सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ

विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ
ब्रीदवाक्य यः क्रियावान् स पण्डितः
Type शासकीय शैक्षणिक आस्थापना
स्थापना १० फेब्रुवारी १९४९
विद्यार्थी १,७०,०००
संकेतस्थळ www.unipune.ac.in



Universidad de Savitribai Phule Pune (es); സാവിത്രിബായ് ഫുലെ പൂനെ സർവകലാശാല (ml); université Savitribai-Phule de Pune (fr); સાવિત્રીબાઇ ફૂલે પુણે યુનિવર્સિટી (gu); Univerzita v Pune (cs); دانشگاه پونا (fa); पुणे विश्वविद्यालय (ne); Prifysgol Savitribai Phule Pune (cy); Университет Пуны (ru); सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ (mr); University of Pune (de); ಪುಣೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ (kn); पुणे विद्यापीठ (hi); Պունի համալսարան (hy); 浦那大学 (zh); Pamantasang Savitribai Phule Pune (tl); ساوتری بائی پھلے پونہ یونیورسٹی (pnb); プネー大学 (ja); Universitat Savitribai Phule a Poona (ca); Savitribai Phule Pune-universitetet (nb); มหาวิทยาลัยสาวิตรีพาอีฟูเลปูเณ (th); Uniwersytet w Pune (pl); אוניברסיטת פונה (he); universiteit van Pune (nl); 浦那大學 (zh-hant); 浦那大学 (zh-cn); సావిత్రిబాయి ఫుల్ పూణే విశ్వవిద్యాలయం (te); ساورتی بائی پھالے پونہ یونیورسٹی (ur); Savitribai Phule Pune University (en); Universitato Savitribai Phule de Puneo (eo); 浦那大学 (zh-hans); புனே பல்கலைக் கழகம் (ta) Universidad de Pune, India (es); université de l'État du Maharashtra, en Inde (fr); universitas di India (id); पुणे विश्वविद्यालय भारतीय राज्य महाराष्ट्रको पुणे स्थित एउटा विश्वविद्यालय हो। (ne); אוניברסיטה בהודו (he); universiteit in Maharashtra, India (nl); universitat a Poona (ca); महाराष्ट्र राज्यातील एक विद्यापीठ (mr); Universität in Indien (de); universitato en Barato (eo); university in India (en); جامعة في بونه، الهند (ar); 印度大学 (zh); ഒരു കൊളീജിയേറ്റ് പൊതു സ്റ്റേറ്റ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി (ml) सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ (ne); サヴィトリバイ・プーレ・プネー大学, プーナ大学 (ja); université Savitribai Phule de Pune, université de Pune (fr); પુણે યુનિવર્સિટી (gu); Universitet i Pune (nb); पुणे विश्वविद्यालय (hi); University of Poona, University of Pune, S. P. Pune University, Pune University, SPPU (en); Universitato de Puneo, SPPU (eo); 薩維特里巴伊·菲勒普納大學, 浦納大學 (zh); पुणे विद्यापीठ (mr)
सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ 
महाराष्ट्र राज्यातील एक विद्यापीठ
Edificio principal de la universidad
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
प्रकारविद्यापीठ
याचे नावाने नामकरण
स्थान पुणे, पुणे जिल्हा, पुणे विभाग, महाराष्ट्र, भारत
वारसा अभिधान
  • PMC Heritage Grade I
स्थापना
  • इ.स. १९४८
अधिकृत संकेतस्थळ
Map१८° ३३′ ०८.४२″ N, ७३° ४९′ २८.६४″ E
अधिकार नियंत्रण
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ हे महाराष्ट्र राज्यातील पुणे मधील एक विद्यापीठ आहे. मराठी भाषेच्या व संस्कृतीच्या अभ्यासासाठी आणि संशोधनासाठी सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठाची स्थापना १० फेब्रुवारी १९४९ रोजी झाली. या संस्थेचे मुख्य आवार ४११ एकर क्षेत्रांत पसरलेले आहे. मुकुंद रामराव जयकर हे पुणे विद्यापीठाचे पहिले कुलगुरू होते. भारताच्या काही प्रसिद्ध विद्यापीठातील हे एक विद्यापीठ आहे.

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठात

  • ४६ शैक्षणिक विभाग आहेत.
  • ४७४ महाविद्यालये आणि
  • सुमारे सहा लाख विद्यार्थी संख्या आहे.

इतिहास[संपादन]

पुणे विद्यापीठाची स्थापना पुणे विघापीठ अधिनियमच्या अधीन केली गेली, ज्याला १० फेब्रूवरी १९४८ला मुंबई विधान-मंडल ने पारित केले. त्याच वर्षी, डा एम॰ आर॰ जयकर यांनी विघापीठचे प्रथम उपकुलपतिचे पदभार ग्रहण केले. श्री बी॰ जी॰ खैर, जे मुंबई सरकार (विधान-मंडल)चे मुख्यमंत्री आणि शिक्षणमंत्री होते, त्यांच्या प्रत्यनातुन विघापीठला को मोठा भूखण्ड मिळवून देण्यासाठी मदत केली. प्रारंभिक १९५० मध्ये, विद्यापीठाला ४११ एकड़ (१.७ किमी²) भूमि आवंटित केली गेली.

पुणे विद्यापीठाची स्थापना झाली, तेव्हा पश्चिम महाराष्ट्रातील १२ जिल्हे त्या विद्यापीठाच्या अखत्यारित होते. इ.स. १९६२ मध्ये त्यांतून काही जिल्हे वगळून कोल्हापूर येथे स्थापन झालेल्या शिवाजी विद्यापीठच्या अखत्यारित गेले. इ.स. १९९० मध्ये धुळेजळगाव यांसाठी उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठ स्थापन झाले. आता फक्त पुणे, नगर, नाशिक हे तीनच जिल्हे पुणे विद्यापीठाच्या कार्यक्षेत्रात येतात.

कुलगुरू[संपादन]

नामविस्तार[संपादन]

इ.स. २००४ साली नामांतर समिती आणि विविध पक्षांनी पुणे विद्यापीठाचे आधीचे नाव बदलून 'सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ' करावे अशी मागणी केली. यासाठी नामांतर समितीने वेळोवेळी आंदोलने केली. विद्यापीठात झालेल्या अधिसभेत सिनेटने नामांतराच्या प्रस्तावाला मंजुरी दिली. हा प्रस्ताव महाराष्ट्र राज्य सरकारकडे पाठवण्यात आला. पुणे विद्यापीठाच्या नावाशी, स्त्रीशिक्षणासाठी आपले आयुष्य वेचलेल्या भारताच्या पहिल्या महिला शिक्षिका व मुख्याध्यापिका सावित्रीबाई फुले यांचे नाव जोडण्याचा निर्णय घेण्यात आला. ७ जून २०१४ रोजी झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत यावर शिक्कामोर्तब झालं.[१]

अध्यासने[संपादन]

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठात २० अध्यासने आहेत.

  • संत नामदेव अध्यासन केंद्र

विभाग आणि संशोधन केंद्रे[संपादन]

शैक्षणिक बहुमाध्यम संशोधन केंद्र

सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठात एकूण ४६ विभाग आहेत, ज्यांमध्ये कला, विज्ञान, विधी, भाषां, मानव्यशास्त्रे, आणि अनेक आधुनिक ज्ञानशाखांच्या अध्यापनाचे आणि संदर्भातील संशोधनाचे काम केले जाते.

ग्रंथालय[संपादन]

जयकर ग्रंथालय

संदर्भ आणि नोंदी[संपादन]

  1. ^ "पुणे विद्यापीठाचा नामांतराचा प्रस्ताव मंजूर". आयबीएन लोकमत. ३० ऑक्टोबर २०१३ रोजी पाहिले.

बाह्य दुवे[संपादन]