निळ्या टोपीचा कस्तूर

निळ्या टोपीचा कस्तूर

शास्त्रीय नाव	Monticola cinclorhynchus
कुळ	जल्पकाद्य (Muscicapidae)
अन्य भाषांतील नावे
इंग्लिश	Blue-capped Rock-thrush Blue-headed Rock-thrush
संस्कृत	नीलशीर्ष गिरिकस्तुरिका
हिंदी	नीलसिर कस्तुरी

वर्णन

निळ्या टोपीचा कस्तूर हा पक्षी साधारण १७ सें. मी. आकाराचा आहे. यातील नर पाठीकडून गडद निळा आणि काळा, डोके व कंठ निळा, पोटाकडून तांबूस-पिंगट असा आहे. नर उडतांना त्याच्या पंखावर पांढरा पट्टा दिसतो. मादी पाठीकडून फिकट तपकिरी, पोटाकडून पांढुरकी आणि गर्द तपकिरी अशी आहे.

वास्तव्य/आढळस्थान

पानगळीची आर्द्र जंगले, सदाहरित मध्यम आकाराची जंगले, कॉफीच्या लागवडीची क्षेत्रे आणि दाट बांबूच्या जंगलात राहणारा हा पक्षी हिवाळ्यात जवळजवळ संपूर्ण भारतभर तर उन्हाळ्यात काश्मीर, हिमालयातील १००० ते ३००० मी. उंचीपर्यंतच्या क्षेत्रात, अरुणाचल प्रदेश, नागालॅंड, मेघालय या ठिकाणी आढळतो.

खाद्य

जमिनीवर आणि झाडांवर आढळणारे विविध कीटक या पक्ष्याचे खाद्य आहे.

प्रजनन काळ

निळ्या टोपीचा कस्तूर या पक्ष्याचा प्रजनन काळ साधारण एप्रिल ते जून असून झाडांच्या ढोलीत किंवा कडेकपारीत गवत आणि विविध पानांनी घरटे बनविले जाते. मादी एकावेळी ४ ते ६ गुलाबी-पांढऱ्या रंगाची त्यावर फिकट लाल-तांबड्या रेषा असलेली अंडी देते.

चित्रदालन

•