ॲक्सेंचर
ॲक्सेंचर ही एक जागतिक स्तरावरची व्यावसायिक सेवा कंपनी आहे. ही कंपनी व्यवस्थापन आणि तंत्रज्ञान सल्ला, माहिती तंत्रज्ञान (IT) आणि व्यवसाय प्रक्रिया बाह्यस्रोत यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये विविध प्रकारच्या सेवा पुरवते. १९८९ मध्ये 'आर्थर अँडरसन' या कंपनीच्या व्यवस्थापन सल्लागार विभागातून याची निर्मिती झाली. सुरुवातीला 'अँडरसन कन्सल्टिंग' म्हणून ओळखली जाणारी ही कंपनी, १ जानेवारी २००१ रोजी 'ॲक्सेंचर' या नवीन नावाने ओळखली जाऊ लागली. 'ॲक्सेंचर' हे नाव 'ॲक्सेंट ऑन द फ्युचर' (भविष्यावर जोर) या संकल्पनेतून आले आहे, जे भविष्यावर लक्ष केंद्रित करण्याचे आणि नविनतेला महत्त्व देण्याचे प्रतीक आहे.
 | |
 १ ग्रँड कॅनल स्क्वेअर , डब्लिन येथील मुख्यालय | |
| ब्रीदवाक्य | New Applied Now |
|---|---|
| स्थापना | १९८९ |
| संस्थापक | (आर्थर अँडरसनच्या व्यवस्थापन सल्लागार विभागातून) |
| मुख्यालय | डब्लिन, आयर्लंड |
| सेवा | व्यवस्थापन सल्ला, माहिती तंत्रज्ञान सेवा, व्यवसाय प्रक्रिया बाह्यस्रोत, ॲक्सेंचर सॉंग, इंडस्ट्री एक्स |
| महसूली उत्पन्न | $६४.९ अब्ज (२०२४) |
| कर्मचारी | ७,३३,०००+ (ऑगस्ट २०२३) |
| संकेतस्थळ | www.accenture.com |
मुख्यालय आणि जागतिक उपस्थिती
[संपादन]ॲक्सेंचरचे जागतिक मुख्यालय डब्लिन, आयर्लंड येथे आहे. कंपनीची जगभरातील ५२ देशांमध्ये कार्यालये असून, २०० हून अधिक शहरांमध्ये तिची मजबूत उपस्थिती आहे. ३१ ऑगस्ट २०२३ पर्यंतच्या आकडेवारीनुसार, ॲक्सेंचरमध्ये जगभरात सुमारे ७,३३,००० कर्मचारी कार्यरत आहेत, जे विविध संस्कृती आणि कौशल्यांचे प्रतिनिधित्व करतात. ही जागतिक व्याप्ती ॲक्सेंचरला विविध ग्राहकांना त्यांच्या स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय गरजांनुसार सेवा पुरवण्यास मदत करते.
इतिहास
[संपादन]स्थापना आणि प्रारंभिक वर्षे (१९८९-२०००)
[संपादन]ॲक्सेंचर ची मुळे 'आर्थर अँडरसन' (Arthur Andersen) या मोठ्या अकाउंटिंग फर्ममध्ये आहेत. १९५० च्या दशकात, आर्थर अँडरसनने व्यवस्थापन सल्लागार विभाग सुरू केला, जो व्यवसायांना त्यांच्या कार्यप्रणाली आणि तंत्रज्ञानात सुधारणा करण्यासाठी सल्ला देतो. हा विभाग हळूहळू वाढत गेला आणि त्याची स्वतंत्र ओळख निर्माण झाली. १९८९ मध्ये, आर्थर अँडरसनच्या या सल्लागार विभागाला अधिकृतपणे 'अँडरसन कन्सल्टिंग' असे नाव देण्यात आले. त्या वेळी, कंपनीने माहिती तंत्रज्ञान आणि व्यवसाय सल्लागार सेवांवर लक्ष केंद्रित केले. क्लेरेन्स डेलानी (Clarence DeLany) हे या सुरुवातीच्या काळात एक महत्त्वाचे व्यक्तिमत्व होते. कंपनीने लवकरच जागतिक स्तरावर आपली उपस्थिती दर्शविण्यास सुरुवात केली आणि अनेक मोठ्या ग्राहकांना सेवा पुरविल्या. १९९० च्या दशकात, अँडरसन कन्सल्टिंगने तंत्रज्ञानाचा वापर करून व्यवसाय प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम बनवण्यावर जोर दिला. क्लायंट-सर्व्हर सिस्टीम आणि सुरुवातीच्या एंटरप्राइज रिसोर्स प्लॅनिंग (ERP) प्रणालींच्या अंमलबजावणीत कंपनीने महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.
आर्थर अँडरसन पासून विभाजन आणि ॲक्सेंचर ची निर्मिती (२०००-२००१)
[संपादन]२००० च्या अखेरीस, अँडरसन कन्सल्टिंग आणि त्याची मूळ कंपनी आर्थर अँडरसन यांच्यातील संबंध ताणले गेले. 'आर्थर अँडरसन' ही अकाउंटिंग फर्म आणि 'अँडरसन कन्सल्टिंग' ही सल्लागार कंपनी पूर्णपणे दोन भिन्न व्यवसाय बनले होते, परंतु त्यांच्यात 'अँडरसन' हे समान नाव असल्यामुळे बाजारात संभ्रम निर्माण होत होता. या मतभेदांमुळे, अँडरसन कन्सल्टिंगने स्वतःला आर्थर अँडरसनपासून पूर्णपणे वेगळे करण्याचा निर्णय घेतला. यासाठी एक लवाद प्रक्रिया पार पडली, ज्यामध्ये अँडरसन कन्सल्टिंगच्या बाजूने निर्णय लागला. १ जानेवारी २००१ रोजी, अँडरसन कन्सल्टिंगने आपले नाव बदलून 'ॲक्सेंचर' ठेवले. हे नाव 'Accent on the future' या वाक्यांशावरून प्रेरित होते, जे भविष्यावर लक्ष केंद्रित करण्याचे आणि ग्राहकांना यशस्वी होण्यास मदत करण्याचे कंपनीचे ध्येय दर्शवते. नवीन नावासोबत, कंपनीने आपली स्वतंत्र ओळख आणि भविष्यकालीन दिशा स्पष्ट केली.
सार्वजनिक सूचीकरण आणि जागतिक विस्तार (२००१-२०१०)
[संपादन]ॲक्सेंचर ने १९ जुलै २००१ रोजी न्यू यॉर्क स्टॉक एक्सचेंज वर 'ACN' या चिन्हाखाली सार्वजनिकरित्या नोंदणी केली. या प्राथमिक खुला देकार (IPO) ला चांगला प्रतिसाद मिळाला आणि कंपनीला पुढील विकासासाठी भांडवल उपलब्ध झाले. या दशकात, ॲक्सेंचर ने जगभरातील विविध उद्योगांमध्ये आपली सेवा आणि व्याप्ती वाढवली. कंपनीने अनेक लहान सल्लागार आणि तंत्रज्ञान कंपन्यांचे अधिग्रहण केले, ज्यामुळे तिच्या कौशल्यांमध्ये आणि भौगोलिक उपस्थितीमध्ये वाढ झाली. क्लाऊड कंप्यूटिंग (Cloud Computing), डेटा विश्लेषण (Data Analytics) आणि आऊटसोर्सिंग (Outsourcing) यांसारख्या नवीन क्षेत्रांमध्ये कंपनीने लक्ष केंद्रित केले. भारतामध्येही ॲक्सेंचर ने या काळात मोठ्या प्रमाणात विस्तार केला. बंगळूरु, मुंबई, दिल्ली, हैदराबाद आणि पुणे यांसारख्या शहरांमध्ये ॲक्सेंचर ची विकास केंद्रे आणि कार्यालये स्थापन झाली, जिथे मोठ्या संख्येने भारतीय व्यावसायिक कार्यरत आहेत. भारत अॅक्सेंचर च्या जागतिक सेवा वितरणासाठी एक महत्त्वाचे केंद्र बनले.
डिजिटल युग आणि नविनता (२०११-२०२०)
[संपादन]२०१० नंतरच्या दशकात, डिजिटल तंत्रज्ञानाचा उदय झाला आणि ॲक्सेंचर ने या बदलांना स्वीकारून आपल्या सेवांचा विस्तार केला. कंपनीने 'अॅक्सेंचर डिजीटल' नावाने एक नवीन विभाग सुरू केला, जो डिजिटल मार्केटिंग, ॲनालिटिक्स (Analytics) आणि मोबिलिटी (Mobility) यांसारख्या सेवा पुरवतो. या काळात, ॲक्सेंचर ने आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (Artificial Intelligence), ब्लॉकचेन (Blockchain) आणि सायबर सुरक्षा (Cybersecurity) यांसारख्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानांमध्ये मोठी गुंतवणूक केली. कंपनीने अनेक नवोन्मेषी उपाययोजना विकसित केल्या आणि क्लायंट्सना त्यांच्या डिजिटल परिवर्तनात मदत केली. २०१५ मध्ये, ॲक्सेंचर ने 'ॲक्सेंचर स्ट्रॅटेजी' आणि 'ॲक्सेंचर कन्सल्टिंग' यांसारख्या आपल्या मुख्य सेवा विभागांना अधिक मजबूत केले. याच वर्षी, डिजिटल मार्केटिंगमधील मोठी कंपनी 'ड्रोगा५'(Droga5) चे अधिग्रहण करून ॲक्सेंचर ने आपल्या जाहिरात आणि ग्राहक अनुभव क्षमतांमध्ये वाढ केली.
सध्याची स्थिती (२०२० पासून पुढे)
[संपादन]आज, ॲक्सेंचर ही जगातील सर्वात मोठ्या व्यवस्थापन सल्लागार आणि व्यावसायिक सेवा कंपन्यांपैकी एक आहे. कंपनी जगभरातील १२० हून अधिक देशांमध्ये कार्यरत आहे आणि तिच्याकडे ७ लाखांहून अधिक कर्मचारी आहेत. ॲक्सेंचर स्ट्रॅटेजी आणि कन्सल्टिंग, तंत्रज्ञान, डिजिटल आणि ऑपरेशन्स यांसारख्या विविध क्षेत्रांमध्ये आपल्या क्लायंट्सना सेवा पुरवते. कंपनी सतत नविनता आणि तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपल्या सेवांमध्ये सुधारणा करत आहे. क्लाऊड, कृत्रिम बुद्धिमता (AI), डेटा ॲनालिटिक्स आणि टिकाऊपणा (Sustainability) यांसारख्या क्षेत्रांवर ॲक्सेंचर विशेष लक्ष केंद्रित करत आहे. भारतातील ॲक्सेंचर चा विस्तार अजूनही सुरू आहे आणि येथील प्रतिभा जागतिक स्तरावर कंपनीच्या विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान देत आहे.
सेवा विभाग
[संपादन]ॲक्सेंचरच्या सेवा प्रामुख्याने पाच विभागांमध्ये विभागल्या जातात, जे विविध उद्योगांतील ग्राहकांच्या विशिष्ट गरजा पूर्ण करतात:
स्ट्रॅटेजी अँड कन्सल्टिंग (धोरण आणि सल्ला)
[संपादन]हा विभाग ग्राहकांना व्यवसाय धोरणे तयार करणे, त्यांची अंमलबजावणी करणे आणि त्यांच्या व्यवस्थापन क्षमतांमध्ये सुधारणा करणे यासाठी मार्गदर्शन करतो. यामध्ये व्यवसाय मॉडेलची पुनर्रचना, पुरवठा साखळी व्यवस्थापन, ग्राहक संबंध व्यवस्थापन आणि मानवी संसाधन व्यवस्थापन यांसारख्या क्षेत्रांचा समावेश होतो. माहिती विश्लेषण आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा (AI) वापर करून, हा विभाग ग्राहकांना माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास आणि स्पर्धात्मक फायदा मिळवण्यास मदत करतो.
टेक्नोलॉजी (तंत्रज्ञान)
[संपादन]हा विभाग माहिती तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून ग्राहकांच्या व्यवसाय प्रक्रियेत सुधारणा करतो. यामध्ये ॲप्लिकेशन डेव्हलपमेंट, क्लाउड कंप्यूटिंग (अभ्र संगणन), सायबर सुरक्षा आणि पायाभूत सुविधा व्यवस्थापन यांसारख्या सेवांचा समावेश होतो. नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करणे आणि सध्याच्या सिस्टीमचे आधुनिकीकरण करणे यावर या विभागात लक्ष केंद्रित केले जाते.
ऑपरेशन्स (संचालन)
[संपादन]हा विभाग ग्राहकांच्या व्यवसाय प्रक्रियांचे व्यवस्थापन आणि सुधारणा करतो. यामध्ये व्यवसाय प्रक्रिया बाह्यस्रोत (बीपीओ), जसे की ग्राहक सेवा, आर्थिक प्रक्रिया आणि पार्श्व-कार्यालयीन कामकाज यांचा समावेश होतो. कार्यक्षमतेत वाढ करणे, खर्च कमी करणे आणि सेवा गुणवत्ता सुधारणे हे या विभागाचे मुख्य उद्दिष्ट्य असते.
ॲक्सेंचर सॉंग (ॲक्सेंचर गाणे)
[संपादन]हा ॲक्सेंचरचा डिजिटल अनुभव विभाग आहे. ग्राहकांना आकर्षक आणि प्रभावी डिजिटल अनुभव तयार करण्यात हा विभाग मदत करतो. यामध्ये डिजिटल मार्केटिंग (डिजिटल विपणन), आशय निर्मिती, ई-कॉमर्स सोल्यूशन्स (समाधाने) आणि अनुभव डिझाइन (अनुभव रचना) यांसारख्या सेवांचा समावेश होतो. ग्राहकांच्या गरजा आणि अपेक्षा समजून घेऊन, त्यांच्यासाठी नाविन्यपूर्ण आणि प्रभावी डिजिटल उपाययोजना तयार करणे हे या विभागाचे वैशिष्ट्य आहे.
इंडस्ट्री एक्स (उद्योग एक्स)
[संपादन]हा विभाग औद्योगिक आणि उत्पादन क्षेत्रातील कंपन्यांना डिजिटल परिवर्तनात मदत करतो. यामध्ये स्मार्ट उत्पादन, जोडलेली उत्पादने आणि डिजिटल अभियांत्रिकी यांचा वापर केला जातो. वस्तूंचे इंटरनेट, स्वयंचलन आणि यंत्रमानवशास्त्र यांसारख्या प्रगत तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून उत्पादन प्रक्रिया अधिक कार्यक्षम आणि लवचिक बनवण्यावर या विभागात लक्ष केंद्रित केले जाते.
उद्योगांनुसार सेवा
[संपादन]ॲक्सेंचर विविध उद्योगांतील कंपन्यांना त्यांच्या विशिष्ट गरजांनुसार सेवा पुरवते. काही प्रमुख उद्योग खालीलप्रमाणे:
कम्युनिकेशन्स, मीडिया अँड टेक्नॉलॉजी (दूरसंचार, माध्यम आणि तंत्रज्ञान): दूरसंचार कंपन्या, माध्यम उद्योग आणि तंत्रज्ञान कंपन्यांसाठी उपाययोजना.
फायनान्शिअल सर्व्हिसेस (आर्थिक सेवा): बँकिंग, विमा आणि भांडवली बाजारपेठेतील संस्थांसाठी सल्ला आणि तंत्रज्ञान सेवा.
हेल्थ अँड पब्लिक सर्व्हिसेस (आरोग्य आणि सार्वजनिक सेवा): आरोग्य सेवा प्रदाते आणि सरकारी संस्थांसाठी डिजिटल उपाययोजना आणि सल्लागार सेवा.
प्रोडक्ट्स (उत्पादने): ग्राहक वस्तू, किरकोळ व्यापार आणि उत्पादन क्षेत्रातील कंपन्यांसाठी व्यवसाय प्रक्रिया आणि तंत्रज्ञान उपाययोजना.
रिसोर्सेस (संसाधने): ऊर्जा, रसायने आणि नैसर्गिक संसाधन क्षेत्रातील कंपन्यांसाठी व्यवस्थापन आणि तंत्रज्ञान सेवा.
आर्थिक प्रदर्शन
[संपादन]ॲक्सेंचर एक मोठी आणि आर्थिकदृष्ट्या मजबूत कंपनी आहे. २०२४ मध्ये कंपनीचे वार्षिक उत्पन्न $६४.९ अब्ज अमेरिकन डॉलर्स (चौसष्ट पूर्णांक नऊ अब्ज अमेरिकन डॉलर्स) होते, जे तिच्या जागतिक स्तरावरील कार्याचा आणि ग्राहकांमधील विश्वासाचा पुरावा आहे. 'फॉर्च्यून ग्लोबल ५००' या यादीत ॲक्सेंचरचा समावेश आहे, जी जगातील सर्वात मोठ्या कंपन्यांना मानांकन देते.
संस्कृती आणि मूल्ये
[संपादन]ॲक्सेंचरमध्ये नविनता, ग्राहकांना मूल्य प्रदान करणे, उच्च कार्यक्षमता आणि जागतिक नागरिकत्व यांसारख्या मूल्यांना महत्त्व दिले जाते. कंपनी विविधता आणि समावेशकता यावर भर देते आणि कर्मचाऱ्यांच्या विकासासाठी सतत प्रयत्नशील असते.
विशिष्ट पुरस्कार आणि मान्यता (वैश्विक स्तरावर)
[संपादन]वैश्विक स्तरावर ॲक्सेंचरला खालील काही महत्त्वाचे पुरस्कार आणि मान्यता मिळाल्या आहेत:
- फॉर्च्यूनच्या यादीत स्थान: ॲक्सेंचरला अनेकदा फॉर्च्यून 500 (Fortune 500) आणि जगातील सर्वात प्रशंसित कंपन्यांच्या यादीत (World's Most Admired Companies) स्थान मिळाले आहे.
- डाव जोन्स सस्टेनेबिलिटी इंडेक्समध्ये समावेश: ॲक्सेंचरला त्यांच्या शाश्वत (Sustainable) व्यावसायिक पद्धतींसाठी डाव जोन्स सस्टेनेबिलिटी इंडेक्स नॉर्थ अमेरिका (Dow Jones Sustainability Index North America) मध्ये अनेक वर्षे स्थान मिळाले आहे.
- ब्लूमबर्ग जेंडर इक्वॅलिटी इंडेक्समध्ये समावेश: ॲक्सेंचरला लिंग समानता (Gender Equality) आणि महिलांच्या विकासासाठी केलेल्या प्रयत्नांसाठी ब्लूमबर्ग जेंडर इक्वॅलिटी इंडेक्समध्ये स्थान मिळाले आहे.
- ग्रेट प्लेस टू वर्क मानांकन: ॲक्सेंचरच्या अनेक कार्यालयांना 'ग्रेट प्लेस टू वर्क' (Great Place to Work) म्हणून मानांकन मिळाले आहे. हे कर्मचाऱ्यांसाठी असलेल्या सकारात्मक आणि समावेशक वातावरणाची साक्ष आहे.
भविष्यातील दृष्टी
[संपादन]ॲक्सेंचर सतत बदलत्या व्यवसायिक आणि तांत्रिक वातावरणाशी जुळवून घेण्याचा प्रयत्न करत आहे. नवीन तंत्रज्ञान, जसे की कृत्रिम बुद्धिमत्ता, ब्लॉकचेन आणि क्वांटम संगणन, यांचा उपयोग करून ग्राहकांसाठी नवीन संधी निर्माण करण्यावर कंपनीचा भर आहे. शाश्वतता आणि सामाजिक जबाबदारी या मूल्यांना महत्त्व देऊन, ॲक्सेंचर एक जबाबदार जागतिक कंपनी म्हणून आपली भूमिका बजावत आहे. ॲक्सेंचर ही केवळ एक सल्लागार किंवा तंत्रज्ञान कंपनी नसून, ती आपल्या ग्राहकांची एक विश्वासू भागीदार आहे, जी त्यांच्या व्यवसायिक उद्दिष्टांना साकार करण्यासाठी मदत करते.
भारतातील अस्तित्व
[संपादन]भारतामध्ये अॅक्सेंचर ही सर्वाधिक कर्मचारी असलेली बहुराष्ट्रीय कंपनी मानली जाते. भारतीय कर्मचारी मोठ्या प्रमाणावर क्लायंट प्रोजेक्ट्स, इनोव्हेशन हब्स आणि सपोर्ट फंक्शन्समध्ये कार्यरत आहेत.
भारतातील कार्यालये खालील शहरांमध्ये आहेत:
१. अहमदाबाद (AMDC)
२. बंगळूरु (BDC)
३. भुवनेश्वर (BBDC)
४. चेन्नई (CDC)
५. कोइंबतूर (CODC)
६. नवी दिल्ली (DDC)
७. गुरुग्राम (DDC)
८. नोएडा (DDC)
९. हैदराबाद (HDC)
१०. इंदूर (INDC)
११. जयपूर (JPDC)
१२. कोलकाता (KDC)
१३. मुंबई (MDC)
१४. नवी मुंबई (MDC)
१५. नागपूर (NGDC)
१६. पुणे (PDC)
महत्त्वाच्या व्यक्ती
[संपादन]जुली स्वीट – CEO (२०२० पासून)
डेव्हीड रोलंड्स – कार्यकारी अध्यक्ष (पूर्व CEO)
पुनीत रंजन – उपाध्यक्ष मंडळ सदस्य व २०२३ पासून वरिष्ठ नेतृत्वातील महत्त्वाची व्यक्ती