किष्किंधा (रामायण)

किष्किंधाचे दृश्य

किष्किंधा (IAST: Kiṣkindhā) हे संस्कृत महाकाव्य रामायणातील वानर राजा सुग्रीव, वालीचा धाकटा भाऊ याचे राज्य आहे. हे असे राज्य होते जिथे सुग्रीवाने त्याचा मित्र हनुमानाच्या मदतीने राज्य केले. हे राज्य सध्याच्या कर्नाटकातील विजयनगर जिल्ह्यातील हंपीजवळील तुंगभद्रा नदीच्या (तेव्हा पंपा सरोवरा म्हणून ओळखले जाणारे) प्रदेश म्हणून ओळखले जाते. ऋषिमुखा नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या नदीजवळील पर्वत, जिथे सुग्रीव वनवासात हनुमानांसोबत राहत होता, त्याच नावाचा आहे.

त्रेतायुगात हा संपूर्ण प्रदेश घनदाट दंडकारण्यात होता, जो विंध्य पर्वतरांगेपासून दक्षिण भारतीय द्वीपकल्पापर्यंत विस्तारलेला होता. त्यामुळे हे राज्य वानरांचे राज्य मानले जात होते. द्वापर युगादरम्यान, महाभारताच्या महाकाव्यानुसार, युधिष्ठिराच्या राजसूय बलिदानासाठी खंडणी गोळा करण्यासाठी त्याच्या दक्षिणेकडील लष्करी मोहिमेदरम्यान, पांडव सहदेव या राज्याला भेट देण्यासाठी आला होता.

भगवान हनुमंत लहानाचे मोठे येथेच झाले… याच क्षेत्रात ते खेळले, बागडले. येथेच त्यांना दैवी शक्ती प्राप्त झाली… प्रभु रामचंद्राची हनुमंताशी प्रथम भेट येथील ‘कोदंडराम’ मंदिराच्या तलावाजवळ झाली.

बुक्काची जलवाहिनी