दीपक फर्टिलायझर्स आणि पेट्रोकेमिकल्स

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून

दीपक फर्टिलायझर्स अँड पेट्रोकेमिकल्स कॉर्पोरेशन लिमिटेड ( DFPCL ) ही औद्योगिक आणि कृषी रसायने, पीक पोषक आणि खते यांची भारतीय उत्पादक आहे. [१]

इतिहास[संपादन]

कंपनीची स्थापना १९७९ मध्ये गुजरातमधील जैन कुटुंबात जन्मलेल्या चिमणलाल मेहता यांनी प्रायव्हेट लिमिटेड कंपनी म्हणून केली आणि १९८२ मध्ये पब्लिक लिमिटेड बनली. [२] [३] कंपनीने १९९० पासून "महाधन" या ब्रँड नावाने खतांची विक्री केली आहे. [४]

पुनर्रचना[संपादन]

जानेवारी 2018 मध्ये, कंपनीने राष्ट्रीय कंपनी कायदा न्यायाधीकरण (NCLT) च्या मंजुरीनंतर पुनर्रचना केली आणि संपूर्ण मालकीची उपकंपनी स्मार्टकेम टेक्नॉलॉजीस् लिमिटेड ची स्थापना केली ज्यामध्ये खत आणि तांत्रिक अमोनियम नायट्रेटचे पोर्टफोलिओ समाविष्ट होते. [५] जुलै २०१८ मध्ये, स्मार्टकेमने महाराष्ट्र आणि गुजरातमध्ये त्यांच्या नव्याने लाँच केलेल्या सेंद्रिय कंपाऊंड लेपित NPK कॉम्प्लेक्स (नायट्रोजन (एन), फॉस्फरस (पी), आणि पोटॅशियम (के)) आणि "महाधन स्मार्टटेक" म्हणून ब्रँड केलेल्या ३५००० टन विक्रीची नोंद केली. [६]

उत्पादने आणि सेवा[संपादन]

खते आणि पेट्रोकेमिकल्स[संपादन]

कंपनीच्या उत्पादनांमध्ये नायट्रिक ऍसिड, लो-डेन्सिटी प्रिल्ड अमोनियम नायट्रेट, अमोनियम नायट्रोफॉस्फेट (ANP), मिथेनॉल आणि मिथेनॉल-आधारित रेजिन्स, ड्राय आइस, आयसोप्रोपाइल अल्कोहोल (IPA) आणि थ्रोस न्यूक्लिक अॅसिड (TNA) यांचा समावेश आहे. [४] DFPCL मिथेनॉलचे उत्पादन करणाऱ्या पाच प्रमुख भारतीय कंपन्यांपैकी एक आहे. [७]

DFPCL तांत्रिक अमोनियम नायट्रेट (TAN) चे उत्पादक देखील आहे, जे कृषी आणि रासायनिक उद्योगांमध्ये आणि खाण आणि पायाभूत सुविधा उद्योगांमध्ये स्फोटक म्हणून वापरले जाते. [८] २०१४ पर्यंत, रशिया आणि युक्रेनमधून TAN ची सैल स्वरूपात आयात जास्त होती. [८] TAN चा वापर समाजकंटक आणि नक्षलवाद्यांनी दहशतवादाशी संबंधित क्रियाकलापांमध्ये इंधन तेलाच्या संयोगाने स्फोटक उत्पादन ANFO तयार करण्यासाठी केला आहे. [८] [९] TAN उत्पादन आणि पुरवठ्यावरील नियंत्रण आणि मार्गदर्शक तत्त्वे सरकारने कडक केली आहेत. इंडियन अमोनियम नायट्रेट मॅन्युफॅक्चरर्स असोसिएशन (IANMA) च्या मते, 2012 मध्ये भारतातील TAN मार्केट वर्षाला सुमारे ६५०-७०० हजार टन होते; आणि DFPCL ने २०० हजार टनांची विक्री केली, जरी त्यांची स्थापित क्षमता प्रति वर्ष सुमारे 500 टन होती. [९] कठोर सरकारी नियमांचे पालन करून, DFPCL ने TAN वाहतूक करणाऱ्या ट्रकसाठी चांगली पाळत ठेवण्यासाठी GPS प्रणाली सुरू केली आहे. [८]

कंपनीचे पुणे, महाराष्ट्र येथे कॉर्पोरेट आणि नोंदणीकृत कार्यालय आहे आणि भारतातील विविध ठिकाणी चार उत्पादन प्रकल्प आहेत: [१०]

रिअल इस्टेट[संपादन]

कंपनीचे पुणे, महाराष्ट्र येथे क्रिएटीसिटी नावाचा मॉल आहे, क्षेत्रात ज्याची जागा १० एकर (४.० ha) हेक्टर ) पेक्षा जास्त आहे . [११] पूर्वी इशान्या या मॉलचे नाव २०१८ मध्ये बदलण्यात आले. २०१८ च्या सुधारणेपूर्वी, ज्याची किंमत सुमारे १० कोटी (US$२.२२ दशलक्ष) , मॉल फर्निचरवर केंद्रित आहे. [१२] मॉलमध्ये आता घरातील सामान, खाद्यपदार्थ, पेये, मनोरंजन आणि खेळांची विक्री करणारी सुमारे 100 दुकाने आहेत. [११]

संकटे[संपादन]

2005 च्या पावसाळ्यात आलेल्या पुरामुळे तळोजा प्लांट बुडाल्याने कंपनी बंद पडली होती. [२] मे २०१४ मध्ये, खत विभागाच्या विनंतीवरून, पेट्रोलियम मंत्रालयाने तळोजा प्लांटला घरगुती नैसर्गिक वायूचा पुरवठा थांबवला, विनाअनुदानित पीक पोषक द्रव्ये तयार करण्यासाठी स्वस्त घरगुती गॅसचा वापर केला. या निर्णयाविरोधात डीएफपीसीएलने दिल्ली उच्च न्यायालयात धाव घेतली. [१३] डीएफपीसीएलने जून २०१५ मध्ये उत्पादनाचे आणखी नुकसान टाळण्यासाठी कच्चामाल म्हणून आयात केलेल्या RLNG चा वापर करण्यास सुरुवात केली . [१४]

  1. ^ "Deepak Fertilisers and Petrochemicals Corporation Ltd (DFPCL) — Analyst Report" (PDF). Indbank Merchant Banking Services. October 22, 2012. April 23, 2022 रोजी पाहिले.
  2. ^ a b Datta, Aveek (7 September 2017). "Deepak Fertilisers: On fertile ground". Forbes India. 18 June 2019 रोजी पाहिले. चुका उधृत करा: अवैध <ref> tag; नाव "Forbes" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे
  3. ^ "Company history". Business Standard. 18 June 2019 रोजी पाहिले.
  4. ^ a b "Deepak Fertilisers - Company Info". Economic Times. 24 June 2019 रोजी पाहिले. चुका उधृत करा: अवैध <ref> tag; नाव "EcoTimes" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे
  5. ^ "Deepak Fertilisers completes demerger of core businesses". The Hindu. 5 May 2017. 24 June 2019 रोजी पाहिले.
  6. ^ "Deepak Fert arm says new complexes see good response". The Hindu. 17 July 2018. 25 June 2019 रोजी पाहिले.
  7. ^ Dr. Saraswat, V. K. "India's Leapfrog to Methanol Economy" (PDF). NITI Aayog. p. 5. 13 June 2019 रोजी पाहिले.
  8. ^ a b c d "Deepak Fertilizers in expansion mode". Business Standard. 11 April 2014. 25 June 2019 रोजी पाहिले.
  9. ^ a b Raote, Rrishi; Sharma, Aabhas (14 August 2012). "Special: Why ammonium nitrate is favourite tool of terror". Rediff. 25 June 2019 रोजी पाहिले.
  10. ^ "Locations: DFPCL". DFPCL. 25 June 2019 रोजी पाहिले.
  11. ^ a b "Deepak Fertilisers rejigs realty division". The Hindu. 6 April 2018. 24 June 2019 रोजी पाहिले.
  12. ^ "Ishanya in revamp mode, eyes profits". Times of India. 3 April 2018. 30 July 2019 रोजी पाहिले.
  13. ^ "Deepak Fertilisers moves court as RIL, GAIL cut off gas". Financial Express. 16 May 2014. 25 June 2019 रोजी पाहिले.
  14. ^ "Deepak Fertilisers resumes production at its Taloja plant". Economic Times. 23 June 2015. 25 June 2019 रोजी पाहिले.