भोवत्या-छबिना

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
(छबिना या पानावरून पुनर्निर्देशित)

भोवत्या आणि छबिना हा कोकणातील पारंपारिक नृत्यप्रकार किंवा लोककला आहे.

अर्थ[संपादन]

भोवत्या आणि छबिना याचा अर्थ मंदिराच्या भोवताली प्रदक्षिणा घालत गोलाकार फेर धरत नाचणे होय.

स्वरूप[संपादन]

कोकणामध्ये अनेक देव-देवतांचे उत्सव साजरे होतात. तेव्हा आरती झाल्यानंतर मंदिराच्या भोवताली अभंग किंवा भजन म्हणत देवाच्या पालखीसह प्रदक्षिणा घातली जाते. नंतर मंदिराच्या प्रांगणात फेर धरून एखाद्या पदाच्या तालावर पारंपारिक पद्धतीने नाचतात.

पदे[संपादन]

भोवत्या-छबिन्यातील म्हटली जाणारी काही पदे-

  • या रे या रे या रे या, नाव प्रभूचे गाऊ या | मंगल मूर्ती मोरया, आनंदाने नाचूया ||
  • गजानन पाय वंदाया, तुझा व्यवसाय तो आया | जुने बरवे दिवस गेले, पुढे आता कठीण आहे || अहो लोका करा धंदा, सोडून द्या या फुकट गमजा ||
  • मला लागलाय चटका, पंढरी अवघी भेटवा | चटका लागलाय जिभेला, पंढरी अवघी भेटावा ||
  • संसार भोवरा, भोवरा, फिरत असे गरागरा |
  • कोल्हापुरी अंबाबाईचे दारी, भिक्षा मागतो मागतो ब्रह्मचारी |
  • पंढरी, पंढरीस जाता कोणी, माझी विनवणी, हरीच्या कानी, जाउनी कोणी, जरा कुणी सांगा | निजला असेल तरी, कराबा जागा ||
  • शिवशंभो गणनाथ सरस्वती भावे, हरी भजनी रंगा यावे | पार्वती नंदना तुझे गुण गावे, हरी कीर्तनी रंगा यावे ||
  • हेरंब मोरया रिद्धीसिद्धी रमणा, अखंड वरदित प्रसन्न वदना | हेरंबा गणराया, तुझ्या कृपेची छाया मजवरी, गणराजा बा गणराया ||


ही पद्धत प्रामुख्याने कोकणातील रत्‍नागिरी जिल्ह्यात आढळून येते.