan Oil Transit to Resume, Lamu Project will continue". GroundReport. 2012-03-16. Archived from the original on 2012-06-05. 2012-07-15 रोजी पाहिले.
  12. ^ "EAC prepares to admit South Sudan". theeastafrican.co.ke. Archived from the original on 2014-02-01. 24 July 2016 रोजी पाहिले.
  13. ^ Sudan Tribune. "ST (2013-10-15) Uganda hosts meeting of experts to fast-track political federation of East Africa". SudanTribune.com. Archived from the original on 2013-10-22. 2013-10-20 रोजी पाहिले.
  14. ^ "East Africa: Further Delays for the EAC Political Federation". December 20, 2014. Archived from the original on 2015-07-05. May 4, 2015 रोजी पाहिले.
  15. ^ "Ahead of election, Museveni says he wants to build East African superstate #UgandaDecides". Newsweek. 2016-10-22 रोजी पाहिले.
  16. ^ Ubwani, Zephania (2016-11-30). "East Africa: Finally, East African Nations Agree to Disagree On Federation". The Citizen (Dar es Salaam). 2017-08-24 रोजी पाहिले.
  17. ^ Havyarimana, Moses (11 January 2020). "Regional experts gather for federation law". The EastAfrican. 24 February 2020 रोजी पाहिले.

स्रोत[संपादन]

  • Arnold, Guy (1974). Kenyatta and the Politics of Kenya. London: Dent. ISBN 0-460-07878-X.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Assensoh, A. B. (1998). African Political Leadership: Jomo Kenyatta, Kwame Nkrumah, and Julius K. Nyerere. Malabar, Florida: Krieger Publishing Company. ISBN 9780894649110.CS1 maint: ref=harv (link)
  • Kyle, Keith (1997). "The Politics of the Independence of Kenya". Contemporary British History. 11: 42–65. doi:10.1080/13619469708581458.CS1 maint: ref=harv (link)
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=पूर्व_आफ्रिकी_महासंघ&oldid=2228518" पासून हुडकले